Hoe StampMedia producties van jongeren in de grote Belgische kranten krijgt
Nieuws | NieuwsTwee uur maakte de Antwerpse burgemeester Bart De Wever onlangs vrij voor de jongeren van StampMedia. De campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen was op zijn hoogtepunt. ‘Veel journalisten zouden er heel wat voor over hebben om zoveel tijd te krijgen, maar hij zat bij ons voor een podcast,’ vertelt (eind)redacteur Kris Custers (40) van jongerenpersagentschap StampMedia trots, terwijl hij een rondleiding geeft op hun gloednieuwe locatie in Antwerpen.
De jonge verslaggevers hadden scherpe vragen voor de burgemeester. Wat had hij voor hén gedaan de afgelopen zes jaar? Hoe kon het dat vier op de tien jongens en zes op de tien meisjes in de stad zich onveilig voelen in hun eigen buurt? En wat vond De Wever ervan dat hij een slechte reputatie heeft bij jongeren met een migratieachtergrond?
Niet over, maar dóór jongeren
Het is in een notendop wat StampMedia doet: ervoor zorgen dat onderwerpen die jongeren bezighouden de media halen door jongeren zelf verhalen te laten produceren. Het Vlaamse jongerenpersagentschap ontstond in 2008 als reactie op de wijze waarop jongeren vaak in de media terechtkwamen. ‘Het ging vooral over problemen, overlast, criminaliteit. En het ging óver jongeren: politiecommissarissen, ouders en experts kwamen aan het woord. Wij wilden jongeren zelf inspraak geven,’ vertelt eindredacteur beeld Bert Roymans (29).
We proberen hen de reflex aan te leren: wacht, wat is de andere kant van dit verhaal?
‘Veertig procent van onze samenleving bestaat uit jongeren, maar slechts drie procent van wie aan het woord komt in de media is jong,’ vult zijn collega Marjorie Blomme (37) aan. Daarom begeleidt Stamp jongeren van 16 tot 26 jaar bij het maken van hun eigen journalistieke producties. De redactie heeft een montagecel, radio-studio, camera’s, green-room. De organisatie wordt gefinancierd door de Vlaamse overheid en de gemeente Antwerpen, maar is onafhankelijk.
Rekruteren op straat
StampMedia werkt met ongeveer duizend jongeren per jaar, die in 2018 goed waren voor 553 publicaties. Van die duizend zijn er 130 die op regelmatige basis blijven terugkomen, vertelt Blomme. De verslaggevers zijn scholieren en studenten, meisjes en jongens, Vlamingen met of zonder migratieachtergrond, uit de middenklasse en uit lagere sociaal-economische milieus. Een deel studeert journalistiek, maar dat is zeker geen vereiste, benadrukt Blomme. ‘Iedereen is welkom. We presenteren ons op scholen en bij jeugdorganisaties, maar we rekruteren ook gewoon op straat. De meeste jongeren komen hier via mond-tot-mondreclame.’
Tijdens de redactievergadering op woensdagavond brainstormt de groep vol vuur en soms ginnegappend over potentiële onderwerpen en invalshoeken. Een kritisch artikel over het omstreden besluit van de regering voor een nieuw gevechtsvliegtuig, een video over het verbod op plastic rietjes en wattenstaafjes, en een fotoreportage van een gemaskerd bal in een museum.
Maatschappelijke relevantie
Hoe journalistiek zijn de onderwerpen en de aanpak van de jongeren? ‘Dat verschilt,’ erkent Blomme. Voor StampMedia is het feit dat een jongere een onderwerp aandraagt, voldoende reden om hem of haar een kans te geven een stuk te schrijven. Natuurlijk komen er ook jongeren op Stamp af omdat ze graag gratis naar concerten willen. ‘Maar dat is niet de bedoeling. We proberen ook echt te sturen op maatschappelijke relevantie. Ik hamer vaak op die laag: wat betekent dit voor de samenleving, wie is er met een bepaalde ontwikkeling geholpen of juist niet.’ Zo is een van de jonge verslaggevers, een student journalistiek, bezig met een reeks over jongeren die van een uitkering leven nadat de Gazet van Antwerpen schreef dat het aantal Antwerpenaren met een uitkering in tien jaar tijd met 40 procent is gestegen.
Daarbij wordt iedere productie – tekst, audio of video – door een van de vaste krachten onder de loep genomen. ‘Wij doen dan een journalistieke controle met de jongeren: is er wederhoor gepleegd, zijn de feiten gecheckt. Maar ook: klopt het qua genre en stijl. Daar zijn we best streng in,’ zegt Blomme, die net als de meeste van haar collega’s een achtergrond in de journalistiek heeft. ‘Jongeren missen vaak de journalistieke reflectie. Dat is ook best moeilijk als je in de euforie zit dat je gepubliceerd gaat worden. Wij proberen hen de reflex aan te leren om te denken: wacht, wat is eigenlijk de andere kant van dit verhaal? Door onze coaching verbeteren ze hun vaardigheden.’
Een ‘stamp’ uitdelen
De naam StampMedia heeft een dubbele betekenis: de organisatie wil een stempel drukken op de media, en liefst ook een ‘stamp’ uitdelen [Vlaams voor stomp of dreun of schop, MdV]. Het uiteindelijk doel is om producties in de gevestigde media gepubliceerd te krijgen, zegt Blomme.
In het begin stuitte de redactie daarbij op wantrouwen, vult collega Bert Roymans aan. ‘De teneur was vaak: het zijn maar jongeren, dan zal het wel niet kloppen of niks zijn.’ Nu wordt zo’n 70 procent van de artikelen en primeurs overgenomen door andere nieuwsorganisaties als de VRT, Het Nieuwsblad, Het Belang van Limburg, Knack en Gazet Van Antwerpen, maar ook kleinere media als Mo Magazine, Charlie Mag, Weliswaar, Voetbalmagazine, Apache of Kif Kif. ‘Per artikel kijken we: waar kunnen we dit kwijt?’
Onze jongeren hebben bijna geïnternaliseerd dat hun leefwereld niet belangrijk is
Weekblad Knack heeft bijvoorbeeld al interesse getoond in het project over jongeren met een uitkering, aldus Blomme. ‘Onze site dient eerder als archief. Het doel is dat de verhalen de grotere media bereiken, daar krijgen ze meer gewicht.’ Een keer per maand schuift er tijdens de redactievergadering een hoofdredacteur redacteur of journalist aan van een nieuwsmedium. Daar leren beide kanten van, zegt Blomme. ‘We merken dat de gevestigde media graag zou willen dat onze jongeren de gaten in hun netwerk opvullen, dat zij de verhalen maken die hun eigen verslaggevers niet kunnen maken.’
Op dat punt is er nog werk, zegt ze. ‘Onze jongeren hebben de neiging om zich te storten op thema’s waar ook de mainstream media mee bezig zijn, omdat ze zich aan hen spiegelen. Ze hebben bijna geïnternaliseerd dat hun leefwereld niet belangrijk is. Daar proberen wij iedere keer op te hameren, maar dat is niet gemakkelijk.’
Foto van een redactievergadering bij StampMedia door Fatima-Zahra Naimi