Focus bedrijft onderzoeksjournalistiek op de vierkante meter in de noordelijke provincies

Nieuws | Lokale Journalistiek

‘De architect had zijn dag niet, zullen we maar zeggen,’ lacht Douwe Wijbrands, redactiechef bij NDC Mediagroep, in de lift op weg naar de redactie van het Dagblad van het Noorden (DvhN). Die zit op de eerste verdieping van een groot industrieel pand langs de zuidelijke ringweg in Groningen, maar is vanuit de centrale hal alleen via de lift te bereiken. In het gebouw, waar vroeger de kranten werden gedrukt, zitten inmiddels niet alleen media-, marketing- en softwarebedrijven, maar ook een schoonheidszaak en een sportschool. Bij de grondige verbouwing werd alleen wel in het trappenhuis de afslag naar de eerste verdieping vergeten.

Hyperlokaal in drie gemeentes

Op de redactievloer wordt niet alleen gewerkt aan de digitale en papieren uitgave van het DvhN, ook de verslaggever van Focus Westerkwartier heeft er zijn plek. Focus is het nieuwe hyperlokale initiatief van NDC, de uitgever van onder andere DvhN en de Leeuwarder Courant. Op drie plekken in het noorden bedrijven verslaggevers onderzoeksjournalistiek op de vierkante meter. Elke ‘afdeling’ van Focus heeft één jonge vaste verslaggever, publiceert op een eigen website en werkt samen met een verslaggever van het DvhN en met de plaatselijke huis-aan-huisbladen.

Wijbrands is mede-initiatiefnemer en coördinator van het project. ‘We hebben bewust gekozen voor drie heel verschillende gemeentes, eentje in elke provincie waar NDC werkt. Coevorden in Drenthe is een heel compacte stad, Zuidwest-Friesland is qua oppervlak de grootste gemeente van Nederland, maar heeft nog geen 90.000 inwoners. Westerkwartier is de nieuwste fusiegemeente in Groningen en ligt op een centraal punt tussen de drie provincies.’

We hebben het platform vanaf nul opgebouwd. In februari begonnen we en in april gingen we al live

Het project ontstond vanuit het besef dat de lokale nieuwsvoorziening steeds verder achteruitging, legt Wijbrands uit: ‘We merkten dat de dagbladen door alle bezuinigingen aan journalistieke kracht inleveren. De weekbladen brengen ook weinig lokaal nieuws, terwijl daar wel behoefte aan is. We kregen geregeld klachten van lezers die meer over hun regio wilden lezen.’ Een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen gaf hen gelijk: mensen die regionale media volgen, vinden nieuws over hun leefomgeving belangrijk. Het geeft hen het gevoel onderdeel van een gemeenschap te zijn en maakt het makkelijker de impact en relevantie van het nieuws te begrijpen, omdat het gaat over mensen en plekken die zij kennen.

Vast publiek

Met een subsidie van het Stimuleringsfonds werd het hyperlokale experiment binnen korte tijd van de grond getild. Wijbrands is enthousiast over de aanpak. ‘Zo moet het voelen als je bij een startup werkt. We hebben het platform vanaf nul opgebouwd, met een klein team van journalisten, iemand van marketing en een software-developer.’ Er was geen logge organisatiestructuur op de achtergrond, ze konden from scratch beginnen. ‘Daardoor konden we in korte tijd zo veel bewerkstelligen. We begonnen in februari en in april gingen we al live. Het is heel motiverend om zo’n snelle progressie te zien.’

Een van de teamleden is Jonathan Ploeg, verslaggever voor Focus Westerkwartier. ‘Ik heb op deze baan gesolliciteerd omdat ik graag wilde pionieren. Onze onderzoeken gaan vaak over kleine onderwerpen, zoals bijvoorbeeld de overlast door roeken. De mensen weten zelf het beste wat er in hun gemeente speelt. Wij proberen dan het grotere plaatje te schetsen door bijvoorbeeld een link te leggen met de gemeenteraad, of met dezelfde problematiek elders. Dat wordt zeer gewaardeerd. We hebben inmiddels een vast publiek dat vaak terugkomt. Dat zien we ook in de commentaren.’

De tijd die je stopt in een infographic of video gaat af van je onderzoekstijd

En zo’n onderzoek heeft soms effect. Aanvankelijk voelde de gemeenteraad zich niet verantwoordelijk voor de roekenoverlast. Pas toen Focus Westerkwartier erover bleef publiceren en de wethouder erop aansprak, kwam deze in actie.
Niet dat alles al op rolletjes loopt bij Focus. De redactie wil aan de ene kant vaak genoeg verhalen brengen om de aandacht van de lezer vast te houden, maar ook genoeg tijd overhouden voor onderzoek. Het is zoeken naar de juiste balans. Een verslaggever kan moeilijk onderzoek doen en ook nog dagelijkse nieuwsberichtjes schrijven. Ploeg: ‘Je maakt ook niet even in je eentje een infographic of video. Die tijd die je daarin stopt gaat af van je onderzoekstijd.’

Betaalbaar model

Met een gemiddelde leestijd per artikel die volgens Wijbrands hoger ligt dan bij de NDC-kranten en ook nog eens een jonger publiek (70 procent is onder de 55 jaar), doen de Focus-sites het goed. Dat dit alleen mogelijk was door de ontvangen subsidie en de ondersteuning van de uitgever, weet Wijbrands maar al te goed. ‘Nu moeten we proberen er een betaalbaar model van te maken. We laten bijvoorbeeld zien wat het maken van een verhaal nou eigenlijk heeft gekost. Mensen kunnen ook doneren, maar dat gebeurt nog niet vaak.’ Hyperlokale onderzoeksjournalist is volgens hem te klein om aan de markt over te kunnen laten. ‘We denken erover om de sites te integreren in de lokale gedeeltes van de krant, daarvoor gaan we verschillende modellen onderzoeken.’

Maar het liefst zou de redactiechef zien dat er een landelijke regeling voor lokale onderzoeksjournalistiek komt. ‘Ik denk dat er een soort NOS-model moet komen, maar dan op lokaal niveau. Alleen moet de governance dan natuurlijk goed worden geregeld, zodat de onafhankelijkheid gegarandeerd kan worden.’

Foto: het team van Focus, met bovenaan midden Douwe Wijbrands en rechtsboven Jonathan Ploeg

Nieuwsbrief

Ontvang ons laatste nieuws
Hidden
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.