Door Piet Bakker
Hoeveel tijdschriften in Nederland verschijnen weten we niet, maar het moeten er duizenden zijn. Grote publiekstijdschriften die voor een deel van hun inkomsten van reclame afhankelijk zijn, laten over het algemeen hun oplage en bereik meten door het NOM. Maar daarnaast zijn er kleine titels, titels zonder reclame (de Consumentengids bijvoorbeeld) en verenigingsbladen die ervoor gekozen hebben de oplage niet te laten meten.
Sinds NOM in 2015 het meten van de oplage heeft overgenomen van HOI zijn er steeds meer uitgevers die ervoor kiezen om titels niet meer te laten meten. Van Panorama, Nieuwe Revu en Playboy (Pijper Media), Primo (Audax), 100% NL en Gooisch weten we bijvoorbeeld niet meer welke oplage ze hebben.
De twee belangrijkste segmenten qua oplage zijn de omroepbladen en vrouwenbladen (week en maand), samen met roddelbladen halen ze een gemiddelde oplage van 4,2 miljoen.

Omroepbladen

In 2000 hadden de elf omroepbladen die toen op de markt waren een gezamenlijke betaalde oplage van ruim 4,5 miljoen. In 2007 zakt dat onder de 4 miljoen, in 2012 onder de 3 miljoen, in 2016 is het nog net boven de 2 miljoen. Sinds de eeuwwisseling is de totale oplage meer dan gehalveerd. Ondanks dat er twee titels bijkwamen: het tweewekelijkse TVFilm (AVRO) en het blad van Omroep Max: Max Magazine.

De nieuwelingen doen het relatief goed. TVFilm (2005) groeide binnen vijf jaar tot een blad met een oplage van 125.000; in 2016 worden 107.000 exemplaren verkocht. Max Magazine doet het nog beter, begonnen in 2013 met een oplage van 42.000; in 2016 ligt de betaalde oplage al boven de 100.000. Een derde ‘nieuwkomer’, TotaalTV (1999) van Veronica, bereikte in 2010 haar hoogtepunt met een oplage van 68.000. In 2016 zijn daar 46.000 exemplaren van over.
Het ‘grote’ Veronica-magazine verliest fors. De oplage kelderde van 1.1 miljoen in 2000 naar naar 310.000 in 2016 (-72%). Ook de AVRObode (van 527.000 naar 164.000; -69%), VARAgids (-65%, van 500.000 naar 176.000), Televizier (van 262.000 naar 92.000; -65%), KRO Magazine (-58%, van 204.000 naar 86.000), NCRV-gids (van 365.000 naar 157.000; -57%) en TROSkompas (-53%, van 478.000 naar 225.000) verloren meer dan de helft van hun oplage sinds de eeuwwisseling.
In 2016 verloor Veronica Magazine met meeste ten opzichte van 2015 (-20%), ook de TV-Krant van de Tros en TotaalTV verloren meer dan 10 procent. Max Magazine was de enige winnaar (+16%). De hele sector verloor bijna 9 procent.

Vrouwenweekbladen

Na de omroepbladen zijn de vrouwenweekbladen de grootste categorie bij de weekbladen. In 2000 lag hun gezamenlijk oplage nog op 1,5 miljoen. Dat is meer dan gehalveerd sindsdien. De twee grote titels van Sanoma, Libelle en Margriet, raakten beide meer de helft van hun oplage kwijt, Libelle ging van 640.000 naar 300.000 tussen 2000 en 2016 (-53%), Margriet verloor 62 procent (van 423.000 naar 169.000). Ook de andere Sanoma-titels daalden, Flair ging van 103.00 naar 45.000 (-56%), Viva van 149.000 naar 32.000 (-79%), Grazia dat in 2008 op de markt kwam, daalde in de laatste vijf jaar van ruim 80.000 naar 38.000.
De Audax-titel Vriendin hield de schade beperkt, in 2000 was de oplage 96.000; in 2016 98.000. In 2003 bereikte Vriendin haar hoogtepunt met een oplage van 140.000.
 

Vrouwenmaandbladen

Glossy’s zijn in Nederland geen groeimarkt meer. Zelfs LINDA ziet in 2016 de oplage – voor het eerst – dalen. In 2016 laten 18 titels die hun oplage laten meten door het NOM, samen hebben ze een betaalde maandoplage van 1,25 miljoen. Van die titels bestonden er nog maar zeven in 2000. Hun oplage en die van de nieuwkomers groeide als we het vergelijken met de eeuwwisseling. Sinds 2015 daalt de oplage van deze sector.
 

In totaal verschenen sinds eeuwwisseling bijna 40 titels, met de jaren 2006 en 2012 als hoogtepunt (25 titels). De crisis liet duidelijke sporen achter. De totale oplage stijgt tot ruim 1,6 miljoen 2006, in 2012 wordt opnieuw een oplage van 1,6 miljoen gehaald, maar de laatste drie jaar daalt de oplage weer*.

 
En dan de LINDA. In 2003 opgericht, de eerste oplage werd een jaar later gerapporteerd: 117.000. In de jaren daarop groeide die oplage jaar op jaar tot 237.000 in 2015, in 2016 daalde dat naar 233.000. Flow steeg vorig jaar naar 84.000 maar daalde nu naar 78.000. Vogue steeg van 64.000 in 2015 naar 65.000 in 2016. De grootste stijger is Vrouw Glossy van TMG, van 64.000 (2015) naar 77.000 in 2016.
Happinez stijgt tussen 2004 en 2009 van 46.000 naar 166.000; daarna daalt de oplage naar 136.000 in 2016. Titels als Opzij, Beau Monde, Marie Claire, Kek Mama en Harpers verloren fors (15% of meer) in 2016 ten opzichte van het jaar daarvoor.

Roddelbladen

De roddelbladen (‘gezinsbladen’ volgens audit-instituut NOM) Privé, Story en Weekend vertonen een consistent beeld. Permanente daling sinds de eeuwwisseling. Privé raakte 67% van de oplage kwijt (van 346.000 naar 113.000), Story zelfs 77% (van 273.000 naar 62.000). Weekend beleefde een korte stijging in 2009, maar leverde over de laatste 15 jaar toch 60% van de oplage kwijt (van 246.000 naar 99.000). Party daalde over de hele periode met 42% (van 122.000 naar 71.000). De vier titels samen verloren sinds 2000 65% van hun oplage.

Ook Nieuwe Revu en Panorama werden door NOM tot de gezinsbladen gerekend. De nieuwe uitgever Pijper Media die de titels vorig jaar van Sanoma overnam laat de oplage echter niet meer door NOM meten. Tussen 2000 en 2014 raakten de beide titels samen 80% van hun oplage kwijt. Panorama daalde van 156.000 naar 37.000; Nieuwe Revu van 111.000 naar 20.000.

Royalty, sport, jongeren, mannen, auto

Beide royaltybladen verloren oplage in 2016, Vorsten ging naar 24.000; Royalty naar 32.000

 
De sector sportbladen wordt sinds jaar en dag gedomineerd door VI. Die dominantie wordt wel elk jaar minder. In 2016 verloor het magazine 16 procent van z’n oplage, in de periode sinds 2009 halveerde de betaalde oplage. Helden zag in 2016 de oplage met 12 procent dalen, Elf Voetbal Magazine noteerde -13%. Nieuwkomer Voetbal Inside (Johan Derksen) kwam binnen met een oplage van 20.000.

 
Nederland kent nog twee jongerenweekbladen: Donald Duck (217.000 oplage in 2017) en Tina (39.000). Beide titels verloren licht in 2016 ten opzichte van 2015. Daarnaast is er het 14-daagse Donald Duck met een oplage van 9.000 in 2016 (Hitkrant is in 2017 gestopt) en een tiental maandbladen. De totale betaalde oplage van die groep daalde met zo’n 10 procent in 2016 ten opzichte van het jaar daarvoor. Goal! was de enige stijger, CosmoGIRL! en Girlz! de grootste verliezers.
Bij de mannenbladen is het opvallend hoeveel titels verdwenen. In 2016 laten drie titels hun oplage meten, Playboy (Pijper Media) houdt dat voor zichzelf.  Men’s Health is de grootste in 2016 (37.000) voor Quote (35.000) en Esquire (19.000). Alle titels verloren in 2015, gemiddeld zo’n 16 procent.

 
Autoweek is het grootste autoblad met een oplage van 51.000 voor Top Gear Magazine (40.00), Autovisie (27.000), Carros (24.000) en Auto Review (21.000). Alle titels zagen de oplage fors teruglopen in het laatste jaar, totaal met 16 procent.
 
* Het dalen van de oplage is voor een klein deel ‘optisch’. 100%NL bijvoorbeeld bestaat nog wel maar laat de oplage niet meer meten door NOM in 2015, datzelfde geldt voor Mijn Geheim Speciaal en Gooisch.