Publiekswijs is een van de oplossingen die voortgekomen zijn uit het innovatieprogramma SVDJ Incubator 2024-2025, met als thema: “Hoe versterken we het bestaansrecht van de lokale private media?”. Gedurende een jaar werkten deelnemers in teamverband aan het formuleren van een scherpe probleemstelling, doelgroepanalyse en de ontwikkeling van innovatieve oplossingen om de lokale private journalistiek te versterken.
Benieuwd naar het resultaat? Bekijk de overzichtspagina en de andere oplossingen hier.
Publiekswijs is een magazine/toolkit vol methoden om publieksbetrokkenheid te verbeteren.
Probleemstelling
De teams van de SVDJ Incubator zijn aan de slag gegaan met een eigen scherpe probleemstelling of onderzoeksvraag, zodat de aanpak direct relevant is voor hun specifieke situatie en doelgroep. Het team achter Publiekswijs is aan de slag gegaan met de onderzoeksvraag: Hoe kunnen lokale private nieuwsredacties door structureel inzicht in en contact met hun publiek hun journalistieke producten relevanter maken en versterken, en er zowel journalistieke als financiële waarde mee kunnen creëren?
Het team onderzocht hoe lokale private nieuwsredacties door structureel inzicht in en contact met hun publiek hun journalistieke producten relevanter kunnen maken en versterken, en er zowel journalistieke als financiële waarde mee kunnen creëren.
Veel lokale nieuwsmedia kampen met een dalende betrokkenheid van hun publiek en een beperkte diversiteit aan stemmen in hun berichtgeving. Dit leidt tot eenzijdige journalistiek en minder verbinding met de gemeenschap. Bovendien staan veel redacties onder financiële druk en zoeken ze manieren om hun verdienmodel te versterken. Door publiekswijsheid structureel in te zetten, kunnen redacties hun nieuwsproducten verbeteren, hun lezers actiever betrekken en mogelijk nieuwe inkomstenbronnen aanboren.
Ontstaan probleemstelling
Het onderzoek begon met de vraag hoe redacties uit hun informatiebubbel konden komen. Door tijdgebrek en beperkte middelen bleken veel redacties sterk afhankelijk van persberichten en nieuwsbrieven, terwijl direct contact met het publiek steeds minder voorkwam. Tegelijk gaven burgers aan dat ze zich vaak niet herkenden in lokaal nieuws. Hyperlokale initiatieven met bijdragen van buurtbewoners werden juist wél gewaardeerd.
Om te begrijpen hoe redacties en publiek beter konden samenwerken, werd vooronderzoek uitgevoerd via interviews met redacteuren, enquêtes onder burgers en gesprekken met experts, naast de nodige deskresearch. Mensen worden graag betrokken en zoeken naar duiding en verbinding. Redacties willen dit ook, maar hebben behoefte aan efficiënte, haalbare manieren. Dat leidde tot de vraag hoe publiekswijsheid toegankelijk kon worden gemaakt voor lokale, private en kleine redacties.
Hiervoor is ook gebruikgemaakt van een live enquête bij mensen met ja/nee- en nee/nee-stickers op brievenbussen, een online enquête over de betrokkenheid van burgers bij lokaal nieuws, interviews met chefs en redacteuren (o.a. Het Parool, MUG, Sijthoff, De Stentor, hyperlokale webredacteuren en uitgevers van huis-aan-huisbladen), en meekijken bij een pop-upredactie van De Stentor.
Oplossing
Als oplossing op de vraag ‘Hoe maken we publiekswijsheid toegankelijk voor lokale private en andere kleine redacties?’ heeft het team een handboek ontwikkeld met verschillende laagdrempelige methoden om publieksbetrokkenheid te versterken.
Publiekswijs is een handboek met 18 praktische methoden voor lokale redacties om publieksbetrokkenheid te versterken. Het handboek bevat strategieën om nieuwe stemmen te bereiken, interactie te verbeteren en publieksparticipatie structureel in te zetten. Hiermee kunnen redacties hun relevantie vergroten en journalistieke waarde creëren.
Voor wie?
Het handboek is bedoeld voor lokale nieuwsredacties, freelance journalisten en kleine mediabedrijven die hun publiek willen betrekken zonder dat dit veel extra middelen kost. Het is ook bruikbaar voor journalistieke initiatieven die experimenteren met nieuwe verdienmodellen gebaseerd op betrokkenheid en publieksinteractie.
Implementatie
Het handboek is zelfstandig te gebruiken op redacties. Het bevat meerdere methodes die direct te implementeren zijn.
Redacties kunnen de toolkit gebruiken als een handleiding om publiekswijsheid strategisch in te zetten. Bijvoorbeeld:
- Stap 1: Bepaal de nieuwsbehoefte met een focusgroep.
- Stap 2: Zoek nieuwe stemmen met de gemene deler.
- Stap 3: Betrek het publiek via een publieksredacteur.
Dit maakt journalistiek inclusiever, interactiever en meer afgestemd op de behoeften van het publiek.
Het handboek begint met een inleiding waarin wordt uitgelegd waarom publiekswijsheid een meerwaarde kan zijn voor ook kleine/lokale redacties. Na de inleidende teksten volgt een legenda met drie ‘stappen’: onder stap 1 vallen methodes waarmee je meer inzicht krijgt in je publiek, stap 2 gaat over meer interactie en stap 3 gaat om een structurele samenwerking met publiek. Die drie stappen corresponderen over de grote lijnen ook met de investering of moeilijkheidsgraad. Daarnaast staan vier categorieën: luisteren, begrijpen, een stem geven en een band opbouwen. Daarmee kunnen redacteuren meteen zien waarvoor ze de methode kunnen gebruiken.
Hoe draagt deze oplossing bij aan het versterken van de lokale private journalistiek?
Door publiekswijsheid in te zetten, creëren redacties verhalen die meer resoneren met hun gemeenschap, wat leidt tot hogere betrokkenheid en loyaliteit. Dit kan resulteren in meer abonnees, donaties of advertentie-inkomsten. Het biedt redacties een onderscheidend vermogen en versterkt hun maatschappelijke rol als betrouwbare bron van lokaal nieuws.
Zelf aan de slag
Redacties en journalisten kunnen het handboek downloaden en direct methodes implementeren. We moedigen gebruikers aan om hun ervaringen te delen via journalistieke netwerken en feedback te geven, zodat de toolkit doorontwikkeld kan worden. Iedereen is vrij om het handboek naar eigen inzichten verder door te ontwikkelen. Daarnaast kunnen workshops en presentaties helpen om redacties te begeleiden bij de implementatie en om waardevolle informatie op te halen over de werking. Alle methodes in het handboek mogen meer worden getest door redacties, freelancers en studenten, zowel voor het handboek als voor de sector.
Download het handboek hier
Achtergrond
De methodes in het magazine zijn ontwikkeld in samenwerking met lokale nieuwsredacties.
Het handboek is tot stand gekomen door een iteratief proces van experimenteren, testen en feedback verzamelen. We onderzochten hoe lokale nieuwsredacties publiekswijsheid kunnen benutten door interviews, experimenten en tests. Door prototypes en samenwerkingen met redacties leerden we welke methodes het meest effectief zijn. Dit leidde tot de toolkit met direct toepasbare strategieën.
Downloads en links
Bekijk hier meer achtergrondinformatie en aanvullende content die het team gebruikt en gemaakt heeft bij het ontwikkelen van de het handboek Publiekswijs.
Team
Het team achter Publiekwijs bestaat uit drie deelnemers van de SVDJ Incubator 2024-2025.
Van links naar rechts:
Josje Kerkhoven – Projectcoördinator en journalist.
Josje vormt samen met Devid de hoofdredactie en was in grote lijnen verantwoordelijk voor de conceptontwikkeling van het handboek.
Charis Stephanie Bakker – Illustrator en ontwerper.
Charis Stephanie is de ontwerper en illustrator van het handboek. Daarnaast was ze medeverantwoordelijk voor de conceptontwikkeling en de uitwerking in de onderzoeks- en ideeënfase.
Devid Ilievski – Onderzoeksjournalist, onderzoeker en strategisch adviseur.
Devid is medehoofdredacteur van het handboek en leidde de testrondes bij lokale mediapartners en bij de minor Journalistiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Over de SVDJ Incubator
De SVDJ Incubator is een programma gericht op het creëren van innovatieve oplossingen voor uitdagingen binnen de journalistiek.
De SVDJ Incubator is een programma gericht op het creëren van innovatieve oplossingen voor uitdagingen binnen de journalistiek. In dit innovatieprogramma vormen deelnemers multidisciplinaire teams. Deze teams krijgen de ruimte om betaald te werken aan oplossingen. Binnen de SVDJ Incubator richten we ons volledig op gedeelde vraagstukken uit de journalistieke sector. Elke ronde staat er één thema/journalistiek probleem centraal. Deze thema’s worden gekozen door SVDJ en onderbouwd door onderzoek en input uit de sector zelf. In 2024 was dit thema: ‘Hoe versterken we het bestaansrecht van de private lokale journalistiek?’. Meer over de SVDJ Incubator lees je hier.
Zelf aan de slag met dit idee?
Alles wat tijdens de SVDJ Incubator is ontwikkeld, is open source. De eindresultaten op deze pagina, maar ook alle lessen die daartoe hebben geleid. Iedereen mag met de ideeën en oplossingsrichtingen die voortgekomen zijn uit het programma aan de slag. Je kunt ze zelf uitproberen, maar juist ook verder ontwikkelen om zo kansrijke producten en diensten te creëren voor de journalistieke sector.
Heb je hier vragen over of wil je meer informatie opvragen over een specifieke oplossing? Neem contact met ons op door te mailen naar info@svdj.nl of te bellen naar 070 361 71 11.
Blijf op de hoogte
Wil je op de hoogte blijven van de SVDJ Incubator? Laat je mailadres achter, dan sturen we je een seintje als er updates zijn of een nieuwe ronde van start gaat.
