Net op tijd voor de Amerikaanse verkiezingen: Google Fact Check

Google voegde op 13 oktober een nieuw onderdeel aan Google News toe. Fact Check is een nieuwscategorie binnen Google News, net zoals ‘opinie’ en ‘achtergrond’. De categorie is op dit moment alleen beschikbaar voor nieuws uit het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Wanneer Fact Check voor Nederlandse nieuwsverhalen beschikbaar komt, weet Google Nederland nog niet. Waarschijnlijk zal het bedrijf de dienst naar andere landen uitbreiden als de gebruikers positief zijn.

Hoe krijg je het Google Fact Check-label?

Websites die het label ‘Fact Check’ willen hebben, moeten aan een aantal eisen voldoen. Zo moeten ze over ieder onderdeel van de gepubliceerde tekst transparant zijn en die transparantie in het verhaal verwerken. Journalisten moeten bijvoorbeeld uitleggen hoe ze te werk zijn gegaan en hoe ze de aan hen gepresenteerde feiten hebben gecontroleerd. In de praktijk krijgen alleen verhalen die factchecken als uitgangspunt hebben het label. Dit verhaal van de Correspondent zou grote kans maken het predicaat te ontvangen, terwijl achtergrondverhalen van andere gerespecteerde media volgens Google niet in deze categorie vallen, omdat zij het in hun teksten niet specifiek over factchecken hebben.

Google Fact Check wordt nu al beschreven als een dienst die je vertelt welke verhalen accuraat zijn en welke verhalen niet. Van websites met het label wordt zelfs gezegd dat ze volledig onpartijdig zijn. Een journalist die een artikel schrijft dat niet in de categorie ‘Fact Check’ valt, is echter niet per definitie minder betrouwbaar. Hij heeft er slechts voor gekozen niet uitgebreid in zijn verhaal te beschrijven hoe hij zijn informatie gecontroleerd heeft.

In case you forgot we're living in the future, Google's fact-check feature can tell you if news stories are accurate: //read.bi/2dcXp5e

— Brain Traffic (@BrainTraffic) October 20, 2016

Angst voor facebookflops en verbanning

De vraag of lezers het label op de juiste manier zullen interpreteren, is echter niet het grootste twijfelpunt. Veel nieuwsmedia zijn vooral nieuwsgierig of Google in staat zal zijn automatisch te herkennen of een artikel inderdaad goed gecontroleerde content bevat. Vooral omdat recentelijk bleek dat Facebook niet in staat was nepartikelen van echte verhalen te onderscheiden. Gelukkig voor Google zit het systeem van Google News anders in elkaar. Nieuwssites voegen zelf bepaalde tags aan een verhaal toe om aan te geven dat het verhaal in de categorie ‘Fact Check’ zou moeten vallen. Als Google erachter komt dat nieuwssites hun verhalen ten onrechte aan de categorie toevoegen, riskeren deze websites volledig van Google News  verwijderd te worden.

Perfecte timing of vooropgezet plan?

Over het algemeen wordt de lancering van Google Fact Check toegejuicht. De dienst zou lezers helpen zich beter te informeren en journalisten dwingen transparanter en gestructureerder te werken.  De timing van Google News had bijna niet beter kunnen zijn. Terwijl Hillary Clinton en Donald Trump elkaar beschuldigen van leugens, draaien de factcheckers van Amerikaanse nieuwsmedia overuren. CBS controleerde een bewering van Trump over abortussen, CNN schreef een verhaal waarin het emailschandaal van Clinton vergeleken wordt met Watergate. Beide artikelen kregen het Fact-Check-label.

Google News added #factcheck tag. Good start, but we're not impressed. We'll be taking the concept to the next levelhttps://t.co/ucazgo51fJ

— Newsvoice (@nvoiceapp) October 25, 2016

Sommige journalisten vrezen dat Google Fact Check de macht van de internetgigant nog verder vergroot, omdat het Google laat bepalen welke media vertrouwd worden en welke informatie ‘de waarheid’ is. Dit komt bovenop een andere verdenking die al een tijdje de gemoederen bezighoudt: Google zou zoeksuggesties en zoekresultaten manipuleren in het voordeel van Hillary Clinton. Mensen die in deze theorie geloven, denken dat ook Google Fact Check de presidentskandidaat van de Democraten bevoordeelt.

De conclusie? Google Fact Check kan journalisten helpen hun verhalen beter te structureren en sneller gecontroleerde bronnen te vinden. Dat betekent niet dat alles wat het label ‘Fact Check’ draagt klakkeloos overgenomen kan worden. Alle informatie zou opnieuw onderzocht moeten worden, zelfs als Google van mening is dat dat uitgebreid gebeurd is.

Foto door Gage Skidmore