De Cirkelmethode is een van de oplossingen die voortgekomen zijn uit het innovatieprogramma SVDJ Incubator 2024-2025, met als thema: “Hoe versterken we het bestaansrecht van de lokale private media?”. Gedurende een jaar werkten deelnemers in teamverband aan het formuleren van een scherpe probleemstelling, doelgroepanalyse en de ontwikkeling van innovatieve oplossingen om de lokale private journalistiek te versterken.
Benieuwd naar het resultaat? Bekijk de overzichtspagina en de andere oplossingen hier.
De Cirkelmethode is een laagdrempelige, interactieve gespreksstarter, die journalisten weer in contact brengt met hun publiek.
Probleemstelling
De teams van de SVDJ Incubator zijn aan de slag gegaan met een eigen scherpe probleemstelling of onderzoeksvraag, zodat de aanpak direct relevant is voor hun specifieke situatie en doelgroep. De onderzoeksvraag van het team van De Cirkelmethode luidde: ‘Hoe kunnen private lokale media een verbindende rol spelen in een gemeenschap om zo maatschappelijke impact te realiseren?’
We leven in tijden waarin de relatie tussen media en hun publiek onder druk staan. Algoritmes bepalen wat we zien, clicks en likes zijn integraal onderdeel van het redactiebeleid en desinformatie en filterbubbels beïnvloeden onze kijk op de werkelijkheid.
Hoewel ze in essentie ten dienste staan van hun publiek, werken journalisten in de dagelijkse praktijk voornamelijk op afstand van dat publiek. Journalisten brengen vooral veel tijd door op de redactie achter hun scherm. De actualiteit is leidend, de krant moet vol en ze werken hard om dat voor elkaar te krijgen.
Daardoor is er een kloof ontstaan tussen de dagelijkse werkpraktijk van de media en de leefwereld van het publiek. Dat vertaalt zich onder andere in verhalen en berichtgeving die niet altijd goed aansluiten bij de beleving en wens van de lezer. Uiteindelijk drukt dit op het vertrouwen in de journalistiek.
Wel bestaat er een grote behoefte aan direct, persoonlijk contact. Zowel bij journalisten als bij het publiek. Wij wilden onderzoeken wat ervoor nodig is om lokale journalisten -ondanks de drukke redactiedynamiek- écht in contact te laten komen met de lokale gemeenschap. Om zo ruimte te bieden aan de verhalen en onderbelichte perspectieven die er écht toe doen. En niet alleen informatie, maar ook verbinding te brengen.
Ontstaan probleemstelling
De probleemstelling is tot stand gekomen door te kijken naar de huidige manier waarop veel journalisten en media met hun publiek communiceren en omgaan. Hier is naar gekeken door verschillende redacties te interviewen en door mee te lopen met een lokale journalist. Traditionele journalistiek gebeurt vaak op afstand, met een sterke focus op digitale platform, e-mail en social media.
Daarnaast viel het op dat offline initiatieven, zoals pop-ups of koffiestands, in de praktijk moeilijk vol te houden zijn. Er is een hoge drempel voor betrokkenheid, zowel voor de journalist als voor de mensen in de buurt.
Er is een groeiende behoefte aan direct, persoonlijk contact. Het bestaande aanbod in de media sluit vaak niet aan bij de wens van het publiek om actief mee te doen. Om verhalen te delen of in gesprek te gaan. Deze conclusie werd getrokken na o.a. het uitvoeren van expertinterviews, interviews met inwoners van een dorp, bestuderen van tools die publieksinteractie bevorderen en testen bij verschillende nieuwsmedia.
Oplossing
Na onderzoek ontwikkelde het team De Cirkelmethode: een praktische en visuele interventie die lokale journalisten helpt om te verbinden met hun publiek. De publieke ruimte dient hierbij als ontmoetingsplek, en de straat zelf wordt het canvas voor verhalen.
De Cirkelmethode begint met het tekenen van een cirkel op straat met stoepkrijt. Binnen en rondom deze cirkel gaan journalisten het gesprek aan met voorbijgangers en verzamelen ze verhalen die anders verborgen blijven. Het doel is niet alleen het verzamelen van verhalen, maar vooral het creëren van waardevolle ontmoetingen en het versterken van de relatie tussen journalist en gemeenschap.
De Cirkelmethode is een tijdelijke spreekkamer op straat, een pop-up van stoepkrijt die gegarandeerd tot onverwachte resultaten leidt.
Voor wie?
De Cirkelmethode is bedoeld voor lokale journalisten die snel, praktisch en zichtbaar willen werken. Of je nu een lokale verslaggever bent of een freelance journalist die de buurt wil verkennen, deze methode helpt je om naar buiten te gaan, direct contact te maken met het publiek en verhalen op te halen die je niet vanachter een scherm kunt vinden.
De Cirkelmethode richt zich op lokale journalisten die verhalen willen maken die ertoe doen door in contact te staan met de leefwereld van ‘het publiek’. Journalisten die op zoek zijn naar inspiratie. Die merken dat deze tijd vraagt om andere aanpak en die open staan voor andere manieren van werken. Journalisten die merken dat de huidige manier van werken niet meer voldoet. Journalisten die dichter bij hun publiek/in contact met hun publiek willen staan.
Journalisten die steeds meer afstand tussen journalistiek en samenleving voelen. Die verhalen willen brengen die er echt toe doen, maar steeds dezelfde woordvoerders aan de lijn krijgen. Die de directe connectie met mensen en hun ervaringen missen. Die weten dat journalistiek niet achter een scherm begint, maar op straat – en toch in het redactieritme blijven hangen.
cirkelmethode.nlImplementatie
Het idee is simpel: besteed een uur in de publieke ruimte om in gesprek te gaan met de bewoners van je gemeenschap. Dit doe je op een andere manier dan je wellicht gewend bent als journalist. In plaats van op zoek te gaan naar een specifiek verhaal of informatie, benader je het gesprek als een gelijkwaardige gesprekspartner.
In de praktijk werkt De Cirkelmethode heel eenvoudig en direct. Het begint met het trekken van een cirkel op de grond, met stoepkrijt, op een plek waar je graag gesprekken wilt aangaan. Dit kan op een plein, bij een lokaal café, of ergens anders waar mensen zich verzamelen en openstaan voor een gesprek.
De benodigdheden? Een doosje stoepkrijt, een stoep, een (bij voorkeur) droge dag en een open houding.
De cirkel is een visuele uitnodiging. Mensen worden uitgenodigd om deel te nemen door iets te schrijven, te tekenen of hun verhaal te delen. Geen ingewikkelde opstellingen, maar een laagdrempelige manier om nieuwsgierigheid te prikkelen en gesprekken te starten.
Jij als journalist fungeert als facilitator: je stelt vragen, luistert naar de verhalen van de mensen en creëert ruimte voor waardevolle ontmoetingen. Zo verzamel je niet alleen verhalen, maar kom je ook in direct contact met de gemeenschap, op de plekken waar het gebeurt. En breng je mensen onderling in contact door de gesprekken die je voert en de dingen die je opschrijft.
Het resultaat? Je haalt authentieke verhalen op die je anders misschien gemist zou hebben en versterkt je zichtbaarheid in de regio. Het is snel, praktisch, en biedt een frisse manier om je publiek actief bij je werk te betrekken
Hoe draagt deze oplossing bij aan het versterken van de lokale private journalistiek?
De Cirkelmethode draagt direct bij aan het verrijken van de lokale private journalistiek door journalisten een praktische en zichtbare manier te bieden om écht in contact te komen met hun publiek. In plaats van verhalen vanachter een bureau te verzamelen, ga je de straat op, midden in de gemeenschap, en nodig je mensen uit om actief deel te nemen aan het proces. Dit maakt de journalistiek niet alleen toegankelijker, maar ook relevanter voor de mensen die je bedient.
Door deze methode te gebruiken, versterk je de band met je publiek. Je toont dat je als journalist niet alleen achter je scherm zit, maar je actief bemoeit met wat er leeft in de regio. Dit vergroot je zichtbaarheid, maakt je werk persoonlijker en helpt je om verhalen te vinden die anders misschien onverteld blijven. De Cirkelmethode creëert een platform waar de gemeenschap zelf het gesprek aangaat, wat de inhoud authentieker maakt en meer verbinding creëert met de lokale realiteit.
Daarnaast maakt het de journalistiek dynamischer en flexibeler, wat essentieel is in een tijd waarin lokale media steeds meer moeten concurreren met grote landelijke platforms. Door lokaal zichtbaar te zijn, ontmoet je mensen waar ze zijn, en lever je verhalen die écht aansluiten bij hun leefwereld. Dit verrijkt niet alleen de inhoud, maar helpt de lokale journalistiek om relevant en geloofwaardig te blijven – essentieel voor het behoud en de groei van lokaal en hyperlokaal nieuws.
Bovendien stelt De Cirkelmethode lokale journalisten in staat om te werken met thema’s die vaak onzichtbaar of gevoelig zijn. Denk aan maatschappelijke spanningen, stille armoede, of gemeenschapsproblematiek die niet op sociale media zichtbaar zijn, maar wel een grote impact hebben op buurten en levens. Deze aanpak vraagt geduld, toewijding en empathie. Dat zijn waarden waarvoor in de huidige werkpraktijk in alle drukte niet altijd tijd voor is. De Cirkelmethode helpt om daar fysiek ruimte voor te maken.
Zelf aan de slag
Iedere geïnteresseerde kan in principe direct en op eigen initiatief aan de slag met De Cirkelmethode. Zie ook de bijlage How To. Voor verdieping of verdere ontwikkeling raden wij aan om contact op te nemen met de ontwikkelaars.
De Cirkelmethode is eigenlijk het puntje van de ijsberg. Het is een instappunt om kennis te kunnen maken met een andere, vernieuwende en gemeenschapsgerichte manier van journalistiek werken. Voor het doorontwikkelen van deze vorm van journalistiek is nog veel meer tijd en onderzoek nodig. Wel vormt De Cirkelmethode een belangrijke tool in de toolbox van methodieken op het grensvlak van journalistiek en design.
Om deze vorm van werken verder te ontwikkelen, is meer onderzoek nodig naar de kansen en rol van journalistiek in het sociale domein. Deze onderzoekslijn is o.a. ingebed in de SVDJ Incubator 2025.
Download – De Cirkelmethode: How To
Achtergrond Cirkelmethode
De Cirkelmethode is het instappunt om als journalist op een andere manier te werken. In het ontwikkelen van de methode waren een aantal ontwerpfactoren van belang.
Praktisch moest de methode op alle mogelijke manieren laagdrempelig zijn. Ten eerste makkelijk toepasbaar. Bovendien mocht het geen tijd kosten en inpasbaar zijn in het ritme van de redactie. Als plek kozen we voor het publieke domein: omdat die plek van iedereen is en alleen daar een gelijkwaardige ontmoeting kan plaatsvinden tussen journalist en publiek.
De keuze voor stoepkrijt begon als experiment, maar bleek gaandeweg een ideaal medium om mee te werken. Het maakt dat de methode als spelen voelt. Daarmee haalt het elke vorm van dreiging of hiërarchie weg in het contact met het publiek.
De cirkel symboliseert de gemeenschap en is tegelijkertijd een focuspunt. Maar vooral creëert de cirkel een ontmoetingsplek, een veilige bubbel waarin er tijd en aandacht is, waarin de waan en de haast van alledag even verdwijnen.
En dan is er nog een zeer belangrijke factor die in alle experimenten cruciaal bleek: de kracht van toeval. Het onverwachte en onvoorspelbare toelaten. Dat is iets waar de journalistiek die zo aan feiten hangt altijd verre van blijft.
Downloads en links
Bekijk hier meer achtergrondinformatie en aanvullende content die het team gebruikt en gemaakt heeft bij het ontwikkelen van De Cirkelmethode.
Team
Het team achter De Cirkelmethode bestaat uit vier deelnemers van de SVDJ Incubator 2024-2025.
Van links naar rechts:
Joost Bos is creatief onderzoeker met diepe journalistieke wortels. In dit project was hij betrokken als onderzoeker en team lead. Hij richtte zich op het ontwikkelen en testen van De Cirkelmethode samen met de beroepspraktijk en gelooft sterk in het belang van journalistiek die is verbonden met de gemeenschap.
Celine van Haaren is journalist en SEO-copywriter. Ze combineert strategische contentmarketing met journalistieke precisie. In dit project was ze verantwoordelijk voor de marketing. Ze hield zich bezig met het in kaart brengen van de behoeften van gebruikers en werkte mee aan het aanscherpen van De Cirkelmethode, zodat deze beter aansloot bij de praktijk. Ze richtte zich daarnaast op het vertalen van de kernboodschap en resultaten van het onderzoek naar een heldere en aansprekende communicatie.
Sylvia Fullinck is kruisbestuivend ontwerper en journalist. In dit project betrokken als journalistiek producent en verbinder. Gedreven door haar voorkeur voor praktijkgericht onderzoek bezocht ze talloze evenementen en seminars en sprak ze met veel mensen uit alle sectoren en lagen van de samenleving. Haar belangrijkste inzicht: er moeten bruggen worden geslagen tussen journalistiek en samenleving, wetenschap en praktijk, denkers en doeners, kort gezegd, tussen de systeemwereld en de leefwereld. Ze volgt een duidelijk spoor dat haar heeft geleid naar een pad van kruisbestuiving en verbinding.
Ilse van der Woude is journalist, ontwerper en kunstenaar. Ze onderzoekt de invloed van cultuur, technologie en sociale verandering en maakt crossmediale verhalen. Binnen De Cirkelmethode richtte ze zich op journalistieke storytelling en sociale ontwerpprincipes, en onderzocht ze hoe co-creatie en participatieve journalistiek kunnen bijdragen aan betekenisvolle verhalen en verandering binnen gemeenschappen.
Over de SVDJ Incubator
De SVDJ Incubator is een programma gericht op het creëren van innovatieve oplossingen voor uitdagingen binnen de journalistiek.
De SVDJ Incubator is een programma gericht op het creëren van innovatieve oplossingen voor uitdagingen binnen de journalistiek. In dit innovatieprogramma vormen deelnemers multidisciplinaire teams. Deze teams krijgen de ruimte om betaald te werken aan oplossingen. Binnen de SVDJ Incubator richten we ons volledig op gedeelde vraagstukken uit de journalistieke sector. Elke ronde staat er één thema/journalistiek probleem centraal. Deze thema’s worden gekozen door SVDJ en onderbouwd door onderzoek en input uit de sector zelf. In 2024 was dit thema: ‘Hoe versterken we het bestaansrecht van de private lokale journalistiek?’. Meer over de SVDJ Incubator lees je hier.
Zelf aan de slag met dit idee?
Alles wat tijdens de SVDJ Incubator is ontwikkeld, is open source. De eindresultaten op deze pagina, maar ook alle lessen die daartoe hebben geleid. Iedereen mag met de ideeën en oplossingsrichtingen die voortgekomen zijn uit het programma aan de slag. Je kunt ze zelf uitproberen, maar juist ook verder ontwikkelen om zo kansrijke producten en diensten te creëren voor de journalistieke sector.
Heb je hier vragen over of wil je meer informatie opvragen over een specifieke oplossing? Neem contact met ons op door te mailen naar info@svdj.nl of te bellen naar 070 361 71 11.
Blijf op de hoogte
Wil je op de hoogte blijven van de SVDJ Incubator? Laat je mailadres achter, dan sturen we je een seintje als er updates zijn of een nieuwe ronde van start gaat.
