Journalist worden in Italië? Eerst even toetreden tot het journalistengilde

Nieuws |

[vc_row][vc_column width=”2/3″][vc_column_text]

Om jezelf een journalist te kunnen noemen, moet je als Italiaan toetreden tot de Ordine dei Giornalisti. Hoor je daar eenmaal bij, dan word je opgenomen in een online en openbaar register. De Ordine dei Giornalisti is een onafhankelijk instituut.

De voorloper van het gilde is de ‘Sindicato Fascista dei Giornalisti’. Dat syndicaat kwam in 1924 voort uit een idee van de fascistische leider Benito Mussolini. Hij werkte jarenlang als journalist voordat hij actief werd in de politiek. In 1963 werd de huidige Ordine dei Giornalisti opgericht en het bestaan daarvan vastgelegd in de Italiaanse grondwet. Het verschil tussen het huidige gilde en het gilde in de tijd van Mussolini, is dat het onder Il Duce onder controle stond van de staat en vooral werd gebruikt om censuur te plegen.

Over het journalistengilde zijn vaak discussies in Italië, vertelt Maarten van Aalderen. Hij is al meer dan twintig jaar Italië-correspondent voor De Telegraaf en is jarenlang voorzitter geweest van de Stampa Estera, de buitenlandse persvereniging in Italië. ‘Dat het gilde is ontstaan ten tijde van het fascisme, is niet bevorderlijk voor de reputatie ervan,’ zegt hij. ‘Bovendien heeft de Ordine veel macht. Er is veel kritiek op het feit dat het gilde allerlei regels heeft die het steeds moeilijker maken om journalist te worden.’

Buitenlandse journalisten in Italië

In Italië werken journalisten van over de hele wereld, vaak als correspondent. Velen van hen zijn lid van de Stampa Estera, tegen betaling van ruim 300 euro per jaar. Voor dat geld kunnen ze in een gemeenschappelijk pand werken en ontvangen zij een speciale perskaart. Buitenlandse journalisten die naast een lidmaatschap bij de Stampa Estera ook bij het journalistengilde willen horen, kunnen zich inschrijven indien hun papieren op orde zijn. Buitenlandse journalisten die daarvoor kiezen, vormen een aparte categorie binnen het gilde: de elenco stranieri.

De Italiaanse journalist en onderzoeker Francesco Conte schreef enkele jaren geleden voor het European Journalism Observatory over het gilde. Volgens hem telde de Ordine dei Giornalisti in 2011 ongeveer 110.000 leden, maar slechts 25 procent daarvan zou daadwerkelijk werken in de journalistiek. De overige leden schijnen lid te blijven om te kunnen genieten van verschillende bijkomende voordelen, zoals gratis toegang tot musea en belastingvoordelen.

Anno 2019 zijn er in Italië meer journalisten dan er beschikbare banen zijn. De Ordine dei Giornalisti maakt het proces om toe te treden tot het gilde daarom ingewikkelder. Van Aalderen is, naast zijn werk als correspondent, ook de coordinator van een master global journalism bij een online universiteit. ‘Ik had ook erkenning voor de opleiding kunnen aanvragen via de Ordine, maar dat zou een hele hoop bureaucratische rompslomp hebben opgeleverd,’ vertelt hij. ‘De Ordine geen nieuwe opleidingen aanmoedigen, omdat ze vinden dat er teveel journalisten zijn. Dus die erkenning geven ze nauwelijks.’

Waakhond

Door de jaren heen is de definitie van journalist langzaam veranderd. Sinds de komst van internet en sociale media heeft iedereen de mogelijkheid om artikelen te publiceren en informatie te delen, en is burgerjournalistiek steeds meer ingebed in de maatschappij. Desondanks blijft de Ordine dei Giornalisti een prestigieus gilde. ‘Een belangrijk argument dat het gilde gebruikt om haar bestaan te rechtvaardigen, is dat tegenwoordig het risico bestaat dat journalistieke regels niet meer worden gerespecteerd,’ zegt Van Aalderen. ‘De Ordine beschouwt zichzelf als een waakhond, ze vindt het juist nu belangrijk om die regels te bewaken.’  

Foto: Jonathan Körner [/vc_column_text][/vc_column][vc_column width=”1/3″][vc_column_text]

Belangen beschermen 

Het journalistieke gilde is niet het enige gilde in Italië. Anders dan in Nederland, waar gilden iets van eeuwen geleden zijn, heeft Italië bijvoorbeeld nog gilden voor advocaten, dokters en architecten. Bij al die gilden is het achterliggende idee dat het collectief de belangen van de leden beschermt. De Ordine dei Giornalisti onderhandelt daarnaast tussen media-organisaties en de politieke instituten. Zo houdt het zich bijvoorbeeld bezig met de minimumlonen van journalisten en persrechten. Een soort NVJ, maar dan anders.

De Ordine dei Giornalisti kent twee categorieën: de professionisti (fulltime journalisten) en pubblicisti (part-time journalisten die daarnaast ook ander werk doen). Toetreden tot de Ordine dei Giornalisti kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door een opleiding journalistiek te volgen en daarnaast actief bezig te zijn binnen de journalistiek. Ook is het volgen van een traineeship van anderhalf jaar bij een medium een manier om in aanmerking te komen voor een lidmaatschap.

Uiteindelijk moet iedereen schriftelijke en mondelinge examens afleggen. Wie tot de categorie van pubblicisti wil behoren, moet minimaal twee jaar op een redactie werken en een bepaald aantal artikelen geschreven hebben. Het precieze aantal hangt weer af van de regio waarin iemand lid wil worden.

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]

Nieuwsbrief

Ontvang ons laatste nieuws
Hidden
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.