Wat het Haagse mediafonds betekent voor een lokale krant (bij het graven naar malversaties rond Legoland)
Nieuws |Den Haag beschikt over een stadsomroep, een lokaal dagblad, een weekkrant en een regionale omroep die sterk is gericht op de stad achter de duinen. Toch maakt in 2015 een groepje inwoners zich zorgen over de kwaliteit van de lokale politieke verslaggeving en onderzoeksjournalistiek. De regionale media hebben het financieel lastig, terwijl hun waakhondfunctie belangrijker is geworden: de afgelopen jaren kwamen er meer en meer belangrijke overheidstaken op het bordje van gemeentes te liggen. Het clubje inwoners besluit daarom in actie te komen: Stichting Luis in de Pels is geboren.
Luis in de Pels is een fonds voor politieke en onderzoeksjournalistiek in de regio Haaglanden. Zowel redacties als individuele journalisten kunnen er een aanvraag voor subsidie indienen. De stichting wordt gefinancierd met private en publieke middelen: het startkapitaal in 2015 was een bedrag van 30.000 euro dat door bestuursleden bijeen was gebracht via schenkingen, jaarlijks zamelt het fonds geld in via een kerstactie in de weekkrant Den Haag Centraal ‘en eind dit jaar willen we ook zoiets doen met het Haagse AD’, vertelt voorzitter Dick Brongers. ‘Verder kunnen mensen altijd doneren, we hebben een ANBI-status.’
Ondanks de mogelijkheid tot particuliere donatie komt het meeste geld tot dusver van de gemeente Den Haag. In 2017 droeg deze nog voor 15.000 euro bij, in 2018 ontving Luis in de Pels 65.000 euro van wethouder Rachid Guernaoui.
Romantisch beeld
Burgers die zelf een mediafonds oprichten en bestuursleden die schenkingen doen: het klinkt romantisch. Dat beeld verandert enigszins als je kijkt naar de achtergrond van de bestuursleden, tevens de oprichters. Neem Brongers: van huis uit historicus, jarenlang werkzaam als bestuursadviseur kunst en cultuur bij de gemeente Den Haag en tegenwoordig directeur van de Haagse kunstenaarsvereniging Studio Pulchri. De andere drie oprichters annex bestuursleden zijn in het dagelijks leven werkzaam bij de Belastingdienst of een uitgeverij.
Om daar wat journalistieke ervaring aan toe te voegen is in 2018 contact gezocht met de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), en per 2019 is namens die vereniging Carla Joosten aangetreden als vijfde bestuurder. Voor die tijd was al besloten om ‘de Luis’ zo veel mogelijk vorm te geven aan de hand van de Leidraad Lokaal Mediafonds van de NVJ. En de stichting kijkt verder: ‘Mogelijk krijgen we ook een bestuurder vanuit de VVOJ (Vereniging van Onderzoeksjournalisten, red.), voor meer kennis op het gebied van onderzoeksjournalistiek.’
Meer aanvragen
Met die kennis hoopt Brongers niet zozeer dat zijn stichting meer geld kan inzamelen: opmerkelijk genoeg ligt de grootste uitdaging in het vinden van projecten om te subsidiëren. ‘We willen vooral meer aanvragen binnenhalen. Het is niet zo dat we zwemmen in het geld, maar op dit moment lopen we eerder het gevaar om te veel geld over te houden dan dat er te weinig is om uit te geven. Als stichting mogen we geen winst maken, anders kunnen we onze ANBI-status verliezen.’
Luis in de Pels krijgt in ieder geval al voldoende aanvragen van Den Haag Centraal, de weekkrant die zichzelf ‘hét kwaliteitsmedium van Den Haag’ noemt. Die gebruikte het geld onder meer voor een project rond gemeenteraadsverkiezingen, vertelt hoofdredacteur Herman Rosenberg. ‘Daar konden we twee extra freelancers van inhuren. Zo konden we in aanloop naar de verkiezingen uitgebreid verslag doen, en hielden we op de avond zelf een liveblog bij.’
Legoland
Een maand voor die verkiezingen dropte Den Haag Centraal nog een bom met een bericht over het nieuw te bouwen Legoland Discovery Centre op Scheveningen, een prestigeproject van VVD-wethouder Boudewijn Revis dat eerder al een collegecrisis had veroorzaakt. De komst van de attractie bleek de gemeente veel meer geld te kosten dan twee wethouders het deden voorkomen, maar om het plan er toch doorheen te drukken werd een goocheltruc toegepast die boekhoudkundig verboden is – en de gemeente Den Haag liet zitten met een gat van een paar miljoen euro in de begroting. Revis kon blijven zitten, maar toeval of niet: zijn partij legde het eind maart af tegen Hart voor Den Haag/Groep de Mos.
Het onderzoekswerk dat verslaggevers Mieke van Dixhoorn en Jeroen van Raalte hiervoor deden, was volgens Rosenberg haast niet mogelijk geweest zonder de steun van Luis in de Pels: ‘We moeten iedere week een krant vullen, dan is het bij een kleine redactie als die van ons moeilijk om mensen vrij te spelen voor onderzoek.’
Freelancers welkom
Behalve naar Den Haag Centraal gaat er ook subsidie naar de programmastichting Debatmeester, die politieke talkshows organiseert. Dick Brongers is tevreden over wat zijn stichting tot nu heeft bereikt, maar zoals gezegd mag de namenlijst van hem best groeien. Zowel met redacties als met freelancers: ‘Er heeft zich nog nooit een individuele journalist gemeld met een aanvraag. Maar iedereen is welkom, als hij of zij maar een toezegging heeft van een platform dat het verhaal wil publiceren.’
Foto door Willis Lam (Flickr)