Kiki de Bruin: ‘Leer van socialmediajournalisten, die weten wat interactie is’
Nieuws | De Voorspellers
Kiki de Bruin (32) promoveerde bij het Lectoraat Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie van Hogeschool Utrecht op het fenomeen nieuwsmijding en de consequenties daarvan voor geïnformeerd burgerschap in een digitale samenleving. Ze geeft ook les aan de School voor Journalistiek.
‘Mijn voorspelling is dat er volgend jaar meer aandacht komt voor publieksbehoeften. Toen ik vijf jaar geleden mijn onderzoek begon naar nieuwsmijding, was de heersende opvatting: nieuwsmijders zijn ongeïnteresseerde, afgehaakte burgers. Het is hun verantwoordelijkheid als zij geen nieuws willen volgen, daar kunnen wij als redactie niet veel aan doen.
Inmiddels zie ik dat redacties veel meer interesse hebben in de motieven van nieuwsmijders, omdat die motieven zo verschillend zijn. Nieuwsmijders zijn enerzijds vaak juist actieve, kritische burgers. Maar anderzijds haken mensen ook af doordat de onderwerpen te moeilijk zijn, of ver van hun persoonlijke beleving afstaan, of omdat ze hun cultuur of idealen niet gerepresenteerd zien. Dan ontstaan er alternatieven waar mensen naartoe gaan omdat ze zich daar wél gezien en gehoord voelen. Maar de vraag is dan hoe betrouwbaar die kanalen zijn. Die discussie speelt bijvoorbeeld rond CestMocro [een nieuwskanaal op Instagram met 1,2 miljoen volgers, red.].
Klassieke muziek
De voormalig directeur van het Reuters Institute in Oxford, Rasmus Kleis Nielsen, zei begin dit jaar dat er een kans is dat de journalistiek op den duur op klassieke muziek gaat lijken. Een klein deel van de mensen geniet er nog van, maar de rest denkt: wat moet ik ermee? Ik zie dat sommige redacties langzaamaan beginnen te beseffen dat ze niet zo door kunnen blijven gaan. Dat inclusiviteit en inspelen op de informatiebehoeften van het publiek een meerwaarde heeft.
Uit mijn onderzoek naar nieuwsmijding blijkt dat nieuws ook een sociale functie heeft. Mensen die het nieuws niet volgen, kunnen niet meepraten op verjaardagen en met collega’s bij het koffiezetapparaat. Dat vinden ze vervelend, waardoor ze uiteindelijk altijd weer op zoek gaan naar informatie. Op die behoefte aan verbinding kan de journalistiek ook inspelen.
Zorg dat je je publiek kent en dat je weet wat hun behoeften zijn: dat is een belangrijke les uit mijn onderzoek. Daarbij moeten we voorbij de aanname dat “als we naar het publiek gaan luisteren, we alleen nog maar nieuws over sport of celebrity’s maken”. Het gaat verder dan de keuze voor onderwerpen. Welke vragen hebben mensen over een bepaald onderwerp? Wat raakt hun leven?
Leren interacteren
Daarachter komen vraagt om andere methoden en communicatiemiddelen. Verschillende redacties zoeken al naar andere manieren om contact met hub publiek te maken, zoals burgerberaden of -dialogen, tijdelijke redacties en samenwerking in de regio, of panels. Op die manier creëren ze een nieuw soort connectie en gaan ze verder dan alleen ‘zenden’. Daardoor ontstaat een meer wederkerige relatie tussen journalistiek en publiek.
Publieksbehoeften achterhalen en erop inspelen vereist ook een andere journalistieke houding. De meeste journalisten hebben waarschijnlijk nooit geleerd hoe je interacteert met je publiek. Wie daar wel goed in zijn, zijn de socialmediajournalisten, zo noem ik ze maar even. Bijvoorbeeld nws.nws.nws van de VRT in België, of Middle East Eye, die echt alleen op sociale media nieuws publiceren. Publieksinteractie zit in hun manier van werken geïncorporeerd. Traditionele redacties kunnen daar wat van leren.’
Portret: Chuan Ming Ong
De voorspellers 2026
Wat staat de journalistiek te wachten? We blikken vooruit op een nieuw jaar. Twaalf journalisten en andere mediakenners vertellen wat ze van 2026 verwachten. Bekijk ze allemaal.
Over de auteur
