Afgestudeerd, en dan? Vijf jonge journalisten over hun eerste jaren in het vak

Lyanne Levy (28) is programmamaker en freelance journalist. Haar verslaggeving over de gaswinning in Groningen leverde haar een Tegel en een Loep op. Ze studeerde Journalistiek aan Hogeschool Windesheim en deed daarna de master Sociologie, Criminaliteit en Veiligheid aan de Rijksuniversiteit Groningen.

‘Alles begon met mijn stage bij Dagblad van het Noorden. Daarna bleef ik voor de krant werken als freelance journalist. Toen er een vacature openstond voor het volgen van het gasdossier besloot ik te solliciteren. Het leek me een uitdaging om die pittige materie toegankelijk te maken.’

Ze kreeg de baan en deed zo’n twee jaar verslag van de parlementaire enquête over de gaswinning in Groningen. ‘Ik werkte samen met Bas van Sluis, dat was geweldig. Van hem leerde ik hoe je een WOB-verzoek indient, hoe je omgaat met instanties en aan bronnen komt. Ik gun iedereen zo’n samenwerking aan het begin van zijn carrière.’

Ik liep aan tegen mijn eigen ambities

Een podcast en een hele trits verhalen volgden. Het leverde Levy en Van Sluis een Tegel en een Loep op. ‘Ik ben ontzettend trots op ons werk en de prijzen die we daarmee wonnen. Het heeft me veel gebracht, maar ik moest er ook veel voor inleveren. Werkdagen van negen uur ‘s ochtends tot tien uur ‘s avonds waren geen uitzondering. Soms zat ik weken achtereen in Den Haag. Als ik in het noorden was, kwam ik bij gedupeerden over de vloer, die me verschrikkelijke verhalen vertelden die onder mijn huid kropen. Ik liep aan tegen mijn eigen ambities, stelde grote doelen en was bereid om hard te werken, maar dacht te weinig aan mezelf.’

Na een meningsverschil over de invulling van haar functie besloot ze te stoppen. Inmiddels werkt ze als programmamaker bij Forum in Groningen en schrijft ze als freelance journalist over Groningen voor NRC. ‘Ik had die heftige periode als verslaggever niet willen missen en aan de andere kant ben ik blij dat het voorbij is. Wie weet zet ik mijn tanden nog eens in zo’n grote klus. Maar als iemand me nu vraagt de parlementaire enquête over corona te volgen, dan bedank ik.’

Lyanne Levy

Jochem Bruins (28) studeerde Journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam. Na zijn afstuderen wist hij niet precies welke kant hij op wilde. Vijf jaar later zit hij helemaal op zijn plek bij het Jeugdjournaal. 

‘Ik wist alleen dat ik ‘iets’ wilde in de nieuws-journalistiek. Toen EenVandaag belde en vroeg of ik interesse had in een freelance baan als redacteur, leek me dat een prima beginpunt van mijn carrière.’

Al snel kwam daar een opdracht voor de Volkskrant bij, waar hij werkte op de online redactie. Ook een derde klus kwam op zijn pad. ‘Ineens was ik freelance journalist. Mijn opdrachten waren afwisselend, ik genoot van de flexibiliteit, leerde wat ik leuk vond en had plezier in mijn werk.’

Toen hij de vacature bij het Jeugdjournaal zag, was hij niet echt op zoek naar iets anders. ‘Maar ergens wist ik: dit zou wel eens kunnen kloppen. De doelgroep sprak me aan en door mijn werk bij EenVandaag wist ik dat ik ervan hield om keihard te knallen tot de deadline en na de uitzending ook echt klaar te zijn.’

Ik groei in mijn werk, heb er plezier in en leer nog elke dag

En dan was er nog de link met zijn jeugd, want als tiener maakte hij al video-items op zijn eigen middelbare school. ‘Toen ik voorstelde om een schooljournaal te maken, duwden ze een camera in mijn handen en zeiden “prima, ga maar doen.” In pauzes en na schooltijd zat ik uren te pielen. Hoeveel ik ook leerde tijdens mijn opleiding en in banen, die periode was cruciaal. Daar ontstond mijn liefde voor het vak.’

Geen seconde heeft hij spijt van de overstap. ‘Waar ik in mijn eerste dagen een grappig, licht item maakte over een hond in Istanbul die het metronetwerk kent, belt de eindredacteur mij nu als er een dam breekt in Oekraïne. Ik groei in mijn werk, heb er plezier in en leer nog iedere dag.’

Jochem Bruins

Indra Jager (28) studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht. Ze droomde van een baan in de landelijke journalistiek, maar vond haar geluk in de regio en werkt inmiddels als verslaggever voor AD Utrechts Nieuwsblad.

‘Lange tijd dacht ik dat verslaan van landelijk nieuws spannender was, maar ik zat ernaast. In de regio kan ik echt verschil maken met mijn verhalen. De betrokkenheid is groot, veel mensen die ik spreek zijn abonnee en kennen mijn naam uit de krant.’

Per toeval kwam Indra op de redactie van AD Utrechts Nieuwsblad terecht. ‘Ik reageerde op een vacature voor freelancers bij AD.nl, maar kreeg uiteindelijk een klus in de regio. Omdat ik gewend was om te schrijven voor landelijke titels en vrouwenbladen, had ik geen idee wat ik daarvan moest verwachten. Maar ik was vooral blij met de kans die ik kreeg en greep hem met beide handen aan.’

Ik leerde als freelancer wat ik écht belangrijk vind in mijn werk

De eerste jaren na haar afstuderen werkte ze er als freelance journalist. Ook deed ze opdrachten voor LINDA en NU.nl. ‘Het freelancen gaf me veel stress, ik voelde druk om me te bewijzen en was bang dat ik te weinig geld zou verdienen – wat overigens totaal niet zo was.’ Toch waren die jaren belangrijk, zegt ze nu. ‘Ik leerde wat ik écht belangrijk vind in mijn werk.’ Afwisseling in werkzaamheden, vrijheid, verantwoordelijkheid, eropuit gaan en zekerheid over inkomen bijvoorbeeld.

Toen ze een vaste baan kreeg aangeboden bij AD Utrechts Nieuwsblad hoefde ze daar niet lang over na te denken. ‘Ik mag over onderwerpen buiten mijn portefeuilles (zorg en Nieuwegein, red.) schrijven, krijg ruimte om te experimenteren met vertelvormen, ben veel op pad en kom op plekken waar ik nooit was. De ene dag ondervraag ik de burgemeester, dan loop ik een dag mee in een ziekenhuis. Mijn werk is nooit saai, ik zit hier op mijn plek.’

Indra Jager © Angeliek de Jonge

Lisanne Wieringa (32) studeerde Geschiedenis en Journalistiek aan de Rijksuniversiteit in Groningen. Sinds 2020 is ze sociale media-redacteur bij RTV Noord. 

‘Tijdens mijn stage bij de NOS zag ik voor het eerst hoe het er nou eigenlijk aan toegaat op een redactie. Ik kende vooral de theorie van journalistiek, op mijn bijbaan bij De Groninger Studentenkrant na had ik van de praktijk nog amper iets meegekregen.’

Ze was stagiair op de online-redactie, waar ze achtergrondverhalen bij het nieuws schreef. ‘De belangrijkste les die ik daar leerde was: kom altijd met een uitgewerkt idee naar de vergadering en denk verder dan ‘we zouden iets moeten doen met…’. Dat voorkomt dat je iets in je maag gesplitst krijgt waar je niet op zit te wachten en zorgt ervoor dat je meteen aan de slag kan.’

Eerder al, bij de studentenkrant, ging Wieringa ‘genadeloos op mijn bek.’ Ze benaderde Kamerleden en hoogleraren voor ‘onnozele rubrieken’, op een ‘veel te brutale manier’ – en kreeg dat ook van ze te horen. ‘Ik schaamde me dood, maar ben achteraf gezien vooral blij dat ik die fouten toen al maakte.’

Ik dacht dat regionaal nieuws verslaan makkelijker was, maar daar kom ik van terug

Na haar afstuderen werkte ze als vrijwilliger bij Stichting Omroep Organisatie Groningen (OOG). ‘Na een paar maanden hield ik het voor gezien. Was ik eindelijk klaar met studeren, zat ik te werken voor nop. Dat voelde niet goed.’

Daarop volgde haar eerste betaalde baan bij NU.nl en inmiddels werkt ze bij RTV Noord. ‘Op voorhand dacht ik dat regionaal nieuws verslaan makkelijker was, maar daar kom ik van terug. Ik moet juist veel scherper denken, vooral als het gaat om grote nieuwsonderwerpen zoals Ter Apel. Onze doelgroep is goed op de hoogte.’

Lisanne Wieringa

Daan Kool (32) studeerde Journalistiek aan de UvA. Hij werkte als redacteur bij NOS op 3, was Frankrijk-correspondent voor de Volkskrant en is inmiddels onderzoeksjournalist bij AT5.

‘Mensen denken vaak dat stadsjournalistiek alleen maar gaat over kleine en grappige nieuwtjes, maar het gaat verder dan een verkeersopstopping of een vermiste papegaai. Vooral in een stad als Amsterdam, waar veel onderwerpen het in zich hebben om landelijk nieuws te worden.’

Kool vergelijkt lokale onderzoeksjournalistiek met een correspondentschap. ‘Steeds weer duik ik in andere onderwerpen, ontdek ik nieuwe werelden en kom in contact met mensen die de stad maken. Je hebt meer vrijheid dan bijvoorbeeld een economieredacteur.’

De vergelijking komt trouwens niet uit de lucht vallen. Kool werkte drie jaar als Frankrijk-correspondent. ‘Toen ik daarmee begon, had ik vooral ervaring met het schrijven van achtergrondverhalen en was ik gewend om uren te pielen aan een stuk. Dat is totaal iets anders dan verslag doen van een speech van Macron of een gele-hesjesprotest en een uur later een tekst aanleveren. Ik dacht: hoe dóen mensen dat?’

Word ik niet te veel een master of none, kan ik niet beter heel goed worden in één ding?

Het werd de meest leerzame tijd van zijn carrière. ‘Gewoon door te dóen leerde ik veel sneller te schrijven. Daar heb ik nog altijd profijt van. Tijdens een treinreis van twee uur produceerde ik een achtergrondverhaal van duizend woorden.’

Kool schrijft nog steeds, maar nu hij voor AT5 werkt ligt de focus op tv. ‘In tekst kun je er later van alles in schrijven, in video moet je het ook echt zíen. Ik moet op voorhand nadenken over scènes, kan er later niet nog even iets aan toevoegen. Het is een totaal andere tak van sport.”

Soms vraagt hij zich af of het verstandig is om verschillende dingen te doen. ‘Word ik niet te veel een master of none, kan ik niet beter mijn tijd steken in heel goed worden in één ding? Misschien wel, maar ik wil mezelf opnieuw uitdagen, blijven leren. Juist dat vind ik zo leuk aan de journalistiek.’

Credit portretfoto Indra: Angeliek de Jonge, overige foto’s geïnterviewden: privébezit

Daan Kool