Zo maak je de beste koppen
Nieuws |“Een goede kop maakt duidelijk waarvoor je als lezer moeite gaat doen. Daarom moet hij prikkelen of een emotie oproepen”, legt Anouk van Kampen uit. Ze werkt bij de Lezersdesk van NRC Handelsblad, waar ze zich bezighoudt met het online testen van koppen. Het is bij NRC gebruikelijk dat de redacteuren een stuk schrijven en de eindredactie de kop bedenkt.
Bij de satirische website De Speld is het omgekeerd: de redactie begint de week met meer dan honderd koppen die redacteuren aandragen. De meeste vallen af. Voor de goede koppen volgt een discussie over uitwerking tot een stuk. Ook hier speelt emotie een rol bij de selectie. Het belangrijkste criterium is humor, vertelt hoofdredacteur Jochem van den Berg. “Humor roept een onvrijwillige reactie op, je begint vanzelf te lachen. Het beoordelen of iets een goede kop is, gaat deels intuïtief.” Daarna volgt een inhoudelijke afweging, legt Van den Berg uit. Is het origineel? Biedt de kop mogelijkheid tot een stuk met meerdere lagen?
Online versus papier
Het verschil tussen papier en online is dat in de krant een vage kop nog wel verduidelijkt kan worden door de context van een pagina. De lezer ziet in een oogopslag foto, intro en lengte van een artikel, legt Van Kampen uit. Online is dat niet altijd zo.
Met koppen die beginnen met ‘zo’ of ‘waarom’ laat je zien dat in het stuk een antwoord gegeven wordt
Maar ‘online’ biedt wel de mogelijkheid verschillende koppen boven een stuk te AB-testen. Van Kampen noemt een paar conclusies. Een volzin als kop werkt volgens haar beter dan het weglaten van werkwoorden en lidwoorden, wat regelmatig gebeurt. Ook vraagkoppen werken minder goed dan vaak wordt gedacht. Beter zijn koppen die beginnen met ‘zo’ of ‘waarom’. “Daarmee laat je zien dat in het stuk het antwoord wordt gegeven en niet alleen een vraag gesteld wordt”, legt Van Kampen uit.
Hoeveel geef je weg?
Bij De Speld is de kop het hoofdkenmerk van het stuk, vertelt Van den Berg. Het idee moet zo duidelijk mogelijk in de kop staan, anders wordt het stuk niet gelezen. “Zeker op sociale media is scherp zijn een vereiste.”
Maar je moet ook weer niet te veel weggeven, vervolgt Van den Berg. Het belangrijkste is dat de kop lezers uitnodigt het hele stuk te lezen. “Er zijn waarschijnlijk hordes mensen die alleen de koppen van De Speld op Facebook lezen.” Daar wil de redactie tegen strijden.
“Elk medium heeft hier last van, maar wij misschien nog iets meer”, zegt Van den Berg. Hij denkt dat mensen eerder geneigd zijn op een artikel te klikken waar ze inhoudelijk meer van willen weten, dan om over een onderwerp meer satire te lezen.
Clickbait
Volgens Van Kampen zijn er twee definities van ‘clickbait’. “Wat mij betreft is een clickbait-kop een kop die iets spannend maakt, terwijl het dat niet is. Zo’n kop trekt mensen die vervolgens teleurgesteld zijn als ze het stuk aangeklikt hebben en snel weer weggaan.”
Een clickbait-kop is een kop die iets spannend maakt, terwijl het dat niet is
Om dat te voorkomen wordt met een AB-test bij NRC niet alleen gemeten op welke kop mensen het meeste klikken, maar ook hoe lang zij gemiddeld het stuk lezen. Een kop die de meeste clicks oplevert, maar nauwelijks leestijd zal niet als beste uit de test komen.
De andere opvatting is dat een clickbait-kop een sexy kop is, zoals ‘drie redenen waarom…’. “Maar daar hoeft niks mis mee te zijn als het stuk die drie redenen ook daadwerkelijk geeft”, vindt Van Kampen.
Goede kop, goed stuk
Een goede kop moet dus duidelijk maken wat de lezer krijgt, een emotie oproepen bij lezers, uitnodigen het hele stuk te lezen, niet te veel weggeven en vooral niets beloven wat het artikel niet waarmaakt. En het idee van De Speld om te beginnen met een kop is zo gek nog niet. Van Kampen: “Als je als journalist geen kop kunt verzinnen bij je stuk, weet je eigenlijk dat je niet echt met een goed stuk bezig bent.”