Geld verdienen door je publiek rechtstreeks aan jou te laten betalen: er zijn steeds meer opties voor journalisten

In korte tijd zijn er een heleboel mogelijkheden ontstaan om je als journalist rechtstreeks te laten betalen door je publiek. Wat kan er allemaal? En waar moet je rekening mee houden?

De journalistiek ontbundelen. Dat was in 2014 de missie van Blendle. Niet langer hoefde je complete kranten en tijdschriften aan te schaffen, of er een abonnement op te nemen, je kon interessante artikelen los kopen. Aanvankelijk deden alle uitgevers mee, maar in 2017 haakten zowel NRC als de Telegraaf af. Daarnaast bleek het zogeheten iTunes-model in financieel opzicht ook niet zo houdbaar als gedacht. In 2019 besloot Blendle te stoppen met het aanbieden van losse artikelen en kon je alleen nog voor een vast bedrag per maand toegang krijgen tot een selectie artikelen; een bundel van ontbundelde artikelen.

Betekent dit dat het hele concept van ontbundelen dood is? Nee. Sterker nog: het ontbundelen is nog in volle gang, maar dan op een heel andere manier. We zien de eerste tekenen van een medialandschap dat ontbundeld wordt. Voor journalisten zijn er namelijk steeds meer mogelijkheden om los van bestaande uitgevers en omroepen hun geld te verdienen.

Creators en influencers

In de journalistiek wordt nog wel eens neerbuigend gedaan over content creators (YouTubers, podcastmakers) en influencers, maar hoe je het ook wendt of keert: deze mediamakers pionieren met de mogelijkheden van zelfstandig ondernemerschap. Ze weten als geen ander hoe ze een publiek kunnen opbouwen en vasthouden. Ze investeren actief in de relatie met hun volgers en weten die om te zetten in een inkomen. In eerste instantie deden ze dat via allerlei vormen van advertenties en sponsoring, waar journalisten zich uiteraard ver van horen te houden, maar het gebeurt ook steeds vaker via donaties of abonnementsvormen – voor journalisten wél interessant.

De Amerikaanse startup Patreon heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan een platform waarop contentmakers (van muzikant tot YouTuber) donaties kunnen ontvangen. Het platform regelt niet alleen de transacties, maar is ook daadwerkelijk een plek waar je exclusieve content kunt aanbieden en contact met het donerende publiek kunt onderhouden. 

Een dienst die minder ver van journalisten af staat, is Substack, die in vier jaar tijd de betaalde nieuwsbrief groot heeft gemaakt. Via Substack begin je gratis een nieuwsbrief over het onderwerp waar je je in verdiept en heb je de mogelijkheid om betaalde abonnementen te verkopen aan je lezers. Substack biedt journalisten de mogelijkheid om op een laagdrempelige manier een eigen publiek en bijbehorende inkomstenstroom op te bouwen. Dat is voor veel nieuwsbriefschrijvers niet genoeg om volledig van rond te komen, maar het kan  wel een deel van je inkomen vormen.

Twitter: de Super Follow

Het aantal mogelijkheden om donaties te ontvangen of een betaalrelatie aan te gaan met je publiek breidt zich dit jaar snel uit. Het mooiste voorbeeld is misschien wel Twitter, dat binnenkort de Super Follow introduceert. Tegen betaling kunnen je volgers toegang krijgen tot tweets die achter je eigen betaalmuur staan en je kunt je betalende volgers een exclusieve nieuwsbrief sturen.

In 2014 begon rechtbankjournalist Chris Klomp met een betaald Twitter-account, zonder dat de technische mogelijkheden daarvoor bestonden. Je moest in het begin letterlijk 99 cent per week overmaken naar de bankrekening van Klomp om toegang te krijgen. Inmiddels is Klomp gestopt met het abonnement op zijn Twitter-account en werkt hij met eenmalige donaties. Met 2500 tot 3000 euro per maand is dit goed voor een aanzienlijk deel van zijn inkomen, vertelde hij vorig jaar zomer in de Volkskrant. Desgevraagd laat Klomp weten dat het gemiddelde donaties inmiddels hoger ligt.

Als Klomp zou willen zou hij echter zijn betaalde Twitter-account binnenkort weer nieuw leven in kunnen blazen, maar dan gewoon in een paar klikken middels de Super Follow-functie. Facebook is bezig met eenzelfde soort functie.

Daarnaast begint nagenoeg ieder social-media-platform donatieknoppen toe te voegen. YouTube test al een tijdje verschillende donatie-opties, Twitch (dat vooral populair is bij gamers) doet dit al veel langer. Het gehypete audioplatform Clubhouse gaf de mogelijkheid om gebruikers een eenmalige donatie te sturen zelfs voorrang om het bouwen van een Android-versie van de app.

Podcasts: het publiek wil echt wel betalen 

Als er één medium is waarbij het betalen van zelfstandige makers in korte tijd gemeengoed is geworden dan is het de podcast. Een klein jaar geleden begon het Nederlandse donatieplatform Vriend van de Show van Dag en Nacht Podcasts, waar inmiddels ruim honderd podcasters gebruik van maken. ‘Sommige makers verdienen een paar honderd euro per maand, maar we zien dat een substantieel aantal podcasts met een trouwe fanbase, en zonder bekende Nederlanders, 5.000 tot 10.000 euro, per maand ophalen,’ vertelt Tim de Gier van Vriend van de Show. Hij vertelt zelfs dat er één uitschieter is: een Nederlandse podcast die 35.000 euro per maand aan donaties ontvangt. Hét  bewijs dat de betalingsbereidheid bij het publiek bestaat.

Een extern platform is overigens niet langer nodig om geld te verdienen met een podcast. De Apple Podcasts-app is uitgebreid met een abonnementsfunctie. Als podcastmaker kun je hierbij een maandelijks bedrag vragen voor toegang tot extra afleveringen of zelfs je hele podcast. Voor het publiek is het zo makkelijk mogelijk gemaakt: zij betalen met letterlijk één druk op de knop via hun Apple-account. Nadeel voor podcastmakers is dat dit alleen werkt in Apple’s eigen Podcasts-app en dat Apple maar liefst 30 procent van de omzet inhoudt.

Mogelijkheden om je publiek te laten betalen voor het werk dat je als journalist doet zijn er dus inmiddels voldoende, maar overzichtelijk is het landschap nog niet. Het publiek kan, zeker in het bezit van een creditcard, met een paar klikken een donatie doen of een abonnement afsluiten. Voor de journalist is het zaak om goed na te denken welk platform je daadwerkelijk gaat gebruiken.

Foto: Blake Wisz via Unsplash