Hoe crowdfund je een journalistiek boek? 'Gebackte' auteurs vertellen
Nieuws |Toen documentairefotograaf Ilvy Njiokiktjien prijsopgaves van potentiële uitgevers voor haar fotoboek Slagroomtaart en Slingers onder ogen kreeg, was de keuze voor crowdfunding snel gemaakt. ‘Ik had 30.000 euro nodig om de eerste oplage de winkels in te krijgen, en dat had ik zelf niet zomaar even liggen. Voor fondsen aanschrijven en afwachten had ik geen tijd, want ik zat al in de laatste fase van de productie van mijn boek. Ik wilde het voor de feestdagen uitbrengen om losse verkoop te stimuleren. Daarom ben ik gaan crowdfunden.’
Tip 1: Zorg dat je onderwerp veel mensen aanspreekt
Njiokiktjien’s boek, dat in november 2014 uitkwam, legt Nederland vast in verjaardagen. Als eerste Fotograaf des Vaderlands was ze gevraagd een fotoserie te maken rond het thema familie. Ze besloot het grondig aan te pakken en reisde alle hoeken van het land af om mensen te fotograferen op hun verjaardag. Van moslim tot hindoe, van iemand die in een molen woont tot een jarige militair op een legerbasis. Van bijna niets te besteden tot een miljonairsparty. En van een geboorte tot de laatste verjaardag van een iemand die terminaal ziek is.
‘Hoe divers we ook zijn, bijna allemaal komen we toch steeds uit op dat beruchte kringetje, met kaas en worst en slagroomtaart en slingers,’ concludeerde Njiokiktjien nadat ze 140 verjaardagen in anderhalf jaar tijd had bezocht. Het was in ieder geval een feest van herkenning voor de eerste 358 supporters, die samen bijna 40.000 euro neerlegden om het boek mogelijk te maken.
Tip 2: Begin alvast, dan heb je iets te laten zien
Een fotoboek leent zich bij uitstek voor voorpublicaties. Gedurende de crowdfundingcampagne, die een maand duurde, huurde Njiokiktjien een campagnemanager in om zo veel mogelijk publiciteit te generen in haar eigen netwerk en daarbuiten. Ze koos ervoor om veel beeldmateriaal weg te geven, in ruil voor het publiceren van de campagnelink. In plaats van ‘de primeur’ voor het boek te bewaren, koos zij er juist voor al zo veel mogelijk mensen met Slagroomtaart en Slingers in aanraking te laten komen. Dit loonde: na elk mediaoptreden stroomden de donaties binnen. Ook de e-mail- en website-updates naar bestaande en potentiële supporters van het project kregen door de pers-aandacht meer gewicht, wat ook weer leidde tot extra verkoop.
Tip 3: Breng prominente supporters aan boord
‘De plaatjes spreken voor zich. Sommige foto’s schreeuwen, andere fluisteren, maar overal klinkt een Lang zal ie leven doorheen,’ aldus cabaretier Youp van ’t Hek in zijn voorwoord voor Slagroomtaart en Slingers. Voor hoeveel verkochte boeken hij precies goed is geweest, blijft natuurlijk gissen, maar dat zo’n rode sticker met ‘voorwoord door Youp van ’t Hek’ het goed doet op de cover, moge duidelijk zijn.
Tip 4: Weeg af of de platformkosten het waard zijn
Platformen als Voordekunst en Kickstarter rekenen een tarief van zeven tot negen procent van je totaalopbrengst, plus soms nog extra ‘plaatsingskosten’ van meer dan honderd euro. Njiokiktjien geloofde niet in de meerwaarde van die platformen, omdat ze ervan uitging dat de meeste backers uit haar eigen netwerk zouden komen (wat later ook zo bleek te zijn). Daarom koos ze voor IgnitionDeck, een plugin van eenmalig 149 dollar, die je op je eigen Wordpress-site kunt installeren. Een stuk goedkoper dan de ruim 3.500 euro die ze Voordekunst had moeten betalen.
Voor anderen levert een platform wel zijn geld op, zoals horeca-journalist Demian van der Reijden en zijn medeauteur Bregje Deben ondervonden toen ze in november de campagne startten voor ‘De prijs van mijn koffie’, een boek over het verduurzamen van de koffieketen. Het duo heeft naast particuliere koffieliefhebbers ook bedrijven in de duurzame koffiesector als klant voor ogen, met speciale boekbundels of masterclasses als beloning. Mede hierdoor werd gekozen voor Crowdaboutnow; een platform dat bij veel horeca-ondernemers al vertrouwd is omdat er ook grotere investeringsrondes worden gedaan, zoals het crowdfunden van een restaurant of bar.
Ook Van der Reijden merkt dat het hierbij helpt dat het boek al in de maak was toen de campagne om minimaal 23.000 euro binnen te halen nog liep. ‘Dat geeft aan veel partijen die we spreken het signaal af dat we serieus zijn, dat we écht vinden dat dit verhaal verteld moet worden. Het kan best zijn dat dat vooral de grotere investeerders over de streep getrokken heeft.’
Tip 5: Spreid je risico
Hoewel het vaak de succesverhalen zijn die in de publiciteit komen, is de realiteit dat ongeveer tweederde van alle crowdfundingsprojecten op platforms als Kickstarter faalt. Het opzetten van een project is dus vrij risicovol, maar Van der Reijden is van mening dat deze financieringsvorm minder riskant is dan andere vormen, zoals lenen. ‘Bij een lening moet je achteraf het hele bedrag terugverdienen met de verkoop van het boek. Nu is door de voorverkoop een heel groot deel van de kosten op voorhand al gecoverd.’
En met een beetje geluk creëert deze vorm van boekpublicatie direct een betrokken fanclub van lezers en andere supporters, waarmee je ook na de campagne je voordeel kunt doen. Van der Reijden: ‘Als het lukt het boek op deze manier gefinancierd te krijgen, weet je meteen dat er behoefte aan is. Dat geeft vertrouwen dat andere mensen het ook echt gaan kopen als het eenmaal uit is.’
Foto: de zevende verjaardag van Sofie, uit ‘Slagroomtaart en slingers’ van Ilvy Njiokiktjien.