De Week van de Alfabetisering, het jaar van De Beelddenker

Ik ben een kwartier te laat; een kapotte auto verspert de A6 richting Amsterdam. Als ik compleet met een bezweet voorhoofd aankom bij onze nieuwe werkplek aan de Weesperstraat, zie ik dat mijn collega’s Daan, Milou en Floor al druk in gesprek zijn. Het is 1 september 2016 en vandaag is De Beelddenker officieel van start gegaan.

De Beelddenker had haar start niet beter kunnen timen, al zeg ik het zelf. Het voorpaginanieuws over onze doelgroep vliegt je om de oren. ‘Nederland geeft weinig geld uit aan aanpak laaggeletterdheid’, ‘Terugdringen laaggeletterdheid gaat moeizaam’ en ‘Meer laaggeletterdheid in het Noorden’, luiden enkele veelzeggende koppen. Het is de Week van de Alfabetisering en dus krijgt het probleem laaggeletterdheid veel aandacht.

Het probleem laaggeletterdheid

En dat is terecht, want het probleem laaggeletterdheid is inderdaad groot. Er zijn in Nederland ongeveer 2,5 miljoen laaggeletterden, zo berekende de Algemene Rekenkamer. 2,5 miljoen mensen in Nederland hebben niet het taalniveau dat je zou moeten hebben als je de basisschool hebt voltooid. Dat is één op de zes mensen van zestien jaar en ouder.

Dick Wittenberg vertelt in zijn artikel ‘Een dag uit het leven van een laaggeletterde’ voor De Correspondent het verhaal van een laaggeletterde. Wittenberg legt de vinger op de zere plek door niets meer te doen dan de feiten over laaggeletterdheid op een rij te zetten. Het verhaal van personage Paul Leliveld doet de rest van het werk.

Het is moeilijk te bevatten dat er veel mensen zijn die hun eigen post niet kunnen lezen en hun weg vinden door herkenningspunten te zoeken zoals gebouwen en reclameborden – immers, straatnaambordjes lezen is voor hen al een opgave. Iedereen, ook ik en ook jij, zal laaggeletterden in zijn omgeving hebben, maar bijna niemand herkent de problematiek. Er heerst schaamte onder laaggeletterden. Het vermogen om laaggeletterdheid te verdoezelen is groot en dus kom je er niet zo snel achter.

Laaggeletterden zijn óók nieuwsgierig

De Beelddenker is in eerste instantie geen taalcursus, juist niet zelfs. Wij hebben namelijk de overtuiging dat het bereiken van laaggeletterden vanzelf gaat als je hun natuurlijke nieuwsgierigheid aanspreekt. Beelddenker Milou onderzocht de nieuwsbehoefte en -consumptie van laaggeletterden. Om op de hoogte te blijven, gebruiken ze de meest creatieve oplossingen. De één kijkt drie herhalingen van het journaal, de ander laat een stuk tekst voorlezen door Google Translate.

Dat moet makkelijker kunnen. Nieuws op maat, in een app of op een website, dat is wat we nu gaan maken. En als laaggeletterden straks massaal ons nieuws tot zich nemen, waarom dan niet meteen een poging doen om spelenderwijs hun taalvaardigheid te verbeteren? Zo kunnen we méér doen dan alleen de informatieachterstand van laaggeletterden aanpakken.

Samenwerken

Omdat het probleem in Nederland zo groot is en er niet veel financiële middelen zijn, zoekt De Beelddenker naar samenwerking. De Beelddenker mag geen losse flodder zijn, geen speldenprik, geen druppel op een gloeiende plaat. Er moet een structureel aanbod van nieuws komen voor laaggeletterden. Word je warm van dit idee? Wil je meepraten? Meedenken? Laat het ons weten! Elke input is welkom.

Na een uur of vijf vergaderen loop ik met een tevreden gevoel terug naar mijn auto. Er borrelt iets, er borrelt al een tijdje iets, maar nu gaat het ook echt gebeuren.

Foto: Sean van der Steen