Backlight moet boeken beter doorzoekbaar maken

Een nieuwe boekendatabase voor journalisten. Dat is Backlight, een initiatief van Victor Bergen Henegouwen, Frederique Schut en Niels Bogaards. Zij zijn de drijvende kracht achter Bookarang, een in 2013 opgericht bedrijf dat kunstmatige intelligentie gebruikt om lezers betere boekenaanbevelingen te doen. Frederique Schut: ”Niels is ons kunstmatige-intelligentiebrein, Victor is de bedrijfskundige en ik kom uit de literatuurhoek.”

Wij kunnen boeken tot op de draad analyseren

Boeken worden nu vaak gerangschikt op onderwerp, maar Bookarang gaat verder dan het traditionele ‘Andere mensen kochten ook….’-principe. Schut: ”Wij kunnen boeken tot op de draad analyseren op aspecten die voor lezers belangrijk zijn: complexiteit, gelaagdheid, stemming, stijl, gevoel.” Bookarang gebruikt daarvoor automatische en redactionele analyse. Automatische analyse werkt niet overal voor, zegt Schut: “Humor is bijvoorbeeld nog lastig te herkennen voor een computer.”
De techniek van Bookarang, die gebruikt wordt door boekhandels en bibliotheken, ligt aan de basis van Backlight. ”We willen onze analysemethodiek geschikt maken voor specifieke vragen van journalisten. Boeken zijn een enorme bron van kennis, maar zijn niet gemakkelijk vindbaar of doorzoekbaar. Wij zorgen voor een systematische manier om dat te doen.” Voor dit project stelt het Stimuleringsfonds een innovatiesubsidie van 92.960 euro beschikbaar.

LexisNexis voor boeken

Voor de analyse van boeken is een technologie ontwikkeld die boeken inhoudelijk analyseert op bijvoorbeeld trefwoorden, thema’s, tijdsperiodes en combinaties daarvan. Backlight is daarmee te vergelijken met LexisNexis, de bekende database voor het doorzoeken van artikelen. Schut: ”Met als belangrijkste verschil dat wij niet alleen een database zijn waarbinnen je op trefwoorden kunt zoeken naar en in boeken, we voegen ook semantisch zoeken en zoeken op sentimenten toe. Zo kan de journalist boeken of passages vinden die met een bepaalde blik over een bepaald onderwerp geschreven zijn: positief, negatief, links, rechts. Op die manier kun je eenvoudig een breed scala aan meningen en visies in een artikel aan de orde laten komen. Kortom, een intuïtief, intelligent systeem dat met je meedenkt. ’’
Als journalist kun je Backlight volgens de initiatiefnemers zo handig gebruiken voor zoekvragen als: vind een boek van een expert die positief staat tegenover het neoliberalisme, vind een boek dat op indringende wijze verhaalt over kinderarbeid in Myanmar of geef een overzicht van boeken door de decennia heen die het leven op Mars beschrijven. Daarnaast kun je Backlight ook binnen boeken op citaten laten zoeken. Bijvoorbeeld met een zoekvraag als: vind pakkende quotes van Barack Obama.

Of de doelgroep op ons zit te wachten, moet blijken, maar de eerste gesprekken zijn positief

Gaan journalisten hier ook echt in de praktijk gebruik van maken? Schut: ”Het is altijd moeilijk om de behoefte te voorspellen aan iets wat nog niet bestaat. We hebben de technische knowhow in huis. Een deel van de techniek is al klaar, we hebben toegang tot de boeken en een doelgroep die nu nog niet wordt bereikt. Of die op ons idee zit te wachten, dat moet blijken. Maar we hebben gesprekken gevoerd met onderzoeksjournalisten, nieuwsjournalisten en eindredacteuren, en hun reacties waren positief. Variërend van ‘dit is heel fijn als je je echt in een onderwerp wilt ingraven’ tot ‘superhandig als je snel informatie nodig hebt.’ Dat geeft ons vertrouwen.”
De komende tijd wordt hard gewerkt aan de eerste versie van Backlight. Die moet over acht maanden klaar zijn. Uiteindelijk willen de initiatiefnemers met een abonnementensysteem voor uitgeefconcerns en freelance journalisten gaan werken. Schut: ”Misschien dat academici en historici ook belang hebben bij Backlight. Maar voor we alles in het groot uitrollen, gaan we eerst in een kleine groep testen, feedback verzamelen en zorgen dat de techniek aansluit bij de wensen van de journalist en de uitgever.”