Professionalisering Lokale Publieke Media-instellingen 2023-2024

Agendaberichten tellen niet meer mee als nieuwsbericht voor de telling op de website. Door onderscheid te maken tussen nieuwsberichten en agendaberichten ontstaat een realistischer beeld van de journalistieke professionaliteit van de aanvragende lokale publieke media-instellingen. Onder agendaberichten wordt verstaan: informatie in de vorm van geschreven tekst, audio of video met als doel burgers op de hoogte te stellen van aankomende uiteenlopende activiteiten en evenementen. Het gaat om berichten met feitelijke informatie over onder meer evenementen, tentoonstellingen, sportwedstrijden, theatervoorstellingen, workshops, cursussen en andere vrijetijdsactiviteiten.

Vorig jaar werd bewijs voor betaalde journalistieke fte op veel verschillende, soms onduidelijke manieren aangeleverd. Dit jaar wordt er echter slechts twee vormen van bewijs geaccepteerd: tenminste twee salarisstroken of, in het geval van een freelancer, een of meerdere facturen die betrekking hebben op tenminste twee maanden. Andere vormen van bewijs worden niet goedgekeurd.

De drie aan te leveren meest actuele pbo-verslagen mogen uit 2022 en 2023 zijn. Deze dienen wel vastgesteld te zijn. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een handtekening van de voorzitter van het pbo op het vergaderverslag, een verklaring van de voorzitter van het pbo dat de vergaderverslagen kloppend zijn, of door vaststelling van het verslag door het pbo in het opvolgende vergaderverslag.

Let op: Alleen volledige aanvragen worden in behandeling genomen. Om er zeker van te zijn dat je aanvraag volledig is, kun je gebruikmaken van de checklist aanvraag. Controleer zorgvuldig of je aanvraag voldoet aan de checklist: heb je alles ingevuld en alle gevraagde stukken bijgevoegd?

Na indiening van je aanvraag, controleren we binnen een week of deze compleet is. Als er iets ontbreekt, sturen we je via het portal een bericht met de documenten die nog nodig zijn. Je hebt daarna één week de tijd om deze documenten aan te leveren.

Verplichte en optionele documenten
De verplichte documenten zijn nodig om de aanvraag in behandeling te kunnen nemen. Als er optionele documenten ontbreken kan de aanvraag wel in behandeling worden genomen, maar kan dit gevolgen hebben voor het puntentotaal bij de beoordeling. Beide soorten documenten worden bij de volledigheidscheck gecontroleerd en eventueel nog opgevraagd. Zie voor een overzicht van alle verplichte en optionele documenten onze checklist.

Om in aanmerking te komen voor subsidie moet je aanvraag eerst voldoen aan drempelcriteria. Voldoet je aanvraag niet aan de drempelcriteria, dan wijst het Stimuleringsfonds deze op formele gronden af.

De drempelcriteria zijn:

• De aanvrager is:
  • een individuele lokale publieke media-instelling; of
  • een lokale publieke media-instelling die optreedt als penvoerder namens de deelnemers aan een samenwerkingsverband.
• De aanvrager en de deelnemers aan een samenwerkingsverband bezitten op 1 januari 2024 een aanwijzing van het Commissariaat voor de Media.

Voldoet je aanvraag aan de drempelciteria? Dan wordt je aanvraag ook inhoudelijk beoordeeld.

Hiervoor wordt o.a. de stand van zaken van de website van de individuele omroep, of van de afzonderlijke websites van alle omroepen binnen het samenwerkingsverband in de week 12 juni tot en met 18 juni 2023 als uitgangspunt gebruikt. Deze wordt met terugwerkende kracht bekeken.

De volgende inhoudelijke criteria en maximum puntenaantal worden bij beoordeling gehanteerd:

• journalistieke productie als resultaat van journalistiek handelen (maximaal 12 punten):
  • gemiddeld aantal nieuwsberichten per dag:
    • 5 of meer nieuwsberichten op de website (5 punten);
    • 2 tot 5 nieuwsberichten op de website (3 punten);
    • 1 nieuwsbericht op de website (1 punt);
  •  gemiddeld percentage nieuwberichten op basis van eigen nieuwsgaring:
    • meer dan 75 procent (5 punten);
    • 50 tot 75 procent (4 punten);
    • 25 tot 50 procent (3 punten);
    • 5 tot 25 procent (1 punt);
  • bij meer dan 50 procent van de nieuwsberichten wordt de auteur of maker van een nieuwsbericht vermeld op de website (1 punt);
  • bij doorgeplaatste nieuwsberichten van derden op de website is sprake van duidelijke bronvermelding of er is 100 procent eigen nieuwsgaring en in dat geval zijn er dus geen doorgeplaatste berichten (1 punt).
• mate van professionalisering (maximaal 11 punten)
  • op de website staat welke persoon of personen verantwoordelijk is of zijn voor de redactie (1 punt);
  • op de website staat informatie over een klachtenprocedure (2 punten);
  • op de website staat een actuele en toereikende omschrijving waarin de lokale publieke media-instelling zijn eigen rol en ambities binnen de lokale nieuwsvoorziening toelicht (1 punt);
  • de lokale publieke media-instelling bedient de volgende kanalen (maximaal 1 punt):
    • televisie (0,2 punt);
    • radio (0,2 punt);
    • website (0,2 punt);
    • nieuwsapp (0,2 punt)
    • tenminste één van de volgende sociale media kanalen: Facebook, Twitter, Instagram, Youtube of TikTok (0,2 punt).
  • de lokale publieke media-instelling heeft drie meest actuele vastgestelde vergaderverslagen van het PBO uit 2022 of 2023 met de aanvraag meegestuurd (2 punten);
  • hoeveelheid betaalde journalistieke fte al aanwezig:
    • 2 of meer fte (4 punten);
    • 1 tot 2 fte (2 punten);
    • 0,5 tot 1fte (1 punt).
• mate van samenwerking binnen de streek (maximaal 8 punten): de aanvrager krijgt 8 punten, gedeeld door het totale aantal gemeente(n) in de streek, maal het aantal gemeente(n) in het verzorgingsgebied van de aanvrager, waarbij uitgegaan wordt van de indeling van streken volgens de bijgevoegde kaart met streekindeling (zie ‘belangrijke documenten’).

Meer informatie over de inhoudelijke criteria en hoe deze getoetst worden is terug te vinden in de regeling en de toelichting daarop.

De subsidieregeling heeft een begrensd totaalbudget. Daarbinnen zijn voor individuele aanvragers en samenwerkingsverbanden afzonderlijke subsidieplafonds vastgesteld, respectievelijk €3 miljoen en €5,5 miljoen. De verdeling van het beschikbare budget gebeurt door de aanvragen te beoordelen aan de hand van de inhoudelijke criteria. Op basis van de uitkomst van de beoordeling worden de aanvragen gerangschikt. Aan de hand van die rangschikking wordt het beschikbare subsidiebudget toegewezen op aflopende volgorde van rangschikking.

De twee typen aanvragers worden los van elkaar beoordeeld. Dit resulteert in een aparte rangschikking voor individuele aanvragers en een aparte rangschikking voor samenwerkingsverbanden op basis waarvan de toepasselijke subsidieplafonds worden verdeeld.

In de regeling en de toelichting van de regeling lees je hoe deze rangschikking precies tot stand komt.

Uiterlijk 12 weken na sluiting van de aanvraagtermijn ontvang je bericht van ons over het besluit. In dit besluit lees je of je aanvraag is toegekend of niet. Je ontvangt het besluit digitaal via de aanvraagomgeving ‘MijnSVDJ’. Zodra er daar een bericht voor je klaar staat ontvang je per mail een seintje.

Als je subsidie ontvangt van het Stimuleringsfonds ga je ook verplichtingen aan met betrekking tot verantwoording en vastlegging van je activiteiten. Lees daarom de regeling aandachtig door voordat je een aanvraag indient.

De subsidie mag besteed worden aan de kosten van een passende beloning van medewerkers die activiteiten verrichten in het kader van professionalisering, tot maximaal 85.000 euro naar rato per medewerker per kalenderjaar, inclusief werkgeverslasten;

Daarnaast mag er tot maximaal 30.000 euro aan overheadkosten worden begroot. De volgende kosten rekenen wij tot overheadkosten:

• aanschaf/afschrijving van hardware en software voor nieuw aangenomen medewerkers;
• kosten voor de professionalisering van de infrastructuur van kanalen die relevant zijn voor het verzorgingsgebied;
• inhuur administratiekantoor/salarisadministratie;
• opleidingskosten voor vrijwilligers en/of medewerkers;
• kosten voor werving van nieuwe medewerkers;
• reiskosten medewerkers/leaseauto voor verslaggeving binnen het verzorgingsgebied;
• diverse onkosten, tot maximaal een totaal van 2.500 euro.

Ja, dat mag. Bij de professionalisering van jouw organisatie komen allerlei zaken kijken die niet direct met journalistiek te maken hebben. Denk bijvoorbeeld aan goede administratie, HR-beleid en het op orde maken van de governance. Of je wil bijvoorbeeld werk maken van de samenwerking met de omroepen van omliggende gemeenten. Hiervoor mag je ook mensen aannemen of inhuren. Je moet in je aanvraag wel kunnen uitleggen waarom deze rollen van belang zijn voor de professionalisering van jouw organisatie.

Bewijsstukken voor betaalde journalistieke fte’s zijn voor medewerkers in vaste dienst: tenminste 2 loonstroken per medewerker. Deze loonstroken bevatten de volgende informatie: naam medewerker, functie, uren en salaris.

Bewijsstukken voor betaalde journalistieke fte zijn voor medewerkers op freelancebasis: facturen voor een periode van tenminste 2 maanden. De facturen bevatten in elk geval de naam van de arbeidskracht, werkzaamheden, uren en vergoeding.

Op basis van ons onderzoek ‘Van Stoom naar Stroom – De weg naar professionalisering. Eindevaluatie van de Pilot Professionalisering Lokale Publieke Mediadiensten’ (2022) , is geconcludeerd dat er een basisbedrag nodig is van tenminste 250.000 euro per jaar om een journalistiek professionele organisatie te kunnen bestendigen. Om lokale publieke omroepen de ruimte te bieden zich tot een professionele organisatie te ontwikkelen, is er daarom voor gekozen om dit bedrag als vast subsidiebedrag te hanteren.

Aanvragers moeten beschikken over een aanwijzing als lokale publieke media-instelling van het Commissariaat voor de Media die geldig is op 1 januari 2024. Bij aanvragen van samenwerkingsverbanden geldt dat zowel voor de penvoerder als voor alle betrokken samenwerkingspartners.

Het kan zijn dat in de fase van aanvragen betrokken lokale publieke instellingen nog in een proces zitten van vernieuwing van de aanwijzing. Voor die situatie is bepaald dat deze lokale publieke media-instellingen kunnen aantonen dat het aannemelijk zij een nieuwe aanwijzing zullen krijgen vóór 1 januari 2024. Dit kan door aanlevering van documentatie waaruit dit blijkt. Bijvoorbeeld in de vorm van een raadbesluit waaruit een positief advies voor de aanvrager blijkt, een brief van het Commissariaat waarin vastgesteld wordt dat de aanvrager de enige partij is die een aanvraag heeft ingediend voor de aanwijzing of een e-mail van de gemeenteraad waarin zij aangeven voornemens te zijn een positief advies uit te brengen voor de aanvrager.

Op basis van de ervaringen tijdens de Pilot Professionalisering Lokale Publieke Mediadiensten is er volgens het Stimuleringsfonds een aantal elementen aan te wijzen die een professionele organisatie kenmerken en waar de journalistiek goed in gewaarborgd kan worden. Dit zijn het soort rollen en werkzaamheden waar de subsidie bijvoorbeeld voor ingezet kan worden. Dit is geen uitputtende lijst, maar kan als leidraad fungeren bij de plannen voor professionalisering van een lokale omroep.

Ten eerste zijn een aantal journalistieke en organisatorische rollen van belang om te professionaliseren. Allereerst is dat de aanwezigheid van een coördinator/hoofdredacteur/eindredacteur op de nieuwsredactie, verantwoordelijk voor de aansturing van een gedeeltelijk uit vrijwilligers bestaande nieuwsredactie én die aanspreekpunt is voor het publiek uit het verzorgingsgebied. Daarnaast dient een journalistiek professionele organisatie over een verslaggever/camerajournalist/mobiele journalist (camjo/mojo) en een online/bureauredacteur te beschikken. De verslaggever/camjo/mojo is in staat om zelfstandig relevante verhalen te maken en de online/bureauredacteur kan nieuwsartikelen schrijven, content van de verslaggever online plaatsen en zich over social media ontfermen. De beschreven rollen kunnen bij meerdere personen belegd worden. Daarnaast kan er bij de invulling van professionalisering gefocust worden op een grotere mate van samenwerking met aangrenzende lokale publieke media-instellingen, bijvoorbeeld door middel van kwartiermaker, die samenwerking met andere lokale publieke media-instellingen aanjaagt.

Ten tweede kenmerkt professionalisering zich door de ontwikkeling van journalistieke werkprocessen, bijvoorbeeld het opzetten van een structuur voor overleg zoals redactievergaderingen, het ontwikkelen van een redactiehandboek of stijlboek en aandacht voor journalistieke ethiek.

Een derde kenmerk van professionalisering is organisatorische doorontwikkeling. Hierin ontwikkelt de organisatie bijvoorbeeld een werkwijze voor de samenwerking tussen vrijwilligers en betaalde medewerkers, HR-beleid, een structuur voor reflectie op de eigen organisatie, het op orde maken van het governance beleid, of het opstellen een werkplan om de samenwerking met andere lokale publieke media-instellingen te bevorderen.

We zijn ons ervan bewust dat er bij professionalisering meer kosten komen kijken dan enkel arbeidskosten voor professionals. Met betaalde krachten ontstaan er bepaalde verantwoordelijkheden die horen bij goed werkgeverschap/opdrachtgeverschap. Deze kosten mogen met de subsidie bekostigd worden, maar moeten vooraf begroot worden, op beperkte in de regeling bepaalde kostenposten en mogen niet meer dan 30.000 euro van de totale begroting bedragen.

Samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken, de VNG, NLPO en het Commissariaat voor de Media werkt de staatssecretaris van OCW toe naar een nieuw lokaal omroepbestel vanaf 2025. Een van de doelen van deze wijziging is de onafhankelijkheid van lokale publieke media-instellingen te vergroten:

“Lokale omroepen moeten hun informerende, controlerende, democratische en agenderende functies goed uit kunnen oefenen. Daarvoor zijn financiële stabiliteit en voldoende professionele journalisten randvoorwaardelijk. Professionele lokale omroepen kunnen met voldoende middelen en slagkracht journalistiek aanbod van hoge kwaliteit produceren. Dit zal het gehele omroepbestel ten goede komen.” Kamerstukken II, 2021/2022, 35 029.

Met bovenstaande partijen is overeenstemming bereikt over de contouren van een nieuw, versterkt lokaal omroepbestel. Deze beoogde wijzigingen leiden nog niet tot een helder eindbeeld ten tijde van het openstellen van deze regeling, maar deze contouren hebben wel richting geboden aan de vormgeving van deze regeling.

Tot het nieuwe lokale omroepbestel is gerealiseerd, investeert de staatsecretaris in de kwaliteit en professionalisering van de lokale publieke media-instellingen, zodat zij zich kunnen voorbereiden op het nieuwe stelsel. In 2023 stelt de staatssecretaris 9,6 miljoen euro beschikbaar voor professionaliseringstrajecten van lokale publieke media-instellingen, waar deze subsidieregeling met een budget van 8,5 miljoen onderdeel van is. De regeling is tot stand gekomen met advies en input van de Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO).

Deze regeling heeft tot doel het stimuleren van professionalisering van lokale publieke omroepen, om zo de kwaliteit van journalistiek te waarborgen. We kunnen als Stimuleringsfonds aan een lokale publieke omroep en aan een samenwerkingsverband van lokale publieke omroepen subsidie verstrekken voor de kosten van activiteiten, ten behoeve van journalistieke en organisatorische professionalisering, die worden uitgevoerd in de periode 1 januari 2024 tot en met 31 december 2024.

Eind 2022 ontvingen 23 projecten, bestaande uit 46 omroeporganisaties, subsidie voor de periode 1 januari 2023 – 31 december 2023. Voor de aankomende periode (2024) is er meer geld beschikbaar en is er ruimte voor 12 individuele omroepen en 22 samenwerkingsverbanden. Alle omroepen en samenwerkingsverbanden moeten opnieuw een aanvraag indienen, ongeacht of zij afgelopen jaar al subsidie ontvingen of niet.