Filmpjes maken vanuit bed: hoe een Duitse woongroep jongeren met nieuws bereikt

Het account News-WG heeft al meer dan 33.000 volgers en won onlangs de prijs voor beste Instagram-account van het jaar. Anders dan bij veel omroepen en programma’s is het Instagram-kanaal geen bijproduct; het team rond de twee presentatoren Helene Reiner en Max Osenstätter produceert uitsluitend materiaal voor Instagram.

Woongemeenschap

Aan de foto’s en filmpjes op het account te zien is News-WG een typische ‘Wohngemeinschaft’ (WG)– de populairste woonvorm onder studenten en jongvolwassenen in Duitsland – inclusief wegkwijnende balkonplantjes, een mini-voetbaltafel en een koelkast vol eten dat niet altijd meer even vers oogt. Maar schijn bedriegt, er wordt niet alleen gewoond, maar vooral ook hard gewerkt. Elke ochtend komt het redactieteam de twee bewoners vergezellen en dan begint de productiedag. Het doel: nieuwsvoorziening die een jongere doelgroep aanspreekt en bereikt.

We misten iets op Instagram: inhoud

Bedenker en WG-bewoner Helene Reiner vertelt: ‘We zaten zelf veel op Instagram en merkten dat we er iets misten: inhoud. Feiten die vermakelijk worden gebracht en aansluiten bij de leefwereld van het publiek. We deden een onderzoekje onder leeftijdsgenoten en daaruit bleek dat zij hetzelfde misten. Deze leemte wilden wij gaan vullen.’

Het ziet er allemaal zo makkelijk uit. Even een filmpje met de mobiel, een beetje tekst eroverheen plakken, klaar is het verhaal. Maar zo makkelijk is het niet. De feiten moeten op een aansprekende manier in beeld gebracht worden, vooral het journalistieke uitzoekwerk kost veel tijd. Hoe korter het filmpje, hoe meer onderzoek eraan voorafgaat, zou je bijna kunnen stellen. Zelfs ervaren journalisten die kennismaken met het project zijn verbaasd hoeveel tijd en moeite het kost, vertelt Reiner. ‘Je hebt echt de ‘ambachtelijke’ journalistieke vaardigheden nodig: onderzoek doen, weten welke vragen je moet stellen en hoe je snel tot de kern van een onderwerp doordringt.’

Instagram als speeltuin

De mogelijkheden van Instagram zijn voor de WG-bewoners net een speeltuin. Ze voeren een toneelstuk op met waterpistolen en paraplu’s om antibiotica-resistentie uit te beelden of spelen een potje koehandel om misstanden in de Europese vleesindustrie te bespreken. ‘We waren zelf verrast dat die creatieve aanpak juist heel goed werkt bij serieuze thema’s. Als het ons lukt dat soort thema’s in de context van onze WG te plaatsen en op een speelse manier uit te beelden, zijn we geslaagd.’

De WG produceert wekelijks vier à zeven stories (filmpjes), afhankelijk van de actualiteit. De lengte van de verhalen verschilt sterk. De kortste story, een Brexit-update, duurde precies 15 seconden. Toen WG-bewoner Max Osenstätter verslag deed van een veiligheidsconferentie in München groeiden zijn stories gedurende de dag uit tot één lang verhaal. Achter de twee bewoners staat een heel team van redacteuren dat samen met hen de verhalen bedenkt, uitzoekt en produceert.

Oorlog in Jemen

De inhoud is daarbij altijd bepalend. Reiner: ‘Begrijpelijkheid is voor ons heel belangrijk. We leggen achtergronden bewust heel basic uit. Ook niet-nieuwsvolgers moeten het kunnen begrijpen. We willen graag veel afwisseling in onze verhalen, maar inhoud gaat vóór wat visueel interessant is. Sommige onderwerpen zijn gewoon niet geschikt voor WG-lol.’ Als voorbeeld noemt zij de oorlog in Jemen. Om de complexe situatie daar uit te leggen, koos het team voor een sobere aanpak: uitleg aan de hand van een wereldbol.
Om de kijkers op ooghoogte aan te spreken is het belangrijk dat de WG-bewoners zelf deel uitmaken van de doelgroep: Reiner is 28, Ostenstätter 24. ‘De WG-bewoner moet voor het publiek een vertrouwde persoon zijn. Iemand tegen wie je durft te zeggen dat je iets niet hebt begrepen,’ stelt Christina Metallinos, redacteur bij de News-WG.

Stories in pyjama

Daar komt nog bij dat de bewoners ook bij elkaar moeten passen, ze moeten immers hun appartement delen. Naast het medium is ook deze vermenging van privé en werk nieuw voor zowel de journalisten als de omroep. Er zijn stories met verjaardagstaart en ongekamd haar in de pyjama vanuit de badkamer. Redacteur Ann-Katrien Wetter werkt soms zelfs vanuit Reiners bed. Desondanks is het geen Big Brother, vertelt Reiner: ‘Gelukkig let Bayerischer Rundfunk er heel goed op dat er nog wel een scheiding is, dat er ruimte is om je terug te trekken en je eigen ding te doen. Ook binnen het team hebben we heel duidelijke afspraken en werkverdeling. We hebben zeker ook nog onze eigen levens.’

De behoefte aan een debatcultuur is groot binnen deze doelgroep

Zoals bij alle social media is de communicatie met de ‘community’ onmisbaar. In de commentaarsectie discussiëren kijkers opvallend inhoudelijk. Scheldpartijen of dreigingen komen niet of nauwelijks voor. Dat ligt volgens Reiner deels aan het medium: ‘Op Instagram is minder haat dan bijvoorbeeld op Twitter of Youtube. Ik weet niet of het ons daar zo goed was vergaan als nu.’ En al is de insteek laagdrempelig, het valt Reiner op dat leeftijdsgenoten graag in gesprek gaan over de inhoud. ‘Sommige gebruikers verontschuldigen zich zelfs wanneer ze een keer een niet-inhoudelijke vraag stellen, bijvoorbeeld waar ik mijn bril vandaan heb. De behoefte aan een debatcultuur binnen de doelgroep is groot.’

Bang dat hun Instagram-kanaal in de snel veranderende internetcultuur binnenkort al achterhaald is, is het team niet. Reiner: ‘We hebben een nieuwe benadering gevonden om informatie over te brengen, dat kan ook op andere kanalen, online of offline. Als het maar journalistiek is, want daar ligt ons hart.’

Foto van Helene Reiner en Max Ösensetter door Johanna Schlüter