Breaking news is het niet: de print-oplage van tijdschriften daalt. Opiniebladen, omroepbladen, vrouwenbladen en roddelbladen verloren meer dan 5 procent in 2018 ten opzichte van 2017. Sterke merken als Elsevier, Veronica, LINDA, Libelle en Privé leveren allemaal in.
De daling voltrekt zich al decennia, dus zijn de verschuivingen op lange termijn indrukwekkend. Omroepbladen en vrouwenweekbladen, de grootste Nederlandse tijdschriftsectoren, verloren sinds de eeuwwisseling meer dan 60 procent van hun betaalde oplage. Bij de omroepbladen ging de weekoplage van 4,5 naar 1,8 miljoen, bij de vrouwenbladen van 1,5 miljoen naar minder dan 600.000. Bij de roddelbladen daalde de oplage van een miljoen naar 300.000.
Opiniebladen wisten de schade enigszins te beperken (-40 procent sinds 2000), HP/de Tijd en Vrij Nederland gingen maandelijks in plaats van wekelijks verschijnen. 

Opiniebladen

De overgang van week- naar maandblad heeft geen langdurige positieve gevolgen opgeleverd voor de betaalde printoplage van HP/De Tijd en Vrij Nederland. Vrij Nederland wist alleen in 2017 van de omschakeling te profiteren, in 2018 daalde de betaalde oplage tot 21.000, slechts een fractie meer dan de laatste weekoplage van 20.000. Ook HP/De Tijd profiteerde in jaar 1 (2013) van de overstap, daarna daalde de printoplage tot 21.000, onder het niveau van de laatste weekoplages.
De Groene Amsterdammer is met een betaalde weekoplage van 23.000 de beide concurrenten nu gepasseerd. Elsevier is nog steeds de grootste, maar levert in 2018 wel ruim 10 procent in ten opzichte van 2017. Elsevier-spin-off Juist (ook maandelijks) verloor fors in 2018 (van 18.000 naar 14.000 betaalde exemplaren). In totaal verloren de opiniebladen 12 procent van hun printoplage in 2018 ten opzichte van het jaar daarvoor.

Omroepbladen

In vergelijking met 2017 raakten de omroepbladen in 2018 7 procent van hun oplage kwijt, Veronica noteerde -17 procent. In 2018 waren er ook winnaars: Max Magazine zag de oplage met 16 procent stijgen en is nu al de op vijf na grootste, vlak na de VPRO-gids die in 2018 ook winst liet zien (plus 5 procent). Alle andere titels verloren lezers.
Over de laatste tien jaar was het totale verlies meer dan 50 procent. De hardste klappen vielen bij Veronica (-73 procent sinds 2009) en de TV-krant van de TROS die in tien jaar bijna drie kwart van haar oplage verloor. De totale oplage is 1,8 miljoen, rond de eeuwwisseling was dat nog 4,5 miljoen.

Vrouwenbladen

In 2018 worden in Nederland nog bijna 600.000 vrouwenweekbladen verspreid. Tien jaar geleden was dat nog ruim 1,2 miljoen – de oplage is meer dan gehalveerd. In 2018 noteerde de hele categorie een ‘bescheiden’ verlies van 6 procent (in de drie jaar daarvoor was dat 10 procent of meer). Viva, Flair en Grazia verloren meer dan gemiddeld.

In 2018 verschijnen 20 vrouwenbladen maandelijks of minstens zes keer per jaar. Hun totale oplage komt net boven de miljoen. Zo’n 10 jaar geleden lag dat nog rond de 1,5 miljoen. De groei die de sector aanvankelijk liet zien was vooral te danken aan lanceringen (LINDA, Happinez, Vrouw Glossy, Flow, JAN, VOGUE, Harpers). Van de 20 titels die in 2018 verschijnen, bestonden er maar zes in 2000 (Santé, Cosmo, Elle, Beau Monde, Nouveau en Marie Claire). Ook verdwenen er titels (onder andere Red, Fab, Intens, Avantgarde).
Drie van de vijf grootste titels (oplagen van meer dan 60.000 in 2018) zien hun oplage dalen. Daar zit ook LINDA bij, die in 2015 op haar hoogtepunt zat. Alleen Flow groeit licht, JAN is stabiel. De echt grote verliezers zitten bij de kleinere titels zoals Elle, Nouveau, Cosmo en Woman’s Health die in 2018 allemaal zo’n 20 procent kwijtraken.

Roddelbladen

Roddelbladen zitten nog steeds in een vrije val. Ze verloren 6 procent van hun oplage in 2018; in 10 jaar werd de oplage van de vier titels bijna gehalveerd. Privé moest in 2018 de grootste veer laten (-9 procent) maar heeft als enige nog een oplage van meer dan 100.000.

Met deze categorieën is de tijdschriftsector lang niet volledig afgedekt. Buiten beschouwing blijven vaktijdschriften, sponsored magazines, jongerenbladen, managementbladen, auto- en motorbladen, culinaire bladen, mannenbladen, royaltybladen, sportbladen en andere special interestbladen. De trend is overigens vrijwel overal hetzelfde; ook Donald Duck, VI en Quest leveren in. Bovendien laten niet alle tijdschriften hun oplage meten door NOM, waardoor vergelijkingen door de jaren heen lastig worden.
Belangrijk is het digitale antwoord op de papieren oplagedaling. Dat wordt in verschillende sectoren ander benaderd. Maar hoe succesvol paywalls, advertenties en e-commerce zijn is onbekend.
Data afkomstig van NOM Printmedia en HOI-online.
Foto: het tijdschriftenschap in de supermarkt, door Alf van Beem (WikimediaCommons).