‘Mensen lezen longreads liever op papier dan digitaal’

Fosfor begon in 2013 als app waarin gebruikers digitale longreads (een tussenvorm van een artikel en een boek) konden kopen en lezen. Kosten: 4 euro per stuk. In 2015 werd het platform uitgebreid met een responsive webapplicatie en werd het huidige abonnementssysteem ingevoerd. Voor 40 euro per jaar krijgen leden maandelijks een originele longread, wekelijks een ‘classic’ en toegang tot vele journalistieke e-boeken.

Fosfor kreeg twee keer financiële steun van het Stimuleringsfonds. De looptijd van de tweede subsidieronde is inmiddels voorbij, en mede-oprichter Jeroen van Bergeijk is trots op wat Fosfor heeft verwezenlijkt. “We hebben mede de longread op de kaart gezet. Fosfor is een sterke naam geworden met een hoge gunfactor. En we hebben bewezen in korte tijd veel lange journalistieke verhalen te kunnen publiceren.”

Te weinig abonnees

Er is een ‘maar’: het huidige aantal abonnees is te klein en groeit te langzaam om winst te kunnen maken. Dat komt mede doordat de oprichters (naast Van Bergeijk ook Coen Borgman) er nooit aan toe kwamen om Fosfor goed te marketen. “De technische ontwikkeling duurde veel langer dan verwacht, waardoor we flinke vertraging opliepen. Op een gegeven moment was daardoor het geld op. Toen hadden we geen budget meer voor marketing. En dat geld is er nog steeds nauwelijks, ook niet voor doorontwikkeling van het platform.”

Los van het gebrek aan marketing, zijn digitale longreads volgens Van Bergeijk simpelweg te zeer een nicheproduct gebleken. De publicatievorm sloeg net als het e-boek minder aan dan werd gedacht. Desalniettemin heeft Fosfor volgens de bedenkers een gezonde toekomst, en dan vooral op papier.

‘Terug’ naar papier

De papieren edities die Fosfor steeds vaker uitbrengt blijken namelijk bijzonder goed te scoren – veel beter dan de digitale versies van dezelfde verhalen. “We zagen dat voor het eerst bij De Moord op de Boekverkoopster van schrijver Frank Westerman. Dat verhaal deed het op papier vele malen beter dan digitaal. Toen viel het kwartje”, aldus Van Bergeijk. Als papieren boekje ging De Moord op de Boekverkoopster ruim 7.000 keer over de toonbank, tegen ruim 2.000 verkochte digitale exemplaren. Bij andere verhalen en boeken die volgden, zoals een heruitgave van H.J.A. Hoflands Tegels Lichten, trad dezelfde discrepantie op.

Ik moest wennen aan het idee van teruggaan naar papier

Dit botst met het idee dat de toekomst van de journalistiek digitaal is. Van Bergeijk: “Wij zijn een bijzonder verhaal. Waar Blendle en De Correspondent het digitaal goed doen, werkt bij ons papier beter. Ik vermoed dat veel mensen het nieuws wel digitaal willen, maar longreads en boeken niet. Zelf lees ik ook geen lange verhalen op mijn smartphone. Bij verdieping wil je geen afleiding, maar afzondering. En daar is papier toch beter voor.”

En dus wordt ‘ouderwets’ papier de nieuwe focus van Fosfor. Van Bergeijk denkt aan een prijs van circa 10 euro per boekje. “Ik moest aanvankelijk wennen aan het idee van teruggaan naar papier. Maar uiteindelijk maakt de drager niet uit, het gaat ons om de liefde voor het concept”, zegt hij.

Fosfor wil graag samenwerken met boekhandels. Er lopen inmiddels onderhandelingen. “We hebben een concept ontwikkeld waarbinnen we elke originele longread op papier uitbrengen. Er is al een sjabloon voor de omslag, met daarop de leestijd en hashtags die aangeven waar het verhaal over gaat.”

Lucratiever

In het beoogde nieuwe model zouden Fosfor-abonnees maandelijks een papieren longread thuisbezorgd krijgen. De digitale longreads zullen niet geheel verdwijnen. Van Bergeijk: “Het wordt een hybride model. Er zijn nog steeds mensen die liever digitaal lezen en de directe band met hen willen we niet kwijtraken. Daarnaast blijft het handig dat je digitale publicaties makkelijk kunt opschalen.”

Een belangrijke aanvullende reden om toch vooral op papier te richten, is dat het lucratiever is. “Er zit meer winstmarge op een papieren longread dan op een digitale”, aldus Van Bergeijk.

Die hogere marge moet ervoor zorgen dat Fosfor eindelijk op eigen benen komt te staan. “We hebben bewezen dat we succesvol kunnen zijn met longreads. Nu moeten we zorgen dat de markt het kan dragen. Als dat betekent dat we naar papier moeten, vind ik dat prima. Als we maar ons publiek bereiken.”