Kees van den Bosch: ‘De revival die radio meemaakt, blijft een wonder’

‘2020 zou zomaar nóg eens het jaar van de podcast kunnen worden. We zaten dit jaar al midden in een podcast-explosie en die groei zal doorgaan. De explosieve groei heeft mij enorm verrast en is moeilijk te verklaren. Het blijft een wonder hoe radio in zekere zin een revival meemaakt. Maar er komt een moment dat er gekapt moet worden in het woud, want met veel podcasts wordt geen geld verdiend. Uiteindelijk moet het de makers wel iets gaan opleveren en dan blijven alleen de meest succesvolle over. Dat moment is niet meer zo ver weg. Tussen nu en vijf jaar gaan daar veel slachtoffers vallen.

Onderzoekskernen

We zitten ook midden in de gouden eeuw van de onderzoeksjournalistiek. Iedereen klaagt altijd dat er te weinig geld is, maar ik denk dat er in Nederland op dit moment meer geld is dan ooit, bijvoorbeeld door de vijf miljoen die is vrijgemaakt door de overheid. Dat komt onder andere ten goede aan nieuwe initiatieven zoals Follow The Money, De Onderzoeksredactie en Investico. Die ‘onderzoekskernen’ vind ik heel belangrijk. Ik hoop dat de relatief grote hoeveelheid geld die er nu is er ook toe leidt dat die onderzoekskernen nieuwe vormen van financiering vinden voor als er over een tijd weer minder geld is. In de VS zien we nu financiering met behulp van rijke particuliere fondsen, misschien is dat een model dat we ook hier moeten ontwikkelen.

Iedereen klaagt altijd dat er te weinig geld is, maar ik denk dat er op dit moment meer geld is dan ooit

Goede onderzoeksjournalistiek bedrijf je niet in je eentje. Daarom ben ik ook blij met een andere ontwikkeling die inmiddels definitief is doorgebroken: samenwerking. NRC en Nieuwsuur, Investico en Trouw, Nieuwsuur en de Volkskrant, het is bijna de norm aan het worden. Het betekent meer geld, mankracht, materiaal en bronnen en meer impact. En je staat sterker bij tegenwerking.

Actualiteiten en soapsterretjes

Naast de gouden eeuw voor onderzoeksjournalistiek is het eigenlijk nog veel meer de gouden eeuw van de praatprogramma’s. Ik zie veel programma’s die een mix zijn van zinnige journalistiek en entertainment. Actualiteiten en soapsterretjes die aan dezelfde tafel worden besproken. Het is vooral goed voor de kijkcijfers. In kranten zie ik ontzettend veel meningencolumns die dienen als exclusieve inhoud waarmee men hoopt lezers te winnen. Een zwaktebod, want exclusiviteit kun je ook bieden met goede onderzoeksverhalen. Ik hoop volgend jaar te zien dat kranten minder geld besteden aan columnisten en meer aan onderzoeksjournalistiek, dat lijkt me een zinnige verschuiving van middelen.

Een veilige voorspelling voor volgende jaar is dat de onderzoekredacties en -kernen die we hebben met een paar grote onthullingen zullen komen. Onderzoeksjournalistiek is geen kwestie van toeval. Als je een clubje goede mensen apart zet en je geeft hen de tijd om onderzoek te doen, kun je er vergif op innemen dat er een paar splijtende verhalen uit komen. Maar door mijn ervaring bij Argos weet ik dat onmogelijk te voorspellen valt wélk verhaal splijtend gaat worden.’

Alle voorspellers

Hoe ziet de journalistiek van 2020 eruit? Voor de derde keer blikken we vooruit op een nieuw jaar. 20 journalisten, developers, onderzoekers en andere mediakenners vertellen wat ze verwachten én hopen dat 2020 gaat brengen.  Dit zijn alle voorspellers.

Illustratie: XF&M