Flexibel zijn, elkaar aanvullen en een persoonlijke klik: Vers Beton en Open Rotterdam over de ingrediënten van een goede samenwerking
Nieuws | Lokale JournalistiekMet onderzoeksverhalen een groot publiek bereiken, dat was de ambitie van Vers Beton en OPEN Rotterdam. In 2018 gingen de twee Rotterdamse media een samenwerking aan, met financiering van het Stimuleringsfonds. Vier jaar later blikken hoofdredacteuren Eeva Liukku en Celeste Boddaert terug.
Het plan was steeds: vijf onderzoeken per jaar. Telkens werden het er zeven. Over de gebiedsontwikkeling van Feyenoord City bijvoorbeeld, over de ‘jeugdzorgjungle’ en over de omstreden Rotterdamwet. Gezamenlijk maakten hun redacties artikelen, nieuwsitems, explainervideo’s en minidocumentaires.
Heeft de samenwerking opgeleverd wat jullie vier jaar geleden voor ogen hadden?
Boddaert: ‘Grotendeels wel ja. We zijn onderzoeksresultaten gaan presenteren in andere vormen dan alleen een longread, ik denk dat we daar een voorloper in zijn geweest. Een longread is toch wel iets voor een hoogopgeleide, bovenmatig geïnteresseerde lezer, terwijl je een journalistiek onderzoek ook wilt laten landen bij de gemiddelde Rotterdammer.’
Liukku: ‘Het was best een uitdaging om twee andersoortige redacties bij elkaar te brengen. Celeste heeft een videoredactie, bij Vers Beton hebben we allemaal schrijvers die nog nooit in videotermen hebben nagedacht. Maar ik denk dat we inmiddels wel weten wat de successen waren en waar dat aan lag.’
Boddaert: ‘Een mooi voorbeeld is het onderzoek naar de business case van Feyenoord City, die flinterdun was en uitging van bizarre winsten. Echt een goed onderzoek, maar best ingewikkeld.’
Liukku: ‘Superingewikkeld!’
Boddaert: ‘We hebben daar een explainer van gemaakt, dat was een idee van Eeva. Uiteindelijk is die video viral gegaan onder Feyenoordsupporters.’
Liukku: ‘Ja, die is 25 duizend keer bekeken. En onlangs heeft de Raad van State de vergunning voor de wijk van tafel geveegd met het argument dat de financiële onderbouwing niet goed was. Eigenlijk gewoon ons verhaal.’
Boddaert: ‘Daar doen we het voor. We willen dat zo’n onderzoek niet alleen beleidsmakers bereikt, maar ook de mensen die zelf met het onderwerp te maken hebben.’
Liukku: ‘Inmiddels hebben we een stappenplan gemaakt voor de samenwerking. Waarbij, als een onderzoeksvoorstel groen licht krijgt, al wordt nagedacht over de verbeelding van het verhaal. Want wat dus niet werkt, is als je al een longread hebt geschreven en dan bij de videomaker komt met “hoi, maak er maar wat van”.’
Was dat weleens het geval, in het begin?
Liukku: ‘Het is weleens gebeurd ja, dat we halverwege doorhadden dat we niet zomaar even een videootje konden schieten bij een verhaal. Voordat een journalist aan de slag gaat, moet al worden nagedacht over een video. Heel praktisch ook: bij interviewafspraken moet je zorgen dat er een camera meegaat.’
Boddaert: ‘Ik vind eigenlijk wel dat we vanaf het begin altijd hebben nagedacht daarover. Bij het allereerste onderzoek hadden we al een publicatiemeeting. Sommige onderzoeken zijn alleen niet zo geschikt voor video, dan schoven we dat een beetje voor ons uit. Ik denk nu aan het onderzoek over de familie Van der Vorm, een rijke en invloedrijke familie in Rotterdam. Toen waren we al wel een tijdje bezig voordat we begonnen met de video.’
Liukku: ‘Hoe ging die video ook alweer?’
Boddaert: ‘Nou ja, dat ging dus niet goed, want er was geen videomateriaal. Niemand wilde on the record praten. Toen hebben we achteraf een podcast gemaakt waarin de onderzoeksjournalist zelf vertelde over het onderzoek. In die zin zijn we altijd wel inventief.’
Welk project hadden jullie echt niet zonder deze samenwerking kunnen doen?
Boddaert: ‘Het laatste onderzoek dat we hebben gedaan vind ik wel een goed voorbeeld, over de APV.’
Liukku: ‘Algemene plaatselijke verordening. Dat gaat erover dat Rotterdam in Nederland relatief de meeste boetes uitdeelt.’
Boddaert: ‘Dat idee ontstond tijdens een brainstorm van het hele team, met beide redacties. Vervolgens is het opgepakt door twee junior onderzoeksjournalisten. Het is een voorbeeld van talentontwikkeling, wat we beiden belangrijk vinden, en van hoe we elkaar aanvullen: de interviews die voor de video werden gemaakt zijn ook weer gebruikt in het artikel. De video is supergoed bekeken.’
Wat zouden jullie tips zijn voor andere lokale media die willen samenwerken?
Liukku: ‘Ik denk dat je altijd goede afspraken moet maken en moet uitspreken wat je van elkaar verwacht. Tegelijkertijd: wees flexibel. Natuurlijk is het vervelend als jij al helemaal klaar bent met jouw onderdeel van het verhaal en je hebt afgesproken: dinsdag gaan we knallen. En dan blijkt het andere deel van het onderzoek toch nog niet klaar en wordt de publicatiedatum verplaatst.’
Boddaert: ‘Wat ik een succesfactor vind is dat we echt iets toevoegen aan elkaar. Als je te veel hetzelfde doet, wil je hetzelfde publiek bedienen. Wij zitten Vers Beton nooit in de weg. Onze doelgroepen verschillen.’
Liukku: ‘Nee, we concurreren in die zin niet met elkaar. Ik denk ook dat gelijkwaardigheid in een samenwerking heel belangrijk is. In het verleden heb ik weleens gesprekken gevoerd met andere partijen voor een samenwerking, maar als er een groot verschil is in omvang van de organisaties ontstaat er een andere dynamiek en machtsverhouding. Bij ons is er gelijkwaardigheid. En ik denk dat Celeste en ik een persoonlijke klik hebben.’
Boddaert: ‘Ja, dat sowieso.’
Liukku: ‘Dat is veel waard. Dan kun je ook meer van elkaar hebben.’
Foto’s door: Niek Hage
