Fans, klanten en trollen: de relatie van journalisten met hun publiek
Nieuws | Wat zegt de wetenschap?
Journalisten kunnen niet zonder publiek, maar wat voor relatie onderhouden ze eigenlijk met elkaar? Duitse wetenschappers ontdekten dat journalisten elf verschillende banden met hun publiek kunnen hebben.
Of je nu misstanden aan de kaak stelt, dagelijks vaknieuws brengt of een lifestylepodcast maakt: elke journalist heeft een publiek nodig. Waar de interactie ooit vooral via brieven en telefoontje naar de redactie verliep, zijn er tegenwoordig tal van wegen. Denk aan commentsecties onder artikelen, berichten op sociale media en ontmoetingen bij evenementen.
Via deze kanalen kunnen journalisten op allerlei denkbare manieren relaties met het publiek onderhouden. Maar op hoeveel manieren precies? Dankzij 52 interviews met journalisten ontdekten Duitse wetenschappers van het Leibniz Institute for Media Research elf verschillende soorten relaties die journalisten er met hun publiek op nahouden. Iedere journalist onderhoudt tegelijkertijd meerdere relatietypes.
Een grote brij
Bij de eerste drie types die de onderzoekers onderscheiden heeft de journalist geen directe interactie met het publiek. Zo zagen 37 van de geïnterviewde journalisten het als hun taak om ‘burgers te informeren’. Hierbij besloten journalisten zelf wat belangrijk is zonder dit aan het publiek te vragen. Niet vanuit desinteresse, maar om ‘klassieke journalistieke principes’ zoals relevantie, precisie en duidelijkheid te bewaken. Een ‘we write, you read’-mentaliteit, aldus de wetenschappers.
Andere journalisten zagen het als hun taak om ‘klanten te bedienen’. Om vervolgens te achterhalen wat deze klant belangrijk vindt zochten journalisten niet direct contact, maar vulden dat zelf in op basis van hun eigen indruk (het tweede relatietype) of met behulp van kijkcijfers, uitleesaantallen, kliks, etc. (het derde).
Groepjes en individuen
Tot dusver is het publiek nog een ‘anonieme massa’. Dat wordt anders wanneer journalisten direct contact leggen met hun publiek, maar wanneer ze dat doen is het vooral met subgroepen of individuen. Dat bleek uit zes andere relatietypes die de onderzoekers onderscheiden.
Zo onderhielden twintig journalisten banden met mensen die hulp of steun nodig hebben, om zo deze mensen een stem te geven of bewustwording over hun problemen te creëren. Het gaat dan bijvoorbeeld om leden van de LHBTIQ+-gemeenschap, mensen met een bepaalde etniciteit of mensen met een zeldzame ziekte. Dit contact vergt een aardige dosis ‘emotionele arbeid’, zo vertelden de journalisten. Ze krijgen soms te maken met heftige verhalen en voor deze mensen opkomen kan zwaar zijn.
Andere journalisten zochten niet zozeer contact met bestaande groepen, maar bouwden er zelf een door leden van hun publiek bij elkaar te brengen op basis van gemeenschappelijke interesses, levensstijl of achtergrond. Deze journalisten stemden hun onderwerpen en vertelvormen af op de wensen van deze gemeenschap. Dat deden ze niet vanuit commerciële motieven, maar omdat deze journalisten hun band met hun publiek koesteren.
Verder waren er nog verschillende relaties die journalisten onderhielden met individuele publieksleden. Zo beschreven sommige journalisten hun lezers als ‘discussiepartners’ waarmee ze de inhoud van hun werk bespraken, of als ‘co-creators’ die onderwerpen aandragen en nieuwe producten en vertelvormen testen. Weer anderen spraken van ‘fans’ met wie ze soms een selfie en een praatje maken. Tot slot waren er ook journalisten voor wie publieksinteractie vooral te doen was om contact met goede bronnen en potentiële klokkenluiders.
Herrieschoppers
Tot zover de neutrale, gezellige of nuttige relaties met het publiek. Waar de commentsectie ooit hoopvol werd onthaald als een plek voor constructieve discussie, zo schrijven de onderzoekers, bleek de praktijk weerbarstig. Voor 26 geïnterviewden bestaat de interactie met het publiek ook uit dealen met ‘stalkers’, ‘haters’ en ‘trollen’. Hoe de journalisten dit ook deden – door woorden zorgvuldig te wegen of vervelende mensen te negeren of juist te confronteren – het eist altijd een emotionele tol.
Om deze prijs niet te hoeven betalen, vermijden sommige journalisten de delen van het publiek waar ze bij voorbaat gedoe verwachten. Bijvoorbeeld door bepaalde sociale media uit de weg te gaan. Het laatste relatietype dat de wetenschappers beschrijven is dus eigenlijk het uit de weg gaan van een relatie.
Dat sluit aan bij een algemene observatie van de onderzoekers. Iedere journalist onderhoudt meerdere soorten relaties met het publiek, schrijven ze, maar omdat de tijd beperkt is en journalisten ook hun eigen emotionele welzijn moeten bewaken, is het altijd een kwestie van keuzes maken.
Over de auteur
