Norbert Witjes: ‘Een digitaal abonnement op je lokale nieuwsmedium wordt gemeengoed’

Norbert Witjes (50) is sinds 2012 hoofd content bij BDU Media, uitgever van lokale kranten. Hij is verantwoordelijk voor zowel de Barneveldse Krant – het enige lokale dagblad van Nederland – als de zes betaalde nieuwsbladen en negentien gratis huis-aan-huisbladen van BDU. Hoe ziet Witjes de (digitale) toekomst van lokale journalistiek?

‘Vorig jaar introduceerden we een nieuw model bij een van onze huis-aan-huisbladen, EdeStad. Voortaan publiceerden we online Premium-verhalen: artikelen met extra achtergrond en diepgang voor een vast bedrag per maand. We waren van plan om dit model eerst bij vijf titels in te voeren en het daarna langzaam verder uit te rollen. Maar binnen enkele weken nadat de coronacrisis uitbrak hebben we – never waste a good crisis – versneld alle websites overgezet.

Het sitebezoek was in die periode 200 à 300 procent hoger dan normaal. Iedereen zat opeens thuis en wilde weten wat corona voor hun sportclub of de bibliotheek betekende. Tegelijkertijd zagen we onze advertentie-inkomsten in één week met 75 procent kelderen. In die eerste dagen luidden we direct de noodklok en riepen lezers op abonnee te worden of te doneren. Velen deden dat. Of we al die nieuwe abonnees kunnen behouden? Ik denk het wel. Het overgrote deel nam geen kortlopend abonnement, maar een jaarabonnement.

Niet toekomstbestendig

Per krant hebben we nu enkele honderden digi-abonnees. Betalende lezers zijn noodzakelijk om te overleven. Het klassieke verdienmodel van de meeste commerciële nieuwsmedia, advertentie-inkomsten, is niet toekomstbestendig. BDU is nu nog de enige lokale uitgever die overal een digitale betaaloptie heeft, maar er zullen er komend jaar meer volgen. De interesse is groot en het is technisch niet al te ingewikkeld. Het wordt in Nederland gemeengoed om digitaal lid te zijn van je lokale nieuwsmedium.

Steeds lokaler

‘De journalistiek wordt steeds lokaler. Regionale en landelijke media willen graag met ons samenwerken om zo in de haarvaten van de samenleving te komen. Zo werkt onze krant DeStadAmersfoort samen met RTV Utrecht. Voor onderzoeksjournalistiek op lokaal niveau zijn zulke samenwerkingen de toekomst. Het lukt niet altijd: in Ede werken we wel samen met de lokale omroep en journalistiekstudenten, maar regionale media willen niet meedoen. Dat komt door oude gewoontes, een ieder voor zich-idee. Ik snap dat nooit. We hebben hetzelfde doel: goede journalistiek. Het maakt de lezer niet uit of dat online of op tv verschijnt.

Niet alleen de journalistiek, maar de hele samenleving wordt lokaler. Door corona gaat onze directe omgeving een grotere rol spelen. Mensen zijn zich steeds bewuster van het belang van lokaal, zoals het kopen van lokale producten. Ze zijn meer op buurtgenoten aangewezen en zoeken elkaar meer op.

Niet alleen de journalistiek, maar de hele samenleving wordt lokaler

Ik hoop dat dit ertoe leidt dat verschillen en spanningen tussen mensen overbrugd worden. Wij zien het als onze journalistieke verantwoordelijkheid om daar een bijdrage aan te leveren. Bijvoorbeeld door te faciliteren dat mensen elkaar ontmoeten. De Volkskrant doet dat bijvoorbeeld ook. Objectiviteit is belangrijk, maar je kunt als journalist in deze tijd niet langs de kant toekijken.

Nu doorpakken

Het is bekend: de kwaliteit van de lokale journalistiek staat onder druk door de krimpende budgetten. In steeds meer gebieden zit nog maar één krant en hebben onze titels geen concurrentie meer. Daar waar nog twee kranten verschijnen, worden die samengevoegd. Bij de lokale omroepen zie je dezelfde trend: die gaan op in grotere streekomroepen. Voor de lokale journalistiek is dat niet goed. Het streven naar efficiëntie moet ergens ophouden.

Het belang van lokale journalistiek is dit jaar definitief onder de aandacht gekomen van de politiek. De journalistiek als geheel werd gezien als vitaal beroep. Nu moet dat doorvertaald worden in overheidssteun. Van de subsidie die lokale omroepen nu bijvoorbeeld krijgen, kunnen ze niet volwaardig draaien.

De Raad voor Cultuur en Raad voor Openbaar Bestuur pleitten onlangs voor een verdriedubbeling van de budgetten voor lokale omroepen. Een gemiste kans is dat men de lokale kranten vergeet. En dan bedoel ik niet de huis-aan-huisbladen vol reclames, maar de serieuzere kranten die de lokale politiek controleren. Daarin investeren is relatief goedkoop. Dus wil je lokale journalistiek verbeteren, pak het dan over de hele breedte aan. Dat is de grote uitdaging voor 2021.’