Betere wereldkaarten voor een betere wereld

“Hebben we het overschat?” Ellen de Lange vraagt het zich even af. “Nee, niet overschat. We zijn tevreden met waar we nu staan. Het is echt een ‘al doende leert men’-proces geweest. Je hebt een idee dat je tof vindt. Maar pas als je financiering hebt, ga je het uitvoeren en dan pas kom je allerlei dingen tegen die je niet in huis had”, vertelt de projectleider van DataAtlas eerlijk.

DataAtlas startte in 2014 als project van OneWorld onder de naam DataWorld, met als doel om mondiale issues met visualisaties in beeld te brengen. Het project ontving 59.000 euro subsidie van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek. In de tussentijd kwamen er ideeën bij, vielen ideeën af en ideeën werden bijgesteld. Zo bleek het lastiger dan gedacht om een groot abonnement te verkopen voordat iemand echt met de visualisaties had gespeeld. Dat kwam onder meer doordat bij andere partijen niet altijd de kennis aanwezig was om een volledige productie te maken. De Lange: “We hebben veel klanten gehad die juist zeiden: willen jullie het niet voor ons maken?”

Coöperatie

Hieruit kwam onder meer het idee voort om als coöperatie te werken met een andere mediaorganisatie. “Stel, er is een redactie die er over denkt een datajournalist in dienst te nemen, maar zich afvraagt wat voor unieke dingen één iemand kan doen met de beschikbare techniek. Zo’n partij kan dan zeggen: we stappen samen in een project met DataAtlas en dragen samen de kosten.” Het liefste zou De Lange het komende jaar één of twee goede inhoudelijke partners vinden om de DataAtlas een goede duurzame basis te geven.

Waar  in het plan oorspronkelijk werd gesproken over acht projecten, werden uiteindelijk vier projecten uitgevoerd, waaronder een met Vrij Nederland. Eén van de interessantste projecten vond De Lange die met Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO). Met dit project kwam het idee van een coöperatie het best naar voren. “Die kwamen naar ons. Dat vond ik al heel leuk”, vertelt ze. SOMO vroeg DataAtlas of data rond belastingontwijking gevisualiseerd kon worden. Dit maakte uiteindelijk deel uit van een long read op de website van SOMO. “Dat vond ik een supervoorbeeld, waarbij we onze expertise konden gebruiken voor een onderwerp dat heel dicht staat bij waar we zelf mee bezig zijn”, aldus De Lange.

De samenwerking leidde uiteindelijk ook tot plannen voor een ander onderdeel binnen het project. “We gaan hen trainen om zelf datavisualisaties te maken”, zegt De Lange. “Misschien is dit ook wel de juiste weg, om eerst wat langer met een partij te werken. Elkaar een beetje leren kennen en aftasten voordat je een diepere samenwerking aangaat waarbij je ook kennis overdraagt.”

Flashy flashy

Het past binnen de filosofie van DataAtlas. De wereld van datavisualisatie verandert volgens De Lange niet zo snel als  ze had gedacht. Voor het project van start ging was er enige spanning. Ze hoopte niet achteraan te lopen met het plan voor DataAtlas. Dat viel haar mee. De Lange merkte dat redacties tijd nodig hebben om te experimenteren met datavisualisatie. “Een paar jaar geleden was het nog: hoe fancier, hoe raarder de animatie, hoe beter. Een beetje flashy flashy allemaal.” Nu zegt De Lange dat ze organisaties vaker terug ziet gaan naar de kern. “Goed nadenken over waarom je iets op een bepaalde manier doet en hoe je dat overbrengt. We sluiten ons graag aan bij die beweging.”

Mede dankzij een nominatie voor Mercur Merkinnovatie van het Jaar, ziet De Lange de toekomst van DataAtlas rooskleurig in. Op dit moment zijn er ideeën voor een pay as you publish-model. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van de datasets en vormen van visualisatie van DataAtlas en hoeft pas betaald te worden bij het publiceren ervan. “Data is onderdeel van onze kern bij OneWorld. We willen informeren over een duurzame samenleving maar altijd op basis van onderzoek, data en feitelijkheden. Dus we gaan hier sowieso mee door. Maar het heeft ook nog echt verbetering nodig om een opzichzelfstaand winstgevend product te worden. Dus we zijn er nog niet.”