Pas op, bezoekersstatistieken zijn vaak niet wat ze lijken

Volgens docent en onderzoeker Mijke Slot van de Erasmus Universiteit kan het publiek dankzij de like-knop op een laagdrempelige manier op een post reageren. In tegenstelling tot wat veel nieuwsorganisaties denken, hoeft een like echter niet automatisch te betekenen dat het publiek een bericht leuk vindt. Mensen kunnen bijvoorbeeld ook iets liken omdat het gepost werd door een vriend of organisatie die ze waarderen. Hetzelfde geldt voor kliks. Mensen hebben vaak allerlei complexe en uiteenlopende redenen om wél of niet op een artikel te klikken.

Statistieken verkeerd interpreteren

Onderzoeker Tim Groot Kormelink van de Vrije Universiteit gelooft dat redacties het publiek te kort doen als ze enkel naar bezoekersstatistieken zoals kliks, gemiddelde leestijden, likes en shares kijken. Bovendien worden dit soort statistische gegevens volgens hem vaak geïnterpreteerd op basis van allerlei aannames, en dat leidt vaak tot verkeerde conclusies.

In zijn promotieonderzoek observeerde Groot Kormelink individuele nieuwsconsumenten en sprak met hen over de acties die ze ondernamen terwijl ze nieuwsverhalen consumeerden. Dankzij die aanpak ontdekte hij een aantal verrassende dingen. Zo bleek de gemiddelde leestijd van een nieuwsproductie niet altijd een goede graadmeter voor interesse te zijn. Mensen die heel veel nieuws consumeerden, hoefden een artikel bijvoorbeeld slechts te scannen om op de hoogte te zijn. Aan de andere kant waren er ook nieuwsconsumenten die er niet in slaagden zich volledig op een nieuwsbericht te concentreren; bijvoorbeeld omdat ze tijdens het lezen televisie bleven kijken. In dat soort gevallen betekende een lange leestijd niet dat mensen het artikel interessant vonden, maar duidde het juist op het tegenovergestelde.

Aannames en mythes over het nieuwspubliek

Op basis van hun onderzoeken trekken Slot en Groot Kormelink allebei de conclusie dat redacties zich minder moeten laten leiden door bezoekersstatistieken. In plaats daarvan zouden journalisten meer kwalitatief onderzoek naar hun publiek moeten doen; bijvoorbeeld door lezers te vragen welke nieuwsproducties ze het beste bij zijn gebleven, of door met ze in gesprek te gaan over hun nieuwsgebruik. Dat soort onderzoeken leveren vaak nieuwe inzichten op die redacties kunnen gebruiken om beter aan de behoeftes van het publiek te voldoen.

In gesprek met Slot benadrukt Groot Kormelink dat zijn aanbevelingen niet betekenen dat hij alle bezoekersstatistieken ‘slecht’ of nutteloos vindt. Volgens hem kunnen data een mooie aanvulling zijn op alle andere informatie die de redactie over het publiek heeft. Zolang redacties zich bewust zijn van de tekortkomingen van webanalytics, kritisch naar hun eigen bezoekersstatistieken kijken én stilstaan bij de complexe motieven van het publiek, is er wat hem betreft geen enkel probleem.

Luister naar de nieuwste Klikt Het?

Foto: Ryoji Iwata