'De belangrijkste speler in onze database ontbreekt nog: de KvK'

Nieuws |

“Als er iets is wat ik geleerd heb van ons project, dan is het dat er in de journalistiek veel te winnen is met het gebruik van data- en versiebeheer,” zegt Job Spierings. Hij is projectleider van Transparant Nederland en projectmanager bij Waag Society, een instelling die zich bezighoudt met kunst, wetenschap en technologie. “Een paar eenvoudige afspraken over hoe we bijvoorbeeld de data gaan verzamelen, zouden samenwerken in de journalistiek een stuk eenvoudiger maken.”

Makkelijker data onderzoeken

Het doel van Transparant Nederland is om verschillende data over Nederlandse politici te verbinden en daardoor de democratie inzichtelijker en transparanter te maken. Spierings: “Doordat we datasets van verschillende overheden en lobbyisten aan elkaar koppelen, wordt het onderzoeken van onderliggende relaties makkelijker voor journalisten.”
Het plan voor Transparant Nederland is oorspronkelijk bedacht door Mieke van Heesewijk, digitaal lobbyist en programma-manager bij het SIDN Fonds. Het Stimuleringsfonds stelde er 93.250 euro beschikbaar voor.

Doordat wij datasets van overheden en lobbyisten koppelen, kunnen journalisten onderliggende relaties makkelijker onderzoeken

Transparant Nederland bestaat inmiddels bijna tweeënhalf jaar en in die tijd zijn de betrokkenen bij het project druk bezig geweest om verschillende open data onder te brengen in hun database. Op hun website kunnen journalisten daarin een kijkje nemen, maar ook laten weten of ze nog een dataset missen voor hun onderzoek.
“Toen we begonnen met het project, gingen we op zoek naar mediapartners die we konden ondersteunen bij het onderzoeken van Nederlandse politici”, vertelt Spierings. “We hebben samengewerkt met Vrij Nederland, De Correspondent, De Volkskrant, Follow the Money en VPRO Tegenlicht.”

Andere dynamiek met journalisten

Door het samenwerken met journalisten merkte Spierings wel dat de dynamiek in de journalistiek heel anders is dan die op universiteiten. “Als wij bezig waren met een dataset over terrorisme, dan vroegen we een journalist die ook aan dat onderwerp werkte om zijn feedback op onze database. Die feedback was dan vaak heel uitgebreid en waardevol. Maar was de journalist klaar met het onderwerp en wij nog niet, dan merkten we dat hij of zij andere zaken voorrang gaf.” Volgens Spierings speelt daar de deadlinedruk een grote rol in. “Op universiteiten werk je vaak aan projecten die soms maanden of jaren duren, terwijl journalisten meer van deadline naar deadline gaan.”

De Kamer van Koophandel trok zich op het allerlaatste moment terug

Ook viel het Spierings op dat het niveau waarop journalisten met data werken sterk wisselt. “Sommigen kunnen goed met data overweg, maar werken veel met een aantekeningenboekje. Onderling samenwerken, bijvoorbeeld door het uitwisselen van data, is dan lastiger. Maar ook het vergelijken van informatie uit eigen onderzoek met publieke data wordt dan omslachtiger.”

Grote speler ontbreekt

“We hebben mede dankzij het Parlementair Documentatie Centrum van de Universiteit Leiden een heleboel data kunnen verzamelen en overnemen, maar één grote speler ontbreekt nog: de Kamer van Koophandel. Zij trokken zich op het allerlaatste moment terug. Het handelsregister van de KvK bevat gegevens over alle in Nederland gevestigde bedrijven en hun bestuurders. Daarin staan dus ook veel nevenfuncties van politici vermeld. Misschien is er wel een woordvoerder Milieu die ondertussen ook contacten bij Shell heeft. Dat maakt die data extra interessant.” Zulke grote onthullingen heeft het project echter nog niet teweeg gebracht.
De subsidieperiode eindigde in 2016 en inmiddels werkt de Waag Society er nog een halfuurtje per week aan. Sommige data is daardoor een paar maanden verouderd. “Voor het project zorgen we nu vooral voor service en de continuïteit en het up-to-date houden van de database. We zijn in gesprek met journalistieke organisaties en mediapartners die ons kunnen helpen met het project. We willen meer een dienende rol in het project krijgen, dat wij het platform draaiende houden. Het idee is dat de andere partijen ons dan meer helpen, door ook zelf datasets te maken en te bedenken. Ik kan nog niets over die gesprekken zeggen, maar wel dat er een aantal mensen geïnteresseerd is in Transparant Nederland.”
 

Nieuwsbrief

Ontvang ons laatste nieuws
Hidden
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.