Sophie van Oostvoorn: ‘Wij zijn de gekkies, de lezers zijn normale mensen’

Sophie van Oostvoorn (28) is freelance audience engagement redacteur bij de Lezersdesk van NRC. In haar wekelijkse nieuwsbrief De Nieuwe Lezer legt ze uit hoe redacties de lezer centraal kunnen stellen en waarom ze zich meer in hen moeten verplaatsen. ‘Wat voor journalisten heel logisch is, begrijpen lezers lang niet altijd.’

‘Ik hoop dat media in 2021 meer openstaan voor feedback van lezers en voor hun vragen, en dat dit meer wordt ingebed in de manier van werken. Het publiek moet in het middelpunt van de journalistiek te komen staan. Dat is niet alleen belangrijk vanuit commercieel oogpunt − met lezers wordt geld verdiend − maar ook vanuit kwaliteitsoverwegingen.

Als je de lezer bij een verhaal betrekt, resulteert dat vaak in goede journalistiek. Toen dit voorjaar bijvoorbeeld duidelijk werd dat er ontslagen zouden vallen bij Booking, vroeg NRC via een kader bij het nieuwsbericht aan werknemers om contact op te nemen. Daar kwam een uitstekend verhaal uit.

Servicejournalistiek kende tijdens de eerste lockdown een opleving. Lezers konden, meer dan voorheen, hun vragen stellen en media publiceerden uitgebreide vraag-antwoordstukken over het coronavirus. Onder meer doordat journalisten relevante verhalen maakten en inspeelden op de behoeften van lezers, rezen bij ieder medium de bezoekcijfers de pan uit. Die geleerde les moeten we meenemen in toekomstige verslaggeving, bijvoorbeeld in aanloop naar de verkiezingen volgend jaar: hoe zorgen we ervoor dat we als maker altijd in de sweet spot van relevantie zitten?

Redactiebubbel

Uit onderzoek blijkt dat journalisten geen goed beeld hebben van hun publiek; ze baseren dat beeld niet op beschikbare informatie over de lezers, maar op hun eigen omgeving. We zitten in een redactiebubbel en praten de hele dag met ons eigen slag mensen.

De lezer moet dus centraler komen te staan in de besluitvorming en processen van redacties. Er wordt indirect wel nagedacht over wat het publiek wil lezen of zien, maar we vragen het niet aan ze. We hoeven echt niet bij elk wissewasje te peilen of de lezers het wel interessant vinden. Maar ik hoop dat er in 2021 meer balans komt tussen wat wij als journalisten belangrijk vinden, en wat de lezers willen weten.

Transparantie

Als je naar je publiek luistert, betekent dat niet dat je als medium geen eigen afwegingen meer maakt en de lezer naar de mond schrijft. Redacteuren bepalen nog steeds welke vragen worden beantwoord, welke informatie in een stuk komt. Daarmee laten journalisten zien welke waarde ze hebben.

Om de relatie met de lezer te verbeteren, is het van gigantisch belang dat media transparanter zijn over hun manier van werken. Dat kan ook bijdragen aan het verbeteren van het vertrouwen in de journalistiek. Kaders met verantwoording zijn nu vaak alleen te lezen bij grotere verhalen en zijn dan vrij algemeen. Vertel eens meer over de methodes: hoe maak je een recensie? Hoe kom je aan dit nieuws? Hoe beslis je wat wel en niet in de krant of op de website komt? Voor journalisten is dit allemaal heel logisch, maar lezers begrijpen dat lang niet altijd. Wij zijn de gekkies, de lezers zijn normale mensen.’