Waarom Teyit.org juist nú wil factchecken in Turkije

Nieuws |

De druk op kranten en omroepen in Turkije is na de mislukte staatsgreep en het daaropvolgende referendum groot. Er zijn nog maar weinig onafhankelijke redacties. Oppositiemedia is nu vooral zichtbaar online: websites, blogs en YouTube-kanalen komen snel op, maar worden vaak even snel weer verbannen. 170.000 websites in Turkije zijn inmiddels geblokkeerd, waaronder Wikipedia. Het is dus zoeken naar innovatieve, onafhankelijke journalistieke platformen, maar ze zijn er zeker.

Nepnieuws filteren in crisistijd

Teyit.org is zo’n initiatief. In 2015 ontstond het vanuit de behoefte om nieuws op social media te checken. ‘Tussen 2015 en 2017 ging er een schokgolf door de Turkse maatschappij door de terroristische aanslagen,’ vertelt oprichter Mehmet Atakan. ‘In die periode werd er veel censuur gepleegd op nieuwsberichten en was er sprake van een media black-out. Journalisten werden opgepakt, kranten werden gesloten, websites waren niet bereikbaar. Nepnieuws verspreidde zich daardoor razendsnel via social media. We hebben Teyit ontwikkeld om nepnieuws te kunnen filteren, juist in tijden van crisis.’ Teyit.org is zowel in het Turks als Engels beschikbaar.

Bang om nieuws te delen

Hoewel social media een populaire nieuwsbron is in Turkije, wordt nieuws online inmiddels minder gedeeld uit angst voor de gevolgen. Dit blijkt uit het 2017 Digital News Report van het Reuters Institute for the Study of Journalism. En deze angst is niet onterecht. Zo werden tussen 20 januari en 26 februari 648 mensen opgepakt voor het uiten van kritiek op de operatie van Turkije in Syrië, blijkt deze week uit het rapport van Human Right Watch. Volgens het rapport van Reuters is daarnaast het vertrouwen van Turken in nieuws laag. 57% van de Turken geeft aan nieuws te negeren.

Noodgevallen gaan voor, zoals een aanslag of nieuws over Syrië

Teyit.org heeft een betrokken achterban, zegt Atakan. Het platform heeft ruim 230.000 volgers op Twitter en krijgt dagelijks verdacht nieuws binnen via een Whatsapp-hotline voor gebruikers. ‘Noodgevallen gaan voor, zoals een aanslag of nieuws over Syrië. We willen ingrijpen op het moment dat een twijfelachtig bericht viral gaat,’ zegt Atakan. Van de 445 berichten die de factcheckers van teyit.org inmiddels controleerden, zijn er 348 onwaar. ‘Dit getal staat natuurlijk niet in verhouding tot al het gepubliceerde nieuws. We zijn geen nieuwssite, we zijn een verificatieplatform. We pikken de opvallende berichten eruit.’

Syriërs als doelwit

Turkije is een van de belangrijkste politieke spelers in het Midden-Oosten, volgens Atakan. ‘Vooral bij conflicten aan de grens van Turkije zien we veel gemanipuleerd en verzonnen nieuws, en verkeerd geïnterpreteerde video’s. Om het Turkse buitenlandbeleid te kunnen begrijpen en een goed geïnformeerd publiek te creëren, is valide nieuws over Syrië en Turkije’s rol in het conflict essentieel.’ Nepnieuws kan schadelijk zijn, zegt Atakan. Als voorbeeld noemt hij de Syrische minderheid in het land. ‘Er doen veel geruchten de ronde over Syriërs. Syrische vluchtelingen worden afgeschilderd als de groep die verantwoordelijk is voor de verslechterende economische situatie en voor de groeiende werkloosheid. En ze worden gelinkt aan problemen met veiligheid en terrorisme. Doordat ze vaak zwartgemaakt worden in Turkije, kunnen ze doelwit worden van geweld.’

Propagandamachine

Het checken van nieuws is volgens Mehmet Atakan geen prioriteit voor Turkse redacties. ‘Advertenties vormen het advertentiemodel en daardoor is clicks krijgen essentieel. Maar daarnaast fungeren Turkse media als propagandamachine voor allerlei partijen. Het verdedigen van politieke standpunten, pro-overheid of oppositie, gaat vóór het verslag doen van de waarheid.’

Onafhankelijk

Teyit.org is een sociale onderneming met een maatschappelijke missie. Het initiatief krijgt subsidies vanuit verschillende ambassades en donororganisaties, maar ook individuele donaties. De site heeft het International Factchecking Network (IFCN)-keurmerk. Dat is onmisbaar, volgens Atakan. ‘Net als nepnieuws worden ook factchecking-initiatieven als politiek wapen ingezet door regeringen. Wij zijn onafhankelijk en onpartijdig. We laten de waarheid zien en geven geen commentaar op het nieuws.’
Foto: Mehmet Atakan, hoofdredacteur van Tayit.org

Nieuwsbrief

Ontvang ons laatste nieuws
Hidden
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.