Forbidden Stories zet het werk van bedreigde journalisten voort
Nieuws |Laurent Richard, de man achter Forbidden Stories, is een Franse documentairemaker en onderzoeksjournalist. Jarenlang werkt hij in landen met beperkte persvrijheid zoals Irak, Kazachstan en Oezbekistan. Hij raakt gefrustreerd door het gebrek aan bescherming voor lokale journalisten. Na een korte arrestatie in Azerbeidzjan weet hij met zijn verhaal terug te keren naar Frankrijk. Lokale collega’s blijven achter en krijgen de soms gevaarlijke gevolgen van het gezamenlijke werk voor hun kiezen.
Als er in januari 2015 een aanslag gepleegd wordt op de redactie van Charlie Hebdo, is Richard als een van de eersten ter plekke om de overlevenden te helpen. Zijn kantoor is op dezelfde verdieping. Geschokt door de aanslag op zijn collega-journalisten, besluit hij om zijn carrière te wijden aan het vertellen van de verhalen van journalisten die daar zelf niet meer toe in staat zijn.
Bedreigde verhalen
In 2016 werkt Richard het idee uit tijdens een Knight-WallaceFellowship bij de Universiteit van Michigan. Daar komt hij in contact met Bastian Obermayer, de ontvanger van de 11,5 miljoen gelekte documenten die leidden tot de Panama Papers eerder dat jaar. Samen onderzoeken zij hoe internationale samenwerkingsverbanden van journalisten bedreigde verhalen aan het licht kunnen brengen.
Op de dag dat journalist Daphne Caruana Galizia wordt vermoord, lanceren ze met de NGO Freedom Voices Network het platform Forbidden Stories. Zoals Richard het beschrijft aan de telefoon: een platform dat middels internationale samenwerking censuur bestrijdt.
Het concept is eenvoudig. Een journalist onderzoekt een ontvlambaar onderwerp, bijvoorbeeld corruptie of georganiseerde misdaad. Wanneer er dreiging heerst, kan hij of zij het onderzoek versturen naar, of opslaan op een beschermde plek (via Signal, SecureDrop of beschermde e-mail). Als de journalist zelf niet langer in staat is om het onderzoek voort te zetten, zoekt en coördineert het team achter Forbidden Stories een internationaal collectief van journalisten die het onderzoek overnemen. Ook worden er mediapartners gezocht die alsnog het bedreigde verhaal bij de lezer willen brengen. ‘We zorgen dat het publiek toegang heeft en houdt tot de verhalen die sommige mensen willen verbieden,’ zegt Richard.
Daphne Project
Forbidden Stories werkt eerst aan een aantal korte documentaires met Mexicaanse journalisten over hun verdwenen collega’s. Kort daarna lanceert het platform het grootschalige Daphne Project. 45 journalisten van achttien verschillende nieuwsorganisaties uit vijftien landen werken samen aan het onderzoek van Daphne Caruana Galizia naar corruptie, nepotisme en georganiseerde misdaad op Malta. Onder hen zijn journalisten van The Guardian, Die Zeit en The New York Times. Tot dusver zijn er bijna honderd projecten (artikelen, radio-uitzendingen en televisiedocumentaires) gepubliceerd als onderdeel van The Daphne Project.
Het blijft een uitdaging om fondsen van de impact dicht bij huis te overtuigen
In de toekomst wil het team van Forbidden Stories één grootschalig project per jaar te doen, vertelt Richard. Niet méér, ‘om niet door haastige spoed de veiligheid van participerende van met name lokale journalisten in gevaar te brengen.’
Zoals bij veel journalistieke innovaties is er natuurlijk een financieringsvraagstuk. Op dit moment ontvangt Forbidden Stories subsidies van Luminate, Open Society Foundations en de Europese Commissie. In Nederland werkt Forbidden Stories sinds kort samen met Vereniging Veronica, voormalig eigenaar van ANP. Richard reist Europa rond om samenwerkingspartners te vinden voor zijn project. ‘Maar het blijft een uitdaging om fondsen van de impact dicht bij huis te overtuigen.’ Ondanks een groeiend aantal grootschalige internationale onderzoeken, zijn veel op media gerichte fondsen in Europa beperkt in hun mandaat tot ondersteunen van lokale en nationale journalistiek.
Veiliger ecosysteem
Het lange-termijndoel van Richard? ‘Een veiliger ecosysteem voor journalisten creëren.’ Door te garanderen dat het verhaal hoe dan ook naar buiten komt, ongeacht of de journalist in kwestie daar zelf mee doorgaat, wil Richard er met Forbidden Stories voor zorgen dat ‘zelfs als je de boodschapper vermoordt, de boodschap niet verdwijnt.’ Maar daar is wel geld voor nodig.
Foto door Adam Stepien. Journalisten van Forbidden Stories bij de uitreiking van de European Press Prize. Tweede van rechts: Laurent Richard
