Vlaamse 'De Correspondent' Apache wil niet meer belerend en negatief zijn

In 2009 ontsloeg het Belgische dagblad De Morgen een groep vaste journalisten en werd het contract van enkele freelancers opgezegd. Dan beginnen we zelf wel een nieuwe titel, dachten zes journalisten toen. Apache werd geboren – het eerste jaar nog Nieuwsblog De Werktitel geheten.

Aandeelhouder worden

Apache bestaat van abonnementen: wie wil lezen, moet abonnee worden. Daarnaast kunnen geïnteresseerden aandeelhouder worden en zo inspraak krijgen in niet-redactionele beslissingen over het platform – iedere aandeelhouder evenveel, ongeacht hoeveel aandelen dat hij of zij bezit. Het businessmodel lijkt daarmee veel op dat van De Correspondent, al startte Apache er al in 2012 mee, ruim een jaar eerder dan hun Nederlandse collega’s. Toch werd in de Nederlandse pers gedaan alsof De Correspondent met zijn verdienmodel het wiel had uitgevonden. ‘Nederlanders zijn wat beter in zichzelf verkopen,’ verklaart Apache’s mede-oprichter Bram Souffreau dat.
Zowel Souffreau als PR-manager Luc De Cleir benadrukken dat Apache zich liever spiegelt aan Follow The Money. ‘In ieder geval wat betreft de grootte en de manier waarop zij verslag doen. Ze richten zich net als wij voornamelijk op onderzoeksjournalistiek,’ aldus Luc De Cleir. ‘Van abonnee-aantallen als die van De Correspondent kunnen wij alleen maar dromen.’ De Cleir zei in een telefonisch gesprek met Apache de Nederlandse markt op te willen, maar tijdens een later bezoek aan de redactie tempert Souffreau deze ambitie een beetje. ‘We worden vanaf april opgenomen in LexisNexis. Dat vergroot ons bereik in Nederland, maar we blijven ons richten op België.’

In de linkse hoek

Redactioneel mag er wat De Cleir betreft een iets andere koers gevaren worden. ‘Ik vind ons te feitelijk, te belerend en te negatief. Dat imago hebben we ook onder het publiek en moeten we nodig bijstellen. Het is jammer dat we altijd gezien worden als links en tegen rechts, vooral tegen de Nieuw –Vlaamse Alliantie.’ Souffreau: ‘We positioneren onszelf als progressief en dan word je al snel in de linkse hoek gezet.’
In 2016 werd Apache aangeklaagd door een investeringsmaatschappij en een voormalig medewerker van de N-VA, de partij van de Antwerpse burgemeester Bart de Wever en de Vlaamse premier Geert Bourgeois, omdat Apache foutieve en ongenuanceerde informatie verspreid zou hebben over vermeende belangenverstrengeling. De rechter oordeelde begin 2018 in het voordeel van Apache. Of de tegenpartij in beroep gaat is nog niet bekend. Souffreau: ‘De N-VA is een machtige partij en wij journalisten zijn er om gezagsdragers in de gaten te houden.’
Hij verwijst in het kader van de rechtszaak naar het concept ‘chilling’: door middel van juridische stappen kritische media dusdanig intimideren dat ze ontmoedigd raken. ‘Als mensen je monddood willen maken doe je volgens mij juist iets goed.’

Oneerlijke concurrentie

Als online medium heeft Apache last van oneerlijke concurrentie van traditionele media, vinden de oprichters, omdat die media vaak aanspraak kunnen maken op overheidssteun waar Apache geen recht op heeft. Souffreau: ‘Wij betalen 21 procent btw, kranten nul procent. Daar kunnen we helaas weinig aan doen. De beslissing over het gelijktrekken van dat tarief zit vast op Europees niveau. Het dossier is door Tsjechië aan een ander dossier gekoppeld -een technische discussie over waar btw geheven moet worden– en zolang dat niet opgelost wordt, geeft Tsjechië niet zijn fiat voor de btw-aanpassingen. De Europese Commissie en het Europees parlement hebben wel al gezegd dat ze met een harmonisering van de tarieven voor print en digitaal akkoord gaan.’ Een ander voorbeeld van ongelijkheid is dat kranten in België gratis bezorgd worden door de post. ‘Reken eens uit hoeveel geld dat scheelt op jaarbasis.’

Huis van Apache

De redactie van Apache huist in een fraai, maar afgeleefd pand in de Antwerpse volkswijk Borgerhout. ‘In het hart van de samenleving, zoals dat dan zo mooi heet,’ zegt Souffreau. Het plan is om er op termijn het Huis van Apache van te maken, met drie functies: een koffiehuis, een werkruimte voor de redactie en een co-working space voor zzp’ers. De financiering daarvan hoopt Souffreau te vinden via investeerders, mogelijk door middel van een crowdfundingsactie.
Apache wil ook inhoudelijk vernieuwen. Er komt een podcast, iedere twee weken, gemaakt door één redacteur. Ook de website gaat op de schop. Op gezette tijden worden kleine aanpassingen gedaan, die als ze goed werken doorgevoerd worden: een andere indeling van de homepage, samenvattingen van artikelen voor niet-abonnees. Lezers moeten op termijn een gepersonaliseerde nieuwsbrief krijgen en ook het bundelen van artikelen in een magazine dat op gezette tijden in de winkel ligt is een plan dat volgens Souffreau op korte termijn haalbaar is. ‘Een soort best of Apache, iedere drie maanden in de boekhandel.’

Korting

Als het geld niet tegen de plinten klotst moet je creatief zijn. Apache wil dit jaar meer geld gaan verdienen door samen te werken met andere bedrijven. Souffreau geeft als voorbeeld een eerdere samenwerking met een energiebedrijf: leden van het energiebedrijf kregen korting op een abonnement op Apache. Met welke sectoren er dit keer samengewerkt gaat worden kan Souffreau nog niet zeggen, maar hij verwacht voor het eind van het jaar enkele contracten getekend te hebben.
Foto: de redactie van Apache (zonder Souffreau en De Cleir)