Hoe een kader over de totstandkoming van je artikel leidt tot meer vertrouwen in media

Als de lezer het journalistieke proces achter een nieuwsverhaal beter begrijpt, leidt dat tot meer vertrouwen in een nieuwsorganisatie. Met die hypothese deed de University of Texas begin 2019 onderzoek naar het effect van een verklarend kader naast een nieuwsbericht.
Een deel van de participanten kreeg een nieuwsbericht met een korte toelichting over het ontstaan van het verhaal voorgelegd, het andere deel kreeg het nieuwsbericht zonder toelichting te lezen. Vervolgens werd aan de hand van twaalf criteria het vertrouwen van de lezers in de nieuwsorganisatie gemeten. Voorbeelden van deze criteria zijn informatiewaarde, betrouwbaarheid, transparantie en onbevooroordeeldheid.

Meer vertrouwen

Uit het onderzoek bleek dat het toevoegen van een verklarend kader inderdaad een behoorlijke bijdrage levert aan het vertrouwen van het publiek in de nieuwsorganisatie. Op elf van de twaalf criteria waarmee het vertrouwen werd gemeten, scoorde de nieuwsorganisatie die het artikel met kader publiceerde significant beter dan de nieuwsorganisatie die het artikel zonder kader publiceerde. Alleen bij het criterum ‘heeft geen agenda’ werd geen significant verschil waargenomen.

Drie vragen

Het kader dat de onderzoekers tijdens hun onderzoek gebruikten bestond uit drie vragen die werden beantwoord: waarom is het verhaal geschreven, hoe is het verhaal tot stand gekomen en welke stappen zijn er genomen voor een gedegen verhaal?

De eerste vraag kan worden beantwoord door het ‘haakje’ van het artikel toe te lichten: waarom is het artikel relevant en moet het nú gepubliceerd worden? Bij de totstandkoming van het verhaal kan worden uitgelegd welke bronnen zijn geraadpleegd en hoe lang de redactie bezig is geweest met het verhaal. De laatste vraag kan worden beantwoord door eventuele tegenslagen in het onderzoek te benoemen en de gevonden oplossingen hiervoor te verklaren. Wanneer bepaalde bronnen niet aan het verhaal wilden meewerken kan de journalist bijvoorbeeld toelichten waarom er voor alternatieve bronnen is gekozen en waarom die ook relevant zijn voor het verhaal.

Vertrouwensband opbouwen

Het toelichten van de totstandkoming van een nieuwsbericht draagt dus in het algemeen bij aan een positief beeld van het publiek bij een nieuwsorganisatie. Het kader is relatief makkelijk samen te stellen, maar kan de journalist in staat stellen een vertrouwensband met de lezer op te bouwen.

De onderzoekers stellen dat nieuwsorganisaties deze toevoeging serieus moeten overwegen. Niet elke poging om een betere band met het publiek op te bouwen zal werken, maar kleine stappen als deze kunnen uiteindelijk een groot verschil maken.

Foto door Bank Phrom