Elma Drayer: ‘Quota om diversiteit aan te jagen hebben meer nadelen dan voordelen’

Elma Drayer (64) is journalist en Volkskrant-columnist. Ze schrijft kritisch over identiteitspolitiek en diversiteit en de rol die die thema’s in het maatschappelijk debat spelen. Moeten redacties in haar optiek diverser worden? En wat is dan de beste manier om daarvoor te zorgen?

‘In 2022 zal, vermoed ik, de hele discussie over de diversiteit van nieuwsorganisaties doorgaan. Zelf verzet ik me hevig tegen de nadruk op representatie. Vroeger hadden we christelijke kranten en katholieke kranten en dat mocht gewoon. Niemand die zich druk maakte om afspiegeling. Voor de publieke omroep is het wat anders, maar redacties van commerciële kranten zijn geen representatieve democratie. Die mogen zo homogeen zijn als ze zelf willen.

Net mensen

De paradox is juist om afkomst of huidskleur geen rol te laten spelen wanneer je als nieuwsorganisatie iemand aanneemt. Het moet gaan over of iemand een goede journalist is. Wat voor stukken schrijft diegene? Pas als je op die manier kijkt neem je mensen serieus. Om de parallel met vrouwenemancipatie te trekken: daar is vaak het argument dat het goed is vrouwen in een organisatie te hebben, want o, die zijn zo verbindend en gevoelig. Maar als je dat gaat benadrukken, vallen we altijd tegen. Vrouwen zijn namelijk net mensen, evenals personen met een andere huidskleur of achtergrond dan jezelf. Diversiteit moet je niet omarmen vanuit het idee van ‘een heel speciale inbreng’ of ‘anders naar de wereld kijken’. Diversiteit moet je gewoon doen, punt uit.

Het moet gaan over of iemand een goede journalist is

Ik ben tegen quota om diversiteit aan te jagen. Ja, dat betekent misschien dat de samenstelling van redacties erg langzaam verandert, maar we moeten gewoon een beetje geduld hebben. Op een dag vinden we het raar dat de werkvloer volkomen wit is en dan ontstaat er een nieuwe norm. Tegenwoordig zie ik aan talkshowtafels of in andere tv-programma’s volop mensen met een migratieachtergrond meedoen. Gewoon als deskundige. Dat vind ik fantastisch, zo hoort het. En dat is toch echt vanzelf gegaan. Het is onderwerp van debat geweest, natuurlijk, maar er zijn geen harde maatregelen voor nodig geweest. Dat moeten we ook helemaal niet doen. De nadelen ervan zijn echt groter dan de voordelen.

Benauwde opvatting

Het enige punt dat ik wel zie, is dat een bepaalde achtergrond zorgt voor betere toegang tot bepaalde bronnen. Maar dat vind ik een mager argumentje om een heel diversiteitsprogramma op te zetten. Bovendien is daarbij weer het gevaar dat journalisten met, bijvoorbeeld, een migratieachtergrond alleen mogen schrijven over onderwerpen die te maken hebben met hun afkomst. Dat levert een hele benauwde opvatting op van journalistiek. Een journalist moet juist ook een andere wereld in kunnen duiken. Kan mij het schelen wie een verhaal opschrijft, als ’ie het maar goed doet en met een open blik.

Het openhouden van je blik is voor mij de essentie van journalistiek. Daarom vind ik het bestaan van activistische journalistiek een hele gevaarlijke ontwikkeling. Als journalist moet je geen enkele agenda hebben, behalve de zeer bescheiden agenda van de werkelijkheid beschrijven en de macht controleren. Dat is al moeilijk genoeg. Natuurlijk ga je met een vermoeden ergens naartoe, maar je moet vervolgens ook de dingen noteren die niet zo goed van pas komen in jouw hypothese. In plaats daarvan zie ik journalisten die vooraf al hebben bedacht wat ze willen vinden. Ze gaan op onderzoek uit en hé, dan blijkt het nog te kloppen ook. Die praktijk vind ik een degeneratie van het vak.’

Illustratie door: Alexandra España