Het Bureau of Investigative Journalism is een stichting die in het Verenigd Koninkrijk bekend staat om de diepgravende onderzoeksjournalistiek die ze produceert, en vervolgens deelt met media partners voor publicatie. Vorig jaar lanceerde het Bureau een speciale afdeling genaamd The Bureau Local, met als doel om regionale onderzoeksjournalistiek te versterken. Dataverzameling en –analyse staan hierbij centraal. Door lokale statistieken te combineren, ontdekken ze ook landelijke trends, waarmee ze vervolgens aankloppen bij regeringsleiders en andere machtshebbers.

Bezuinigingsmaatregelen onder de loep

Voor een grootschalig onderzoek naar gemeentebezuinigingen kwamen onlangs op een zaterdag 160 onderzoekers in vijf verschillende steden samen. Aan de #BudgetHack deden naast journalisten ook studenten, data-analisten, IT’ers en gemeentewerkers mee. Het uitgangspunt was om data door te spitten met teams in Newcastle, Leeds, Manchester, Coventry en Londen, en er zo achter te komen waar de bezuinigingsmaatregelen mensen het hardst treffen.

‘We wisten dat 353 Engelse gemeenten onder druk stonden vanwege enorme bezuinigingen [het tekort wordt geschat op 5.8 miljard pond, DB], maar er was geen verzamelde data waaruit bleek wat de gevolgen hiervan zouden zijn’, zegt Megan Lucero, directeur van The Bureau Local. ‘Als we wilden zorgen dat de lokale gemeenschap goed geïnformeerd zou zijn en in actie kon komen, dan moesten we samenwerken.’ En zo geschiedde.
The Bureau Local werkt met een netwerk van individuele journalisten en andere specialisten. Een deel van hen is in dienst bij regionale media en een deel is werkzaam als bijvoorbeeld freelancer, blogger of academicus. ‘Dat heeft als voordeel dat we mensen aantrekken die vrijwillig meedoen, in plaats van dat ze door de baas worden gestuurd’, zegt Lucero. ‘Het zijn echte enthousiastelingen die het nut van samenwerken aan datajournalistiek inzien, en vaak ook nog bereid zijn om er eigen tijd in te stoppen. Dat zorgt ervoor dat we in korte tijd heel uitgebreid onderzoek kunnen verrichten.’

Verslaggevings-recepten

Om het lokale werk te ondersteunen, creëert The Bureau Local zogeheten ‘verslaggevings-recepten’. Dat zijn handleidingen waarin precies omschreven staat hoe regio-journalisten te werk kunnen gaan om de benodigde data te bemachtigen, en vervolgens te analyseren en bepaalde trends te herkennen. In het geval van de gemeentebezuinigingen werd bijvoorbeeld al snel duidelijk dat meer dan de helft van alle gemeentes hun budget voor jeugd en gezin kortte. The Bureau bracht een gids met tips uit over hoe regio-journalisten het beste konden onderzoeken wat er bijvoorbeeld zou gebeuren met zorg voor gehandicapte kinderen en de lokale kinderbescherming.
Aan het eind van de BudgetHack bracht het team van data-analisten van The Bureau alle verzamelde gegevens samen. Hieruit kwamen een aantal landelijke verhalen voort, die ze vervolgens deelden met ITN televisie en The Times.
Soms leiden zulke nationale verhalen tot politieke verandering. Zo wees een van de onderzoeken uit dat duizenden kwetsbare vrouwen in meer dan 30 regio’s in het land na bezuinigingen niet terecht konden in blijf-van-mijn-lijf-huizen. Als gevolg van het onderzoek riep oppositieleider Jeremy Corbyn op tot een wetswijziging.

Landelijke impact

Door zulke landelijke impact krijgen de regionale verhalen meer kracht, zegt Lucero. ‘Niet iedereen is direct overtuigd van het nut van samenwerken met concurrenten. Maar hoe meer we aantonen dat het helpt om hun lokale verhalen op de kaart te zetten, hoe meer journalisten zich bij ons voegen. Ze weten dat hun verhaal op zichzelf nooit zo groot kan worden als wanneer we het allemaal tegelijk brengen.’
Toegang tot de technische expertise van The Bureau Local zorgt er ook voor dat deelnemers al snel de voordelen van samenwerken inzien. Lucero: ‘Wij doen het ingewikkelde en tijdrovende deel, zoals het opschonen en organiseren van de data. We werken met open data-activisten en andere experts, die onze community organisator via twitter en andere kanalen benadert om mee te helpen. Dan schrijven we er verhelderende uitleg bij, waarmee ook regionale journalisten zonder data-achtergrond aan de slag kunnen.’

Naar diepgravender journalistiek

Voor elk onderzoek gaan deelnemers in hun eigen gebied op zoek naar lokale voorbeelden en reacties van gemeenteraadsleden en betrokkenen, die ze delen met de rest van het netwerk. The Bureau benadert de nationale contacten, zoals parlementsleden, advocaten of andere belangrijke en relevante bronnen. Vervolgens coördineren deelnemers hun publicatiedatum, zodat er zo veel mogelijk impact op 1 dag kan worden gemaakt. En dat werkt, concludeert Lucero na het eerste jaar van The Bureau Local. ‘Samen tillen we diepgravende regionale journalistiek naar een hoger niveau.’
Grote foto: Megan Lucero. Beide foto’s door Rob Stothard / TBIJ