Onzekere tijden voor toekomstig journalist

Nieuws | Nieuws

“Mijn zus, die in een dorpje in de Schotse hooglanden woont, laat kranten en televisie links liggen, omdat ze het internet betrouwbaarder acht. Dat is een trend die je bij steeds meer mensen ziet”, zegt hoogleraar Irene Costera Meijer. Volgens de Amsterdamse mastercoördinator hebben de traditionele nieuwsbronnen als het journaal en de krant steeds minder krediet bij het publiek, waardoor het gebruik van online media in rap tempo toeneemt. Vergeleken met andere Europese landen hebben Nederlanders veel vertrouwen in instituties, maar juist erg weinig in de pers. Hoe moeten journalisten deze trends omkeren en hoe blijft de traditionele journalistiek –offline of online-, nu informatie overal te vinden is, waardevol voor het publiek?

Oude wijn in nieuwe zakken

Voor een antwoord op deze vraag, tevens hoofdonderwerp van het symposium, doet Costera Meijer een wat plichtmatige poging. Met een pleidooi voor oplossingsgerichte journalistiek, het focussen op structuren in plaats van ‘grote namen’ – concentreer je op de beweegredenen van PVV-stemmers, in plaats van weer een sensationele quote van Wilders – en het blijven voldoen aan journalistieke kwaliteitsnormen, passeren vooral usual suspects en algemeenheden de revue. Dan geeft de hoogleraar het woord aan de Deense keynote speaker Rasmus Kleis-Nielsen, die aan de hand van het jaarlijkse News Report van zijn werkgever Reuters gedetailleerd in beeld brengt hoe de nieuwsvoorziening de afgelopen jaren is veranderd.

“Iedereen hier in de zaal met een smartphone heeft toegang tot meer informatie dan Clinton had toen hij in het Witte Huis zat. Lang niet al die informatie wordt benut, maar de toegankelijkheid ervan heeft wel degelijk verstrekkende gevolgen”, aldus Kleis-Nielsen. De Deen, die onderzoek doet aan de Universiteit van Oxford,  lepelt interessante statistieken op uit het Reuters-rapport – bijvoorbeeld dat mensen gemiddeld slechts 4 procent van hun ‘mobiele’ tijd op zoek zijn naar nieuws, slechts een fractie van de geïnstalleerde nieuws-apps daadwerkelijk ooit gebruikt wordt, en dat, hoewel mensen er om andere redenen op zitten, Facebook het belangrijkste platform is voor nieuws –maar baanbrekend zijn zijn conclusies niet. “Er is een steeds fellere strijd om aandacht gaande bij nieuwsorganisaties, waar een selecte groep geld kan verdienen aan de overvloed aan nieuws. Betaalde content blijft ook een lastig verhaal, want mensen verspillen liever hun tijd dan hun geld.”

VU rasmus kleis nielsen
Rasmus-Kleis Nielsen

Hoe blijf je relevant?

De woorden van de sprekers zijn niet direct bemoedigend voor het publiek, dat voor een groot deel bestaat uit studenten. Zij willen straks immers behoren tot die ‘selecte groep’. Desondanks zijn de slotwoorden van Kleis-Nielsen optimistisch: “5 tot 15 procent van de mediagebruikers betaalt voor nieuws, dat is 5 tot 15 procent meer dan tien jaar geleden op Silicon Valley werd voorspeld.” Ook wijst hij erop dat veel van het nieuws nog steeds op dezelfde manier wordt gemaakt als in de twintigste eeuw. De zogenoemde digitale revolutie gaat dan ook niet over één nacht ijs. “Het enige probleem is dat de 55-plussers van nu, die nog trouw zijn aan papieren media, helaas niet eeuwig blijven bestaan. Om relevant te blijven, moeten journalisten zich daarom afvragen hoe ze levens beter maken en waarom ze daarvoor betaald moeten worden. Antwoorden als ‘Mijn leraar op school vertelde me dat goede journalistiek heel belangrijk is’ zijn niet genoeg, het moet tastbaarder en concreter.”

Terugkomdag voor alumni

Afgestudeerden van de masteropleiding kunnen hun relevantie vervolgens direct aantonen door middel van een korte elevator pitch, waarin ze hun huidige werkzaamheden presenteren. Van het produceren van ‘clickbait’ bij Blendle en het ontwikkelen van vlogs voor EenVandaag tot het coördineren van social media voor de KRO-NCRV: de jonge alumnus journalistiek is tegenwoordig vaak ‘veroordeeld’ tot een digitale functie in de marge van het echte nieuws, waarbij op pad gaan met pen en papier om een verhaal te schrijven al lang geen vanzelfsprekendheid meer is. Of dat een goede zaak is? Het antwoord op die vraag blijft nog even open: het zijn voor een journalist onzekere tijden.

Foto midden: Rasmus-Kleis Nielsen

Nieuwsbrief

Ontvang ons laatste nieuws
Hidden
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.