Nieuwsbrieven en podcasts: de opkomst van pop-upmedia over de coronacrisis

In de traditionele media zie je dat er tijdelijke radio- en televisieprogramma’s zijn opgetuigd. SBS6 kwam bijvoorbeeld al vrij snel met het dagelijkse programma ‘In Het Hart van Nederland’ en Beau van Erven Dorens maakt in het weekend de talkshow ‘Beau Blijft Binnen’ vanuit zijn huiskamer. Het bijzondere aan dit programma is de manier waarop het wordt gemaakt: gasten bellen in via videochat, Beau zit zelf achter de knoppen en zijn draaiboek maakt hij in een notitieboekje.

Nieuwsbrieven

Online zie je ‘pop-upmedia’ ontstaan. Tijdelijke digitale producten waar je je op kunt abonneren, zoals nieuwsbrieven en podcasts. Het FD verstuurt bijvoorbeeld dagelijks een corona-nieuwsbrief, die ook beschikbaar is voor mensen zonder abonnement op het FD. Dat terwijl de krant al zijn artikelen normaal gesproken achter een betaalmuur plaatst.

Dit is het perfecte moment om een nieuwe nieuwsbrief te starten of een bestaande een nieuwe focus te geven

Andere Nederlandse media zijn nog geen nieuwsbrief met coronanieuws gestart, maar internationaal zijn er wel heel veel voorbeelden. In Duitsland brengen bijvoorbeeld de Frankfurter Allgemeine en Der Spiegel een dagelijkse corona-update via de mail en in de VS is het aantal corona-nieuwsbrieven niet meer bij te houden. Het lijkt wel of elke krant en nieuwssite er één heeft.
Volgens Mark Schiefelbein van de Nederlandse nieuwsbriefdienst Revue zijn nieuwsbrieven erg geschikt om orde te scheppen in de oneindige stroom aan coronanieuws. ‘Nieuwsbrieven hebben een rustig ritme waarmee ze lezers dagelijks of wekelijks informeren met het belangrijkste nieuws. De ervaring leert dat een auteur hiermee een vertrouwensband kan opbouwen met zijn publiek. Dit is het perfecte moment om een nieuwe nieuwsbrief te starten of een bestaande een nieuwe focus te geven,’ schrijft hij.

Podcasts

Podcasts zijn in Nederland  een populairdere vorm van pop-upmedia rond corona. Van BNR Nieuwsradio tot #BOOS van Tim Hofman, allemaal lanceerden ze de afgelopen weken een nieuwe podcast over of vanwege de coronacrisis. Bij NPO Radio 1 koos men ervoor om de bestaande dagelijkse podcast ‘De Dag‘ tijdelijk om te vormen tot een coronapodcast.
‘Voor ons was de eerste vraag: moeten we een corona-podcast maken?’, vertelt Wim Eikelboom, podcastcoördinator van Radio 1. ‘Het antwoord was meteen ja, maar vervolgens moesten we bedenken wat handig is. Bij een nieuwe podcast zou die beginnen op 0, terwijl de ‘De Dag’ al veel luisteraars heeft.’
Het is een vraag die altijd opkomt bij (tijdelijke) popup-media: ga je een nieuw publiek opbouwen voor een korte periode? Het antwoord is afhankelijk van het onderwerp en het bestaande aanbod. Bij Radio 1 vonden ze binnen een hun bestaande aanbod een podcast die kon worden omgevormd tot dagelijkse coronapodcast. ‘Corona paste als onderwerp goed binnen het format van ‘De Dag’ en dus hebben we besloten die podcast tijdelijk om te vormen.’

Onafhankelijke makers

Daarnaast kreeg Eikelboom een heleboel ideeën voor podcasts binnen van freelance makers. ‘Het zijn er te veel om allemaal te honoreren, maar we zijn één extra podcast gaan maken: ‘Virus Verhalen’ in samenwerking met RadioDoc.’ In deze (nieuwe) podcast zijn persoonlijk verhalen van Nederlanders tijdens de coronacrisis te horen.
Sommige makers besluiten niet naar een omroep te stappen, maar gaan gewoon zelf aan de slag. Zo begon Chris Bajema, bekend van ‘Man met de microfoon‘, op 12 maart met de dagelijkse podcast ‘Lock Down’. ‘In de week voorafgaand aan de persconferentie met de eerste maatregelen had ik al het gevoel dat wel eens heftiger zou kunnen worden dan de meeste mensen vermoedden. Vandaar dat ik besloot om er snel iets mee te doen,’ vertelt Bajema. ‘Doordat ik alleen werk, kan ik zo’n beslissing ook heel snel nemen. Vandaar dat ik na die eerste persconferentie meteen met de eerste aflevering online kon gaan.’

Veel mensen zeggen het fijn te vinden om eens iets te beluisteren wat niet het harde nieuws is

In eerste instantie wilde Bajema fictieve verhalen gaan vertellen, samen met een groep acteurs met wie hij normaal ook al samenwerkt. ‘Maar al na drie dagen heb ik het roer omgegooid. Ik vond dat het over mijzelf moest gaan en de mensen in mijn directe omgeving. Om te laten zien hoe het nu gaat in een gewoon gezin. Daarnaast heb ik een telefoonnummer geopend voor de luisteraars waar ze hun eigen lockdownverhalen kunnen achterlaten. De podcast is in de afgelopen dagen ook enorm geëvolueerd. Zo is de spannende begintune zakelijker geworden en is de misschien te vrolijke eindtune geschrapt. Als maker vind ik dat super-interessant, dat ik nu in mijn vorm kan meebewegen met de ontwikkelingen.’
Alles wijst erop dat er behoefte is aan dit soort pop-upmedia. Bij NPO Radio 1 zien ze dat podcastluisteraars de afgelopen weken iets minder podcasts zijn gaan luisteren, maar ‘De Dag’ is juist gegroeid. Bajema vertelt dat hij nog nooit zoveel reacties heeft gehad van zijn luisteraars. ‘En dan vooral mensen die zeggen dat ze het juist zo fijn vinden om ook eens iets te beluisteren wat niet het harde nieuws is.’ Het tijdelijke aanbod blijkt elkaar dus ook nog eens heel goed aan te vullen.
Foto: Ryoji Iwata 

Lees ook:

Harrison van der Vliet: ‘Volgend jaar moeten we onderzoeken hoe podcast rendabel kan worden‘
Het eerste grote onderzoek naar Nederlands podcastgebruik