Jong talent werven en behouden bij lokale media: ‘Veel kansen geven maar niet laten verzuipen’

Veel journalisten beginnen bij een lokaal weekblad of de stadsomroep. Op zulke redacties is er vaak veel ruimte om te leren, maar na een tijdje trekken ze vaak verder. Zonde voor die lokale media, die jonge journalisten graag wat langer in huis houden. Drie redacties vertellen wat zij doen om talent kansen te geven.

AT5:  ‘Voorkom dat iemand verzuipt’

Bij stadszender AT5 ervoer eindredacteur Alex van Schagen jaren geleden tijdens zijn studie zelf hoe het is om als jong talent bij de lokale omroep te komen. ‘Ik deed geen journalistieke opleiding, maar ze zagen wel wat in me. Ik heb ontzettend veel kansen gekregen. Daardoor ben ik nu ook heel loyaal aan de omroep.’ Ruim 25 jaar later is hij verantwoordelijk voor de stagiairs bij de nieuwsredactie van de Amsterdamse omroep, gemiddeld zo’n twintig per jaar. ‘Ik probeer het altijd zo te plannen dat er een paar weken overlap is tussen de stagiairs zodat ze ook nog van elkaar kunnen leren.’

Contact met opleidingen om stagiairs te vinden heeft Van Schagen nauwelijks, geïnteresseerden melden zich altijd zelf. ‘Ze vinden onze filmpjes op sociale media bijvoorbeeld leuk en die content willen ze dan ook gaan maken.’ Daar krijgen ze ook alle gelegenheid toe wanneer stagiairs in duo’s eigen verhalen gaan maken. ‘Er gebeurt van alles: van intens en hard nieuws tot los en luchtig, net waar je interesse ligt. Je wordt vrij snel in het diepe gegooid.’ Dat is iets wat je stagiairs kunt bieden, zegt Van Schagen: vrijheid. ‘Laat ze er vooral achter komen waar ze goed in zijn, en vooral ook waarin niet. Dan help je ze zich zo breed mogelijk te ontwikkelen.’

Ik vertel graag dat wij het Ajax van de media zijn: wij leiden ze op en laten ze een tijdje in het eerste spelen

Belangrijk bij het begeleiden van stagiairs is dat je de tijd voor ze neemt. ‘Je moet voorkomen dat iemand verzuipt. Dat doe je door ze dichtbij je te houden en voldoende aandacht te geven. Elke student heeft een eigen stagebegeleider die ook bij collega’s checkt hoe het gaat. Daarnaast zeggen we tegen iedereen die hier werkt: neem de tijd om uit te leggen waar je goed in bent en neem stagiairs daarin mee.’ Wie opvalt, maakt daarna kans op een baan.

Van de 250 stagiairs die er de afgelopen jaren zijn geweest, zijn er 50 blijven werken bij AT5. ‘Soms kunnen we mensen direct een plek aanbieden, want de doorstroom is best groot. Ik vertel graag dat we het Ajax van de media zijn: wij leiden ze op en laten ze een tijdje in het eerste spelen, totdat het tijd is voor een transfer naar Hilversum.’ Als er geen vacature is, biedt de omroep soms een plek in de talentenpoule aan. ‘Daarin kunnen we een aantal oud-stagiairs 2 á 3 dagen per week inzetten zodat ze aan ons verbonden blijven tot er een vaste plek beschikbaar komt. Dan maken we graag gebruik van oud-stagiairs, die kennen de mores.’

Omroep Venlo: ‘Wees transparant over wat er wel en niet kan’

Bij Omroep Venlo werken dagelijks zo’n vier betaalde krachten op de nieuwsredactie, aangevuld met stagiairs en zo nu en dan vrijwilligers. Directeur Evert Cuijpers heeft het liefst een mix van jonge talenten en meer ervaren krachten. ‘Als iemand na tien jaar weggaat, vind ik dat niet erg. Dan ontstaat er op onze kleine redactie juist weer voor ruimte voor nieuwe talent en dat houdt de ploeg soepel.’ Redacteuren eerder zien vertrekken doet soms pijn. ‘Het belangrijkste dat je ertegen kunt doen, is mensen de ruimte geven om zich te ontwikkelen. Bijvoorbeeld door ze ervaring op te laten doen met het presenteren van een talkshow of te betrekken bij nieuwe formats. Dat vinden talenten leuk en die kansen krijgen ze in Hilversum minder makkelijk geboden.’

Geld is niet de enige knop waar je aan kunt draaien, maar we vinden het belangrijk om in de pas te lopen met de grote omroepen

Ter illustratie noemt Cuijpers een korte column van redacteur Jannes Titulaer, die beschrijft hoe leuk hij zijn taken bij de omroep vindt. ‘Als mensen horen dat hij items regelt, filmt en monteert, zijn ze vaak verbaasd. Zeker als ze daarna horen dat hij ook nog het nieuws presenteert. Hij kiest er bewust voor om in de lokale journalistiek te werken en zijn eigen signatuur te ontwikkelen.’ Volgens Cuijpers doet Omroep Venlo zijn best om regelmatig met jonge redacteuren te bespreken hoe ze zich verder willen ontwikkelen. Zijn tip voor andere redacties: ‘Creëer vervolgens de ruimte zodat ze dat bij jou kunnen doen. Dat zorgt meteen voor kwaliteit in de output en daar wordt ook de omroep weer beter van.’

Om mensen te behouden is het verder belangrijk om op de redactie gelijkwaardig met elkaar om te gaan en veel plezier te maken, zegt Cuijpers. ‘En net als overal is ook salaris belangrijk.’ Hij benadrukt dat een lokale omroep daarom vooral transparant moet zijn over het vaak krappe budget. ‘Soms kun je iemand meer bieden om hem te behouden, soms kan dat niet. Geld is niet de enige knop waar je aan kunt draaien, maar we vinden het belangrijk om in de pas te lopen met grotere omroepen en dat lukt. Uiteindelijk moeten je medewerkers toch een huishouden kunnen onderhouden.’

Enter Media: ‘Sociaal contact zorgt voor binding met de redactie’

Jolanda de Rijk is directeur van Enter Media, uitgever van acht lokale nieuwsbladen waaronder De Gooi en Eembode, WeesperNieuws en Laarder Courant de BEL. In plaats van stages of vrijwillige functies biedt ze studenten al tijdens hun studie nulurencontracten aan. ‘Per editie werken we met gemiddeld 1 tot 2 fte. Dan is het fijner om iemand twee á drie jaar lang een paar uur per week te hebben dan voor een paar maanden ineens fulltime,’ vertelt ze. ‘Bovendien is het een betaalde bijbaan en zijn studenten dus heel gemotiveerd. Ze doen het omdat ze het zelf willen en niet omdat het moet van school.’

Per editie is er ruimte voor één student die wordt begeleid door de eindredacteur van die redactie. Veel moeite om studenten te vinden heeft De Rijk niet. ‘We plaatsen soms een oproepje in de Facebookgroep van de School voor Journalistiek, maar de meesten horen via studiegenoten die hier al werken dat er plek is.’ Eenmaal bij de krant kunnen ze hun eigen tijden bepalen. ‘School heeft altijd voorrang, het is een heel flexibele baan. Het belangrijkste is dat ze er goed over communiceren als ze het druk hebben met school en dat ze zich aan de deadlines houden die we hebben afgesproken.’

Sociaal contact zorgt voor binding met de rest van de redactie

Dat het niet makkelijk is om jong talent bij de krant te houden, merkt ook De Rijk. Contact met andere studenten en vaste medewerkers maakt het werk leuk, weet ze inmiddels. Daarom stimuleert ze studenten om elke week even op de redactie te werken en organiseert ze regelmatig borrels. ‘Veel van ons werk kan vanuit huis, maar sociaal contact is belangrijk en zorgt voor binding met de rest van de redactie. Bovendien geeft het veel energie, waardoor het leuker wordt om bij ons te blijven werken.’

Maar eenmaal afgestudeerd en op zoek naar een fulltime baan, vertrekken er ook weer de nodige talenten. ‘Soms kan ik ze een fulltime contract aanbieden als er net een plekje vrij is bij een van onze edities, maar zelfs dan lonken de landelijke media. Daar willen studenten vaak heel graag werken, daar doe je weinig aan. Het belangrijkste vind ik dat we met een goede verstandhouding uit elkaar gaan,’ aldus De Rijk. ‘Als ze straks gesetteld zijn en kinderen krijgen, komen ze hier mogelijk wel weer terug.’