Nieuws in chatvorm: onontgonnen terrein

Eind 2015 werden sociale media definitief ingehaald door berichtenapps als WhatsApp, Telegram en Facebook Messenger. “We kunnen inmiddels gerust vaststellen dat 2016 het jaar van conversational commerce wordt”, voorspelde Sam Messina van Uber begin dit jaar. Oftewel: bedrijven gaan meer en meer met consumenten chatten. Een opvallend voorbeeld daarvan is KLM, dat klanten via Facebook Messenger hun boardingpass stuurt.

Naast de commercie spitst ook de journalistiek de oren naar de mogelijkheden van berichtenapps. Experimenten komen langzaam van de grond. Zo levert het Duitse Bild voetbaltransfernieuws af in Facebook Messenger en brengt The New York Times verkiezingsnieuws op Slack.

“Het handige is dat mensen berichtenapps al geïnstalleerd hebben. Ze hoeven niet naar een nieuwssite te surfen of een nieuwe app te downloaden”, zegt Lara Ankersmit, hoofd Digitale Media bij de NOS.

“Heel veel Nederlanders gebruiken WhatsApp en Facebook Messenger. Het is logisch om daar op een gegeven moment ook nieuws te gaan brengen. Bij ons zit het nog in de oriëntatiefase. Het is moeilijk om in te schatten hoe veel geld en werk het kost om er iets mee te doen.”

Weg van WhatsApp

Ook in de rest van Nederland gebeurt nog weinig. Wel lanceerden en een aantal media een nieuwsdienst via WhatsApp – waarvan vele vervolgens sneuvelden. WhatsApp staat namelijk niet te juichen als er massaal nieuwsberichten worden verzonden.

“Je mag maximaal een paar honderd mensen tegelijk appen. Als je daar overheen gaat, word je door WhatsApp vanwege spam geblokkeerd. Ze willen geen uitzondering maken voor nieuwsmedia”, vertelt Dave van Aken, chef internet en sociale media bij Metro (in 2014 de eerste met een Nederlandstalige WhatsApp-dienst).

Onze links werden in WhatsApp veel vaker aangeklikt dan op sociale media

Middels een omweg rekte Metro het aantal geadresseerden op naar ongeveer drieduizend. “Maar dat was veel gedoe en het risico op een blokkade bleef. Dus zijn we na een paar maanden gestopt.” Balen, vindt Van Aken. “Het percentage links dat in WhatsApp werd aangeklikt was 70 à 80 procent. Daarbij kom je met links op Twitter of Facebook niet in de buurt.”

Ook Nieuwsuur (van NOS en NTR) lanceerde een WhatsApp-nieuwsdienst, en beëindigde die eveneens vanwege de tegenwerking van de app zelf, vertelt Ankersmit. Een paar media hebben door samen te werken met een derde partij nog wel een WhatsApp-dienst, waaronder NRC.

Facebook Messenger

Intussen wordt Facebook Messenger steeds aantrekkelijker. Zuckerberg et al zien nieuwsorganisaties graag naar Messenger komen en hebben automatic reply-techniek ingebouwd. Onder meer de start-up Purple gebruikt deze techniek. Purple verstuurt dagelijks verkiezingsnieuws in Messenger en laat de gebruikers met commando’s – of emoji’s – om meer informatie vragen.

Purple gaat verder dan enkel zenden – en dat is volgens Ankersmit precies wat berichtenapps interessant maakt. “Het moet niet het zoveelste kanaal worden waar media links doorplaatsen, zoals Twitter. Als we iets met berichtenapps gaan doen, moet het passen bij de eigenschappen en gebruikers.”

Wij kunnen hierin geen voorloper zijn

Dat vereist wel techniek die zorgt voor flow en interactiviteit. En dat is voor veel redacties, zoals die van Metro, onrealistisch. “Wij zijn maar een kleine groep journalisten en kunnen hierin geen voorloper zijn. Wij moeten kijken naar wat media als The Huffington Post en Mashable doen en dat eventueel nabootsen als het zich heeft bewezen”, aldus Van Aken.

De ontwikkeling kan in een stroomversnelling raken als berichtenapps zelf de techniek (blijven) inbouwen om nieuws ‘te chatten’. Naast Facebook ontwikkelt ook Slack chatbottechniek. Derde partijen kunnen ook bijdragen: zo wil het Nederlandse Botcave de bouw van journalistieke chatbots vergemakkelijken.

Met de juiste technische kennis kan het snel gaan. Dat bleek bij de Chatbot Challenge van de NOS, afgelopen juni. In amper zeven uur wisten de ‘Botboys’ een werkende NOS-demo voor Facebook Messenger te ontwikkelen. “Het was heel simpel, maar werkte goed: korte nieuwsupdates en weersverwachtingen. We onderzoeken of we een pilot met een dergelijke chatbot kunnen opzetten”, zegt Ankersmit.

Zelf bouwen

Een enkeling besluit WhatsApp en Messenger te omzeilen door een eigen chat-app te maken. Het beste voorbeeld daarvan is de chat-app van zakensite Quartz. Ankersmit zou het niet logisch vinden als de NOS zoiets zou maken. “We zouden juist de doelgroep willen bereiken die niet zo snel een app van de NOS zouden downloaden, maar wel berichtenapps gebruiken.”

Van Aken denkt hetzelfde, maar dan juist omdat Metro géén eigen app heeft. “Berichtenapps zijn daardoor extra aantrekkelijk voor ons. Ik denk zelfs dat nieuws via apps die mensen toch al gebruiken beter werkt dan pushberichten vanuit een nieuwsapp.”

Over veel aspecten – hoe groot is de interesse, is er een verdienmodel – is nog weinig te zeggen. Prille (Amerikaanse) experimenten leveren nu de eerste inzichten op. In de woorden van deze BuzzFeed-journaliste: “Uitgevers zullen bereid moeten zijn om blind te experimenteren met berichtenapps zonder te weten welk effect het sorteert.”