Nepnieuws heeft (waarschijnlijk) een beperkter bereik in Europa dan we denken

Nieuws |

Dit baseren ze op een analyse van nepnieuwswebsites in Frankrijk en Italië. Ze vergeleken hoe groot het bereik van deze websites was en hoe populair ze waren ten opzichte van gevestigde nieuwsmedia. Het onderzoek volgt een eerder onderzoek naar nepnieuws tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen op en is daarmee ‘de eerste empirisch onderbouwde analyse van het bereik van nepnieuws in Europa’, aldus de onderzoekers. Dit zijn de belangrijkste bevindingen:

Bereik

Ten eerste valt het bereik van nepnieuwswebsites in het niet bij dat van populaire nieuwswebsites. in 2017 bereikten nepsnieuwswebsites minder dan 3,5 procent van de bevolking. De meeste nepnieuwswebsites bereikten daarentegen nog geen 1% procent van de bevolking.  Ter vergelijking: populaire nieuwsmedia in Frankrijk (Le Figaro) en Italië (La Repubblica) hadden een gemiddeld maandelijks bereik van respectievelijk 22,3 en 50,9 procent van de bevolking.

Tijd

Daarnaast besteden burgers minder tijd aan nepnieuws dan aan ‘echt’ nieuws. In Frankrijk werden er in totaal 10 miljoen minuten per maand doorgebracht op nepnieuwswebsites, vergeleken met 178 miljoen minuten die op de website van de krant Le Monde werden doorgebracht. Hetzelfde geldt voor Italië, daar brachten burgers in totaal 7,5 miljoen minuten door op nepnieuwswebsites, vergeleken met 443 miljoen minuten op de website van de krant La Repubblica.

Interacties

Tot slot vergeleken de onderzoekers het aantal Facebook-interacties (shares, reacties en opmerkingen) van nepnieuwswebsites en populaire nieuwswebsites. Zowel in Frankrijk als Italië genereren aanbieders van nepnieuws veel minder interacties dan gevestigde nieuwsmedia. Opvallend: in Frankrijk is er een extreme uitzondering, waar Santé + Magazine – (de voornaamste bron van nepnieuws in Frankrijk) bijna evenveel interacties genereert als alle gevestigde nieuwsmedia bij elkaar. Maar volgens de onderzoekers is dit een zeldzame uitzondering.

Voorlopige maatstaf

Hoe serieus moeten we het onderzoek nemen? Volgens de onderzoekers is het belangrijk om deze resultaten als een voorlopige maatstaf te zien; er zijn immers slechts twee Europese landen geanalyseerd (Italië en Frankrijk), de lijst van nepnieuwswebsites is niet alomvattend en het bereik van individuele nepnieuwsartikelen of het bereik van nepnieuwsaanbieders op Facebook zijn niet meegenomen in het onderzoek.

We missen zelfs de meest elementaire informatie over de omvang van het probleem in bijna elk land

Daarmee lijkt het belang van vervolgonderzoek misschien wel de belangrijkste conclusie van dit onderzoek. De onderzoekers: ‘We missen zelfs de meest elementaire informatie over de omvang van het probleem in bijna elk land.’
De onderzoekers gebruikten voor hun analyse data van webanalysebedrijf ComScore, dat gegevens verstrekt over het internetgebruik binnen bepaalde landen, en CrowdTangle, een webtool waarmee Facebook-data kan worden geanalyseerd. De lijst met nepnieuwswebsites kwam tot stand met hulp van onafhankelijke fact-checkers. Uiteindelijk werden de populairste nepnieuwswebsites in dit onderzoek meegenomen, dit waren er 38 in Frankrijk en 21 in Italië.
Lees hier het volledige rapport.
Richard Fletcher, Alessio Cornia, Lucas Graves, and Rasmus Kleis Nielsen. Measuring the reach of “fake news” and online disinformation in Europe. Reuters Institute Factsheet

Wat zegt de wetenschap?

In de rubriek Wat zegt de Wetenschap? geeft Dirck de Kleer regelmatig een update van relevante wetenschappelijke publicaties over journalistiek.
Foto door Hrag Vartanian

Nieuwsbrief

Ontvang ons laatste nieuws
Hidden
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.