Hoe kunnen journalistieke uitgevers chat-apps inzetten?

1. De chat-app als extra distributiekanaal

Voorbeelden: NRC op Whatsapp, BILD op Facebook Messenger, The Economist op Line

Hoe werkt het? NRC stuurt je 3x per dag een linkje naar een nieuwsbericht met een foto en korte beschrijving. Eénrichtingsverkeer, simpel maar effectief. De gelinkte artikelen staan toch al op de site, dus er hoeft alleen maar een redacteur een foto bij te zoeken en er twee zinnen bij te tikken. BILD doet hetzelfde, maar dan in Facebook Messenger. The Economist stuurt je geen nieuwsfoto’s maar grafieken.

Kosten: Vrij laag. Je kan zelf in Whatsapp makkelijk verzendlijsten aanmaken voor grote groepen en als je een telefoon verbindt kan ook je vanuit je browser whatsappjes sturen. Werk je met grote aantallen gebruikers en wil je ook op een overzichtelijke manier reacties ontvangen, dan kan het handiger zijn speciale software aan te schaffen. Er zijn bureaus die dit aanbieden maar dat gaat buiten Whatsapp en Facebook om en daar kan je gedoe mee krijgen (zoals deze start-up bijvoorbeeld). Zowel Facebook als Whatsapp schijnen te werken aan een eigen back-end die het makkelijker moet maken voor bedrijven om grote groepen lezers te beheren.

2. De terugpratende bot

Voorbeelden: Forbes Newsbot op Telegram, NOS Teletekstbot op Telegram

Hoe werkt het? In Nederland gebruiken we vooral Whatsapp, maar de alternatieve chatapp Telegram kent een aantal leuke functies om ‘bots’ te bouwen: een robot die kan reageren op teksten en commando’s. Het is vergelijkbaar met de virtuele assistenten van webshops zoals Billie van Bol.com. Forbes heeft een Telegram-bot die je elke dag linkjes naar de populairste artikelen stuurt, maar je kan ook zelf een onderwerp naar de bot sturen en dan krijg je daar voortaan ook updates over. NOS-redacteur Joost Schellevis bouwde vorig jaar een eigen Teletekstbot die op jouw commando teletekstpagina’s oproept.

Kosten: Dit gaat meer tijd kosten om te bouwen, maar kan daarna volledig automatisch werken, bijvoorbeeld op basis van een bestaande RSS-feed. Forbes werkt voor de Newsbot samen met de start-up Chatfuel.

3. De chat-app met speciaal ontworpen content

Voorbeelden: SMS-dienst Purple, Quartz’s iPhone app

Hoe werkt het? In plaats van het doorzetten van bestaande content kan je natuurlijk ook compleet nieuwe berichten schrijven voor mobiel. Zo houdt Purple je op de hoogte van de Amerikaanse presidentsverkiezingen via SMS-berichten. Door korte commando’s terug te sturen kan je kiezen voor meer of juist minder updates. Grote voordeel is dat gebruikers geen app hoeven te installeren: elke mobiele telefoon kan SMS’jes ontvangen. De CEO van de start-up schrijft de kernachtige SMS’jes allemaal zelf.

De zakelijke site Quartz bouwde juist een compleet nieuwe app. Met korte berichten meerdere keren per dag, vaak geïllustreerd met GIFjes en emoticons. Ook hier kan je door het klikken op commando’s meer lezen over een onderwerp of juist doorgaan naar het volgende onderwerp. Een eigen redactie schrijft elke dag de berichten met een informele toon gericht op een jong publiek. Zo maken ze bijvoorbeeld haiku’s over de beurskoersen. Tussen de berichten door ontvang je af en toe reclame.

Kosten: Hoog. Zowel Purple als Quartz hebben één of meerdere redacteuren die de berichten schrijven. Dat is vrij kostbaar. En het bouwen en promoten van een app vergt een aardige investering. Als je een wereldwijd publiek kan aanspreken zoals Quartz, dan is het misschien haalbaar om zoiets naast je bestaande site uit te rollen, maar voor kleinere Nederlandse publicaties zal dit waarschijnlijk te duur zijn.

4. Chatten met de redactie

Voorbeelden: NRC over de aanslagen in Brussel op Whatsapp, de Electionbot op Slack van de New York Times, The Guardian op Whatsapp

Hoe werkt het? Dit is de meest intensieve vorm, en daadwerkelijk wederzijdse communicatie. NRC riep na de aanslagen in Brussel haar lezers op om via Whatsapp vragen in te sturen. De redactie zocht de antwoorden en publiceerde deze in een artikel. The New York Times heeft een bot op de zakelijke chatapp Slack waarmee je het laatste nieuws over de Amerikaanse verkiezingen kunt volgen, maar ook vragen kunt stellen aan de politieke redactie. Antwoorden op die vragen worden ook gepubliceerd in het Slack-kanaal, al zegt de redactie erbij dat niet elke vraag beantwoord kan worden. The Guardian hield een live-chat op Whatsapp met één van haar redacteuren tijdens één van de debatten voor de Amerikaanse presidentsnominaties. Gebruikers konden reageren op berichten van de redacteur, maar zagen elkaars berichten niet.

Kosten: Zeer hoog, want het is tijdrovend om met je lezers in gesprek te gaan en daarom maar moeilijk schaalbaar. Daarom wordt dit nog nauwelijks toegepast en zijn het tot nu toe vooral kleine experimenten of eenmalige sessies.

De toekomst

De chat-apps vormen een handige manier om lezers op een meer persoonlijke manier te benaderen. Echte gesprekken kan je dit natuurlijk nog niet noemen, maar de bots geven een kleine voorproef op hoe de journalistiek zich zou kunnen ontwikkelen. Taalanalysetechnologie wordt steeds sterker, dus het ontwikkelen van geavanceerdere bots is een kwestie van tijd. Kijk bijvoorbeeld naar de virtuele assistenten zoals Siri op de iPhone, die hebben zich in een paar jaar tijd enorm ontwikkeld. Tel daarbij op dat automatische personalisering van het nieuwsaanbod ook sterk in opmars is en het is niet gek om je voor te stellen dat je telefoon je binnenkort heel precies kan bijpraten over onderwerpen die jij belangrijk vindt. Sommigen beweren zelfs dat de chat-apps op korte termijn de traditionele nieuwsapps zullen gaan vervangen. Het Stimuleringsfonds ontwikkelde een toekomstscenario waarin robots niet alleen artikelen distribueren, maar ze ook zelf schrijven. Tot die tijd zijn er genoeg laagdrempelige manieren om alvast een beetje met journalistieke chats te experimenteren.