Hoe Nederlandse en Vlaamse media berichten over immigratie (en welke invloed dat heeft op burgers)

Nieuws |

Dat stellen onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam. Zij analyseerden meer dan 4 miljoen nieuwsartikelen over immigratie, die tussen 1999 en 2015 werden gepubliceerd in Nederlandse en Vlaamse media. Voortbordurend op eerder onderzoek, onderzochten ze hoe vaak er in deze berichtgeving werd gerefereerd aan misdaad, terrorisme en sociaaleconomische kwesties en hoe deze berichtgeving zich verhield tot daadwerkelijke maatschappelijke ontwikkelingen.

De cijfers

Referenties aan misdaad, terrorisme en sociaaleconomische kwesties komen relatief vaak voor. In meer dan een derde van de Nederlandse en Vlaamse berichtgeving over immigratie wordt dat onderwerp gelinkt aan misdaad. Verder wordt er zowel in Nederland als Vlaanderen in ongeveer een kwart van de berichtgeving over immigratie gerefereerd aan sociaal-economische kwesties, zoals werkeloosheid en competitie op de arbeidsmarkt. In ongeveer een tiende van de berichtgeving over immigratie wordt er aan terrorisme gerefereerd. Wel verschilt de mate waarin de artikelen verwijzen naar terrorisme sterk. Er zijn maanden waarin maar 2 tot 3 procent van de tekst over terrorisme gaat, maar na verschillende aanslagen (9/11 in 2001, de aanslag in Londen in 2005 en de aanslag in Parijs in 2015) zijn er maanden waarin wel 40 tot 50 procent betrekking heeft op terrorisme.

Opvallend aan deze percentages zijn de grote gelijkenissen tussen Nederlandse en Vlaamse berichtgeving; in beide landen wordt in artikelen ongeveer even vaak verwezen naar misdaad, terrorisme en sociaaleconomische kwesties. Volgens de onderzoekers laat deze vergelijking tussen België en Nederland zien dat er sprake kan zijn van een dominant patroon in berichtgeving over immigratie.

Daadwerkelijke ontwikkelingen

Ook werd onderzocht of er een relatie bestond tussen berichtgeving en daadwerkelijke ontwikkelingen op het gebied van misdaad, terrorisme, de economie of immigratie. Uit de analyse blijkt dat er te weinig bewijs is om dit vast te stellen. Sterker nog, in Nederland bestaat er bijvoorbeeld helemaal geen verband tussen daadwerkelijke immigratiecijfers en (een toename van) nieuws over immigratie.

Maatschappelijke gevolgen

Tot slot heeft de manier waarop Nederlandse en Vlaamse media schrijven over immigratie ook maatschappelijke gevolgen; een zogeheten ‘media-effect’. De onderzoekers stellen in hun conclusie dat de vele verwijzingen naar veiligheid, misdaad en de economie in immigratienieuws sommige burgers in hun overtuiging zouden kunnen sterken dat de aanwezigheid van immigranten leidt tot onveiligheid, risico’s en een teruglopende economie. 

Grootschalige analyse

In dit onderzoek werd berichtgeving uit 3 Nederlandse en 3 Vlaamse kranten onderzocht. De onderzoekers gebruikten een automatische inhoudsanalyse, waarin ze met een combinatie van zoektermen de nieuwsartikelen over immigratie identificeerden. Het nadeel van dit soort analyses is dat er in mindere mate op een gedetailleerd niveau kan worden geanalyseerd. Vervolgonderzoek zou zich daarom bijvoorbeeld kunnen richten op de toon van berichtgeving, suggereren de onderzoekers.
Laura Jacobs, Alyt Damstra, Mark Boukes & Knut de Swert (2018). Back to reality: The complex relationship between patterns in immigration news coverage and realworld developments in Dutch and Flemish newspapers (1999–2015). Mass Communication and Society.
Lees ook: Hoe beter het met de economie gaat, hoe minder journalisten erover schrijven

Wat zegt de wetenschap?

In de rubriek Wat zegt de Wetenschap? geeft Dirck de Kleer regelmatig een update van relevante wetenschappelijke publicaties over journalistiek.
Foto: de manifestatie ‘Vluchtelingen welkom!’ in Groningen (2015), via SP Groningen

Nieuwsbrief

Ontvang ons laatste nieuws
Hidden
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.