Door Piet Bakker
Gisteren om 07:37 beleefde ik de digitale hergeboorte van opinieblad Vrij Nederland. Via Whatsapp. ‘Goedemorgen! Daar is-ie dan, het eerste verhaal van de dag.’
VN spoort de lezer aan minder te lezen. Eén verhaal per dag. Een digitale propositie die tot dusver uniek is in Nederland. En een poging om niet bij papier alleen te moeten leven. Want op dat vlak gaat het niet echt crescendo bij VN. Ondanks de overstap naar maandelijkse verschijning eind 2016 steeg de oplage maar matig. Van 20.000 naar 24.000 exemplaren per maand, aldus de ruim een jaar geleden aangetreden hoofdredacteur Ward Wijndelts.
De HOI-cijfers over 2017 komen pas in april, de laatste cijfers betreffen het vierde kwartaal van 2016 en de eerste drie kwartalen van 2017. De betaalde oplage over die periode is 25.000 en daarmee was Vrij Nederland wel meteen het grootste opiniemaandblad in Nederland, net voor HP/de Tijd (23.000) en ruim voor Elsevier Juist (18.000). Het opiniekwartaalblad Maarten heeft een betaalde oplage van 14.000.

De overschakeling naar maandelijkse verschijning moet niet alleen de kosten omlaag brengen – minder redacteuren, minder druk- en distributiekosten – maar ook de losse verkoop stimuleren. Een nummer ligt immers langer in de schappen. Dat is dus wel gelukt bij VN, de laatste weekoplage was 20.000. Ook HP/de Tijd liet dat patroon zien: van een weekoplage van 22.000 in 2012 naar een maandoplage van 26.000 in 2013. Daar werd overigens harder ingegrepen in de redactiekosten. De kernredactie werd tot een minimum teruggebracht.

Elsevier heeft per nummer de meeste lezers (386.000), gevolgd door VN en HP/de Tijd. Elk exemplaar van een opinieblad wordt door meerdere lezers gezien, bij Elsevier, VN, HP/de Tijd en de De Groen ligt dat rond de vijf. Maarten heeft zelfs bijna zes lezers per exemplaar, Juist net minder dan drie.

Zo’n 60 procent van de lezers van Elsevier, De Groene en VN is ouder dan 50. Juist heeft de jongste lezers.

Het magazine werd overigens ook – voor de zoveelste maal – gerestyled, waarbij het ietsje groter werd en het oude vertrouwde VN-logo van Karst L. Zwart uit 1960 terugkeerde. Voor een jaarabonnement print moet ruim 100 euro betaald worden, inclusief online gaat het 150 euro kosten. In de losse verkoop kost het magazine 8,95 euro.
De echte ‘winst’ moet bij VN uit het digitale aanbod komen, het dagelijks artikel, een podcast of een video. Zo’n WhatsApp-abonnement kost 6,99 euro per maand (kan ook per e-mail).