DROG wil hét platform tegen nepnieuws worden

Nieuws |

Verzonnen feiten, nepnieuwsberichten, verdraaide cijfers en misleidende foto’s: desinformatie is er in allerlei soorten. En op zich hoeft het niet per se schadelijk te zijn, zegt Ruurd Oosterwoud.  “Dat is het pas wanneer mensen het overnemen en verspreiden zonder dat ze zich ervan bewust zijn.”
Na het Oekraïne-referendum in 2016 stoorde hij zich aan de verdraaide feiten die Nederlandse en Russische media naar buiten brachten. Zo kwam hij op het idee voor DROG, een platform tegen misleiding. In een pilot van twee maanden heeft Oosterwoud samen met zijn team gewerkt aan de opstartfase van zijn ‘desinfogenerator’, die mensen inzicht geeft in nepnieuws en propaganda. Hij kreeg er subsidie voor van het Stimuleringsfonds. 

Zelf nepnieuws maken

DROG biedt gebruikers de mogelijkheid zelf een nepnieuwsbericht samen te stellen uit verschillende elementen, zoals standpunten, beeldmateriaal en cijfers.  Ze kunnen dit bericht vervolgens met aantrekkelijke, misleidende koppen delen op sociale media, maar wanneer een ander op dat bericht klikt, wordt hij of zij direct doorgelinkt naar de website van DROG. Daar leert de lezer nepnieuws te herkennen door aan de hand van artikelen en filmpjes te zien hoe de berichten worden gemaakt, waarom ze effectief zijn en wat voor schade ze kunnen aanrichten.
In de toekomst zal een online magazine meer verdieping geven aan nepnieuws en andere desinformatie. Oosterwoud stelt nu een community van kritische nieuwsconsumenten samen, die met vaste journalisten uit het team zullen schrijven over actuele onderwerpen waarbij de lezer wordt misleid met desinformatie. “Het kan bijvoorbeeld gaan over de verkiezingen, maar ook over de zwartepietendiscussie”, licht hij toe. “In het online magazine geven we achtergronden bij die actualiteit. Wat moeten we geloven en hoe kwam de desinformatie tot stand?”

De kritische houding van media zou eigenlijk ónze rol moeten zijn

Acht maanden nadat Oosterwoud het oorspronkelijke concept van DROG bedacht, begon hij met de uitvoering ervan. In de tussentijd zijn de media zelf al bewuster geworden van het bestaan van desinformatie, merkt hij. “Vooral sinds de Amerikaanse presidentsverkiezingen kijken media kritisch naar de rol die zij in de maatschappij spelen. Dat is heel mooi om te zien, maar eigenlijk zou dit de unieke kracht van DROG moeten zijn. De media zijn ons nu een klein stapje voor.”

Gebruikers laten terugkomen

Voordat de pilot van start ging, bedacht Oosterwoud dat gebruikers het genereren van een nepbericht misschien als eenmalig zouden zien en dus niet zouden terugkeren naar de website. “Dat hebben we opgevangen door de community te vormen en het idee rondom ons online magazine verder uit te bouwen. Bovendien spelen we in op de actualiteit, waardoor de informatie op de website continu interessant zou moeten zijn.”

Studenten van Hogeschool Windesheim testen de generator van nepnieuws.
Studenten van Hogeschool Windesheim testen de generator van nepnieuws.

Op dit moment moet vooral de website met generator van nepnieuws verder worden ontwikkeld, het ontwikkelen van een verdienmodel komt later wel, vindt hij. “We willen in de toekomst samenwerken met bijvoorbeeld media, overheid en onderwijs door speciaal voor hen een onderwerp uit te werken. Zij kunnen financieel bijdragen, maar wij bepalen de redactionele invulling.” Als voorbeeld noemt Oosterwoud een mogelijke samenwerking met antiracismeorganisaties rondom het thema van de zwartepietendiscussie. Maar hebben organisaties daar wel budget voor? “Wij hoeven niet zo duur te zijn. Met een paar duizend euro kunnen we al heel veel.”

Iets voor DROG

De komende maanden wil Oosterwoud verder bouwen aan de generator en de community uitbreiden. “Uiteindelijk zie ik het project als geslaagd wanneer, als er misleiding in de media plaatsvindt, iedereen naar ons wijst: ‘Dat is iets voor DROG’. We willen ons profileren als centraal platform tegen misleiding.” Daaraan voegt hij lachend toe: “En als platform vóór misleiding. Want dat doen we op onze eigen manier ook, met onze generator op de website.”
 

Nieuwsbrief

Ontvang ons laatste nieuws
Hidden
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.