Bron chat is een van de oplossingen die voortgekomen zijn uit het innovatieprogramma SVDJ Incubator 2024-2025, met als thema: “Hoe versterken we het bestaansrecht van de lokale private media?”. Gedurende een jaar werkten deelnemers in teamverband aan het formuleren van een scherpe probleemstelling, doelgroepanalyse en de ontwikkeling van innovatieve oplossingen om de lokale private journalistiek te versterken.
Benieuwd naar het resultaat? Bekijk de overzichtspagina en de andere oplossingen hier.
Hier kwam AI-tool ‘Bron chat’ uit voort, waarin journalisten in sneltreinvaart door miljoenen overheidsdocumenten kunnen zoeken.
Probleem
De teams van de SVDJ Incubator zijn aan de slag gegaan met een eigen scherpe probleemstelling of onderzoeksvraag, zodat de aanpak direct relevant is voor hun specifieke situatie en doelgroep. Uit onderzoek van het team achter Bron chat bleek dat een deel van de lezers van private lokale media afhaakt als een gevolg van een gebrek aan kwaliteit en diepgang in de berichtgeving. Daarnaast dreigen op de redacties de belangrijke en diepgaande onderwerpen onderbelicht te blijven, doordat er veel tijdsdruk en focus komt kijken bij het produceren van het dagelijkse nieuws.
Uit onderzoek blijkt dat een deel van de lezers van private lokale media afhaakt als gevolg van een gebrek aan kwaliteit en diepgang in de berichtgeving. Veel private lokale media streven hier wel naar, maar hebben door een hoge werkdruk en gebrek aan tijd, geld, kennis en ervaring de mogelijkheden vaak niet. Er is gezocht naar een manier om journalistiek onderzoek goedkoper, gemakkelijker en sneller te maken.
Diepgravende onderzoeksverhalen zijn essentieel voor de waakhondfunctie en het bestaansrecht van de lokale journalistiek. Door tijdsdruk en focus op dagelijkse nieuwsproductie dreigen belangrijke thema’s onderbelicht te blijven. Een tool die onderzoek vereenvoudigt en versnelt kan journalisten helpen om vaker dit soort verhalen te maken, en zo de kwaliteit en maatschappelijke meerwaarde van de lokale journalistiek te verhogen.
Ontstaan probleemstelling
Oplossing
Bron chat is een AI-gedreven chatbot, waarin lokale journalisten snel door overheidsdocumenten kunnen zoeken. Journalisten kunnen eenvoudig complexe zoekvragen stellen en krijgen daarop een gestructureerd antwoord met de meest relevante passages en documenten.
Bron chat is een AI-gedreven chatbot, die lokale journalisten helpt om snel en efficiënt onderzoek te doen in 3,7 miljoen open overheids databronnen. Van raadsvergaderingen tot Woo-verzoeken. Door het combineren van grote datasets met generatieve AI-technologie, verlaagt de tool de drempel voor om diepgravende onderzoeksjournalistiek op lokaal niveau te doen. Journalisten kunnen eenvoudig complexe zoekvragen stellen en krijgen daarop een gestructureerd antwoord met de meest relevante passages en documenten. Zo faciliteert Bron chat het vinden van nieuwe inzichten en verhalen in overweldigende hoeveelheden overheidsdata.
Voor wie?
De primaire doelgroep voor deze tool zijn journalisten en redacteuren werkzaam bij lokale private nieuwsorganisaties, zoals stads- en streekbladen, hyperlokale online nieuwssites en regionale omroepen. Uit onderzoek blijkt dat juist deze groep behoefte heeft aan ondersteuning bij onderzoeksjournalistiek.
Ga naar Bron chatImplementatie
Bron chat draagt op meerdere manieren bij aan het verrijken en bestaansrecht van de lokale private journalistiek
In de praktijk werkt Bron chat als volgt:
- Een journalist met een onderzoeksvraag gaat naar de webapp van Bron chat.
- In een chatinterface geeft de journalist zijn of haar onderzoeksvraag in, geformuleerd in als vraag in een chat venster. Bijvoorbeeld: “Wat is bekend over subsidies voor het bedrijf Zonnepanelen XL in de gemeente Zwolle?”
- Bron chat zoekt op basis van de vraag in een vooraf geïndexeerde database met miljoenen overheidsdocumenten van vele tientallen bronnen, waaronder de Wet open overheid (Woo) verzoeken van verschillende overheidsinstanties.
- Met behulp van een vector zoekmachine (Qdrant) worden de meest relevante tekstpassages en documenten opgehaald.
- Deze resultaten worden vervolgens door een groot taalmodel van Cohere geanalyseerd en samengevat in een gestructureerd antwoord op de vraag.
- De journalist krijgt het antwoord gepresenteerd, inclusief de belangrijkste citaten en links naar de volledige brondocumenten voor verdere analyse.
Als het antwoord nog niet voldoende is, kan de journalist vervolgvragen stellen om verder de diepte in te gaan. Zo kan stapsgewijs alle relevante informatie over het onderzoeksonderwerp worden verzameld.
Hoe draagt deze oplossing bij aan het versterken van de lokale private journalistiek?
De tool draagt op meerdere manieren bij aan het verrijken en bestaansrecht van de lokale private journalistiek:
Bron chat faciliteert en stimuleert het maken van diepgravende onderzoeksverhalen op lokaal niveau, door de vier drempels: tijd, geld, kennis en kunde/ervaring te verlagen. Zulke verhalen zijn cruciaal voor de waakhondfunctie en maatschappelijke relevantie van de lokale journalistiek.
Daarnaast kan Bron chat lokale journalisten helpen om belangrijk nieuws te vinden dat anders onder de radar blijft. Door het combineren van grote hoeveelheden openbare informatie, kan de tool nieuwe verbanden en inzichten blootleggen.
De mogelijkheid om snel en efficiënt overheidsdata te doorzoeken draagt bij aan de transparantie en verantwoording van lokale besturen. De lokale journalistiek wordt zo beter toegerust voor haar rol als controleur van de macht. Journalisten die Bron chat gebruiken hebben daarnaast meer tijd en ruimte om zich te focussen op duiding, hoor en wederhoor, en verdieping van hun verhalen. Zo kan de kwaliteit van de nieuwsvoorziening verbeteren.
Tot slot zorgen meer onderzoeksverhalen voor meer variatie en verdieping in de nieuwsmix, wat het aanbod relevanter en aantrekkelijker maakt voor het publiek. Dit kan de band tussen lokale nieuwsmerken en hun gemeenschap versterken.
Zelf aan de slag
Bron chat zal door de Open State Foundation verder worden gehost en doorontwikkeld. Daarnaast is de broncode open source beschikbaar voor iedereen die hier zelf mee aan de slag wil.
Probeer Bron chat hier uitAchtergrond Bron chat
Bron chat is tot stand gekomen door o.a. in gesprek te gaan met (onderzoeks)journalisten en domeinexperts op het gebied van AI.
Het team is tot de oplossing van Bron chat gekomen door zorgvuldig te luisteren naar de behoeften en uitdagingen van lokale journalisten met weinig ervaring in de onderzoeksjournalistiek en ervaren onderzoeksjournalisten. Via interviews, focusgroepen en praktijktests heeft het team onderzocht hoe ze hen het beste kunnen ondersteunen bij het doen van diepgravend onderzoek.
Daarnaast heeft het team nauw samengewerkt met domeinexperts op het gebied van AI, open data en journalistiek om de technische haalbaarheid en wenselijkheid van verschillende oplossingsrichtingen te verkennen. Door het combineren van deze inzichten met een gestructureerd ontwerpproces van prototyping, testen en itereren hebben we stapsgewijs onze tool verfijnd.
Bron chat is daarmee het resultaat van een multidisciplinaire aanpak waarin het team de kennis en perspectieven van zowel de journalistieke praktijk als de mogelijkheden van AI hebben samengebracht.
Team
Het team achter Bron chat bestaat uit drie deelnemers van de SVDJ Incubator 2024-2025.
Van links naar rechts:
Henry Bouwmeester (lokale journalist)
Henry heeft zich beziggehouden met behoefte onderzoek, werving en afstemming lokale ‘early adopter’-beta testers.
Jeremy Crowlesmith (AI-engineer & full-stack web developer)
Jeremy kwam met het idee voor de tool en heeft het daarna ontwikkeld, getest en gehost.
Joost van de Loo (marketeer, impact producer)
Joost heeft zich gestort op impact productie, gebruikersfeedback, werving en afstemming kritische reviewers.
Over de SVDJ Incubator
De SVDJ Incubator is een programma gericht op het creëren van innovatieve oplossingen voor uitdagingen binnen de journalistiek.
De SVDJ Incubator is een programma gericht op het creëren van innovatieve oplossingen voor uitdagingen binnen de journalistiek. In dit innovatieprogramma vormen deelnemers multidisciplinaire teams. Deze teams krijgen de ruimte om betaald te werken aan oplossingen. Binnen de SVDJ Incubator richten we ons volledig op gedeelde vraagstukken uit de journalistieke sector. Elke ronde staat er één thema/journalistiek probleem centraal. Deze thema’s worden gekozen door SVDJ en onderbouwd door onderzoek en input uit de sector zelf. In 2024 was dit thema: ‘Hoe versterken we het bestaansrecht van de private lokale journalistiek?’. Meer over de SVDJ Incubator lees je hier.
Zelf aan de slag met dit idee?
Alles wat tijdens de SVDJ Incubator is ontwikkeld, is open source. De eindresultaten op deze pagina, maar ook alle lessen die daartoe hebben geleid. Iedereen mag met de ideeën en oplossingsrichtingen die voortgekomen zijn uit het programma aan de slag. Je kunt ze zelf uitproberen, maar juist ook verder ontwikkelen om zo kansrijke producten en diensten te creëren voor de journalistieke sector.
Heb je hier vragen over of wil je meer informatie opvragen over een specifieke oplossing? Neem contact met ons op door te mailen naar info@svdj.nl of te bellen naar 070 361 71 11.
Blijf op de hoogte
Wil je op de hoogte blijven van de SVDJ Incubator? Laat je mailadres achter, dan sturen we je een seintje als er updates zijn of een nieuwe ronde van start gaat.
