Anne Moraal (NRC): ‘Fulltime werken, kinderen én een boek schrijven. Wat knap, zeggen mensen dan’

Een goed journalistiek boek blijft je bij. In deze serie vertellen journalisten over het boek dat hun blik op het vak veranderde. Anne Moraal (1987) is chef Audio bij NRC en schrijver (Honden huilen niet, 2019, Lebowski). Haar favoriete journalistieke boek: ‘Waarom vrouwen minder werken dan mannen’ van Liesbeth Staats (2021, De Bezige Bij).

‘Eerlijk gezegd lees ik niet veel journalistieke boeken. In mijn werk ben ik iedere dag bezig met journalistiek en daaromheen lees ik het liefst fictie. Maar het boek van Liesbeth zou ik iedereen willen aanraden. Liesbeth maakte in 2020 het tv-programma ‘Waarom werken vrouwen niet?’, daar trok ze mijn aandacht mee. Als fulltime werkende vrouw vind ik het heel herkenbaar. Voltijds werken is voor mij heel logisch, ik heb nooit anders gewild. Maar door het lezen van dit boek werd ik met mijn neus op de feiten gedrukt: lang niet iedereen denkt daar hetzelfde over of ziet de scheve verhoudingen tussen mannen en vrouwen op dit vlak als een probleem.

Beargumenteren

Ik kan je niet vertellen hoe vaak ik de vraag heb gekregen hoe ik het allemaal voor elkaar krijg: fulltime werken bij NRC, twee jonge kinderen, en dan schrijf ik nog boeken ook. ‘Wat knap’, zeggen mensen dan. Of je krijgt van die steken onder water: “Ik zou mijn kinderen niet zo vaak kunnen missen hoor!”. Het frustrerende: mijn man werkt net zo veel, heeft dezelfde kinderen en schrijft ook een boek. Maar hij krijgt nóóit dat soort opmerkingen of vragen. Ik weet niet zo goed of ik de vragen an sich raar vind, of het feit dat alleen ik ze krijg, maar feit blijft dat we hierin compleet verschillend worden gezien en behandeld. Er zit een waardeoordeel achter het beeld van een werkende moeder. Je wordt altijd in de verdediging gedrukt, zodat je geforceerde antwoorden moet geven als ‘mijn kinderen hebben ook veel meer aan een gelukkige moeder en dat ben ik nou eenmaal als ik werk.’ Waarom is het nog steeds nodig om iets wat heel normaal zou moeten zijn, op die manier te beargumenteren?

Scandinavië

Het boek van Liesbeth Staats gaat over die patronen. Het idee dat vrouwen het hoofd van het huishouden en de zorg moeten zijn, is hardnekkig. Veel meer nog dan in de landen om ons heen. Door middel van allerlei aansprekende voorbeelden weet ze goed tastbaar te maken wat daar mis mee is en dat schrijft ze ook nog eens erg sterk op. Er staat bijvoorbeeld een quote in van een vrouw die voor de televisie werkt: ‘De televisiejournalistiek is een soort voetbal. Bedacht door mannen en gespeeld door mannen. Je mag wel meedoen als vrouw, maar we gaan natuurlijk niet de regels veranderen.’ Dat is volgens mij iets wat we terugzien in de gehele houding tegenover werkende vrouwen. Er wordt gedaan alsof je alleen ambitie kunt hebben als je je aan mannelijke patronen houdt. Dan kijk ik met enige jaloezie naar Scandinavische landen, waar zaken als ouderschapsverlof en kinderopvang veel beter geregeld zijn.

Frustrerend

Voordat ik zelf kinderen kreeg, was het al een onderwerp dat me bezighield. Zodra je als vrouw de 30 bent gepasseerd lijkt de vraag of je al dan niet kinderen wilt zo’n beetje het enige waar mensen nog over willen praten. Ambitie en een gezin gaan zogenaamd niet samen. Onzin natuurlijk. Bij mijn huidige werkgever is het goed geregeld, maar in andere banen heb ik bijvoorbeeld wel eens meegemaakt dat er aan zwangere vrouwen werd gevraagd hoeveel uren ze na hun zwangerschap zouden gaan werken. Vraag je dat ook aan toekomstige vaders? Op kleine schaal probeer ik als leidinggevende mijn steentje bij te dragen. Jonge vaders krijgen net zoveel ruimte als jonge moeders om bijvoorbeeld aan te geven dat ze het even niet meer trekken. Zo hoort het, vind ik. Daarom is Waarom vrouwen minder werken dan mannen ook zo’n belangrijk boek. De voorbeelden zijn grappig, ontroerend of frustrerend, maar als lezer word je met je neus op de feiten gedrukt. Ik hoop dat er nu eindelijk echt iets gaat veranderen op dit vlak.’

Foto: Truus van Gog