Daan Odijk: 'We kunnen de angst voor filterbubbels wegnemen'
Nieuws |‘Wat mij betreft wordt 2019 het jaar van samenwerking tussen journalisten en algoritmes. Die twee worden vaak nog als aparte werelden gezien, terwijl ze elkaar juist kunnen versterken. Bij Blendle heb je bijvoorbeeld een redactie die de beste journalistieke verhalen selecteert en vervolgens geholpen wordt door een algoritme dat ze bij de grootste liefhebbers van die verhalen brengt. Dat is een manier waarop een algoritme kan helpen om het juiste publiek voor je verhalen te vinden. Ook andere nieuwsmedia kunnen daarvan profiteren.
Zorgen over de filterbubbel
Ik kan me voorstellen dat mensen zich zorgen maken over filterbubbels, maar ik denk dat 2019 het jaar wordt waarin de filterbubbel wordt doorgeprikt. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat de filterbubbel geen algoritmisch probleem is. Agoritmes blijken zelfs voor een diverser aanbod te zorgen dan bijvoorbeeld lijstjes met het meest populaire nieuws. Ik hoop dat daar volgend jaar meer consensus over komt.
Data scientists kunnen de angst voor filterbubbels wegnemen door aan zowel journalisten als het publiek uit te leggen wat een algoritme doet. Verder is de Universiteit van Amsterdam samen met Blendle, de Volkskrant en RTL een onderzoek gestart dat als doel heeft een ‘diversity toolkit’ te creëren. Hierbij proberen onderzoekers uit het informatierecht samen met communicatiewetenschappers vast te stellen wat mediadiversiteit idealiter inhoudt. Bijvoorbeeld in hoeverre de stemmen van minderheden naar voren moeten komen in berichten, of in welke mate verschillende politieke voorkeuren aandacht zouden moeten krijgen. Een definitie geven van diversiteit is al heel snel een arbitraire keuze, want iemand anders kan makkelijk wat anders vinden. Ook bij dit onderzoek is dat een uitdaging. Vandaar dat we de definitie willen baseren op gedegen onderzoek.
Diversiteit is ook een keuze bij het instellen van een algoritme. Je kunt als het ware aan een knopje draaien
Als we eenmaal beter kunnen beschrijven wat diversiteit nou eigenlijk betekent, willen we als datawetenschappers beter worden in het meten van de aspecten van diversiteit. Dan kunnen we duidelijk maken hoe goed een algoritme is op die gebieden, en kunnen we concrete doelen stellen voor de diversiteit van een algoritme. Wat ook goed is om te weten, is dat diversiteit ook een keuze is bij het instellen van een algoritme. Je kunt als het ware aan een knopje draaien als je wilt dat een algoritme een meer diverse selectie maakt. Bij Blendle zagen we al dat als we het algoritme zo instelden dat gebruikers berichten kregen over meer verschillende onderwerpen, mensen daardoor alleen maar meer gingen lezen.
De blockchainhype
Ik hoop dat we in 2019 minder gaan horen over de blockchain. En dan niet zozeer over de techniek zelf, maar vooral over de mogelijkheden die het allemaal biedt. Er wordt geroepen dat het de oplossing is voor van alles, onder meer voor de journalistiek, maar daar zie ik echt geen enkel bewijs voor. Het is een oplossing zonder probleem.’
Illustratie door Rosanne van Leusden
Meer voorspellers
Hoe ziet de journalistiek van 2019 eruit? Voor de tweede keer blikken we vooruit op een nieuw jaar. 20 journalisten, developers, onderzoekers en andere mediakenners vertellen wat ze verwachten én hopen dat 2019 gaat brengen. Dit zijn alle voorspellers.