Robots voor de kwantiteit, journalisten voor de kwaliteit
Nieuws |Door Frits van Exter
Dankzij de robots ‘krijgen wij in de toekomst de beste journalisten ooit’. Volgens Jim Kennedy van Associated Press is automatisering de redding van de kwaliteitsjournalistiek. De bots nemen de journalisten het meest geestdodende werk uit handen, zodat zij zich kunnen richten op belangrijker zaken. Het klinkt te mooi om waar te zijn.
Voorlopig heeft Kennedy, vice-president strategische zaken bij AP, gelijk. Het persbureau, waarbij wereldwijd meer dan vijftienduizend media zijn aangesloten, begon in 2014 in samenwerking met de specialisten van het bedrijf Automated Insights met de automatisering van financieel nieuws, met name de berichtgeving over kwartaalcijfers. Voor de redactie was dat elke drie maanden een verschrikkelijk corvee, waarbij zij ook niet verder kwam dan zo’n driehonderd grote bedrijven. Nu maken algoritmes fluitend berichten over 3.700 beursgenoteerde ondernemingen, razendsnel, correct tot achter de komma en niet heel veel saaier dan we van mensen gewend waren.
We geloven in automatisering, omdat we zowel in kwantiteit als in kwaliteit moeten concurreren
Inmiddels heeft AP de automatisering ook uitgebreid naar sport. Bots maken verslagen van talloze wedstrijden in de lagere regionen. Automatisering stelt AP in staat om veel meer te doen, tot tevredenheid van vooral lokale afnemers. “We geloven in automatisering, omdat we zowel in kwantiteit als in kwaliteit moeten concurreren”, zei Kennedy onlangs in New York tijdens een ontmoeting met Nederlandse mediavertegenwoordigers, onder wie bestuursleden van het Stimuleringsfonds. Terwijl de bots kwantiteit leveren, kunnen de journalisten zich richten op kwaliteit: analyse, onderzoek, interview. Volgens AP is er geen arbeidsplaats op de redactie verloren gegaan.
Kennedy ziet mogelijkheden in geautomatiseerde infographics, het actualiseren van berichten en de omzetting van data in gesproken tekst voor radiobulletins, maar denkt dat het voorlopig beperkt blijft tot de meest simpele berichten. Het zijn gestandaardiseerde invuloefeningen. De redactie schrijft de templates, de algoritmes kiezen op basis van de beschikbare data. De bots leren zichzelf steeds beter te schrijven, ook door enige afwisseling in het gebruik van gemeenplaatsen. Zij kunnen het nieuws ook verder personaliseren, bijvoorbeeld door rekening te houden met de vermoedelijke lokale voorkeuren voor een honkbalclub.
Olympische Spelen
Automatisering ligt voor de hand voor een persbureau dat wereldwijd, dag en nacht een eindeloze stroom vooral feitelijke berichten moet leveren aan afnemers met verschillende informatiebehoeften. Maar ook grotere, klassieke titels investeren in automatisering op de redacties. De Washington Post heeft vorig jaar bots gebruikt bij de berichtgeving over de Olympische Spelen en de verkiezingen. Een uitgebreid team programmeurs heeft voor de krant een eigen toepassing van kunstmatige intelligentie gebouwd. Sinds de overname door Jeff Bezos van Amazon loopt de krant ook innovatief voorop.
Jim Kennedy en andere believers prediken dat journalisten en machines elkaar versterken. Bots kunnen niet alleen hun werklast verminderen, maar journalisten ook helpen, bijvoorbeeld door bergen data te analyseren op nieuwswaarde.
Bezuinigingsdruk
Maar de druk om te bezuinigen op redacties (en dus ook op de klanten van AP) zal in ieder geval niet minder worden als automatisering een goedkoop, betrouwbaar en kwalitatief steeds beter alternatief blijkt. En je kunt het ook niet los zien van de verpletterende opkomst van nieuwe mediamonsters als Google en Facebook, waar alles is gericht op maximale automatisering.
Het doel is om de kosten van schrijven, redigeren en videoproductie tot nul terug te brengen
“Mediabedrijven willen uiteindelijk dat content niks kost”, zei Justin Hendrix van het NYC Medialab aan de Universiteit van New York. Hij is verantwoordelijk voor innovatieve samenwerkingsprojecten met allerlei media. “Er zullen altijd kosten zijn, al is het maar om de computerservers koel te houden, maar het doel is om de kosten van schrijven, redigeren en videoproductie tot nul terug te brengen.”
Technologische ontwikkelingen worden aangejaagd door financiële belangen. De media verschillen niet zoveel van andere industrieën, waar robots de plaats van veel mensen innemen. Het heeft weinig zin te voorspellen of dat het begin of het einde is van goede journalistiek. Daarvoor is er ook te veel tegelijk gaande. Je kunt beter de tip van Jim Kennedy van AP ter harte nemen: “Zorg ervoor dat je innovatie omarmt en binnen je redactie organiseert.” Het is een voorwaarde voor behoud en versterking van kwaliteitsjournalistiek.
In Nederland
Het Algemeen Nederlands Persbureau wil binnenkort de eerste, grote stap in de robotjournalistiek zetten, meldt hoofdredacteur Johan Groeneveld. Hij wil daar pas meer over kwijt na het sluiten van de overeenkomst met een partner.
De grootste uitdaging is de taal, zegt Jeske van Dongen, die op de Fontys Hogeschool voor Journalistiek in Tilburg een onderzoek leidt naar automatisering van nieuwsberichten in samenwerking met verschillende media en met steun van onder andere het Stimuleringsfonds. Het gaat er niet alleen om dat de bots onze grammatica onder de knie krijgen, maar ook enige emotie in teksten kunnen leggen. Later dit jaar zullen de eerste geautomatiseerde sportberichten getest worden bij lezers van het Algemeen Dagblad om na te gaan of zij in hun ogen voldoende leesbaar en betrouwbaar zijn.
