Erik Mouthaan: ‘We moeten nog meer uitleggen hoe we aan ons nieuws komen’

Erik Mouthaan (47) is sinds 2006 Amerika-correspondent voor RTL Nieuws. Daarnaast maakte hij dit jaar de Videoland-serie ‘Erik in de Verdeelde Staten’. Duiding, uitleg en nieuwsgeletterheid zijn volgens hem de aandachtspunten voor 2021. Journalisten moeten ‘minder lui zijn en slimmer te werk gaan’.

‘Ik hoop voor 2021 dat de informatie uit het Witte Huis weer op feiten gebaseerd zal zijn. Trump heeft de grenzen van de omgang met de waarheid en de feiten opgerekt. De dagelijkse persconferentie is bijvoorbeeld afgeschaft en de woordvoerder van het Witte Huis is tegelijkertijd een campagnemedewerker geworden. Bij iedere grensoverschrijding kun je je afvragen of Biden die wel terugdraait. Het zou best kunnen dat een deel van de Democraten denkt: onze woordvoerder mag ook best een partijdige actievoerder zijn, of dat ze de opponent ook gaan afschilderen als moreel onjuist. De kans is groot dat daar iets van blijft hangen.

Normaler, niet minder spannend

2021 zal nog steeds over Trump gaan. Misschien stelt hij zich wel verkiesbaar voor 2024 en gaat hij drie jaar lang campagne voeren. En de vraag is ook wat rechtse media zoals Fox News en Newsmax gaan doen. Blijven die in de campagnestand staan? De partijdigheid is in 2021 zeker niet voorbij. En toch denk ik dat 2021 het jaar wordt waarin het leven in de VS weer wat normaliseert. Dat geldt voor corona, economisch en ook politiek.

Dat betekent niet dat het minder spannend wordt. Een van de grote verhalen voor 2021 wordt in de VS het vaccin. Wie gaat zich laten vaccineren en hoe worden de vaccins verdeeld? Welke staten krijgen voorrang? Hebben mensen nog vertrouwen in de wetenschap? Een ander belangrijk thema wordt het klimaat. Biden wil een gigantische klimaatwet invoeren en 2 biljoen dollar investeren in groene economie. De vraag is: krijgt hij de republikeinen mee? Ook Black Lives Matter en de raciale ongelijkheid blijven een thema in 2021 en dan zit er ook nog een economische crisis aan te komen.

Trollen

Ik zou graag willen zien dat we ons in 2021 niet meer gek laten maken door trollen. Het zijn spannende tijden. Er is een enorme informatiebehoefte, de kijkcijfers zijn enorm. Tegelijkertijd is er een campagne gaande om journalisten in diskrediet te brengen. Maar daar mogen journalisten hun oren niet naar laten hangen. We moeten ons niet door een minderheid laten koeioneren.

In dat getrol zit een patroon. Het is een onderdeel van een campagne van een deel van de rechterflank. Niet alleen journalisten, maar ook wetenschappers worden verdacht gemaakt. De waarheid is verdacht. Daarom denk ik dat er een campagne moet komen over nieuwsgeletterdheid. Er ligt een taak voor de NVJ, het Stimuleringsfonds, het Genootschap van Hoofdredacteuren om zo’n campagne op te zetten.

Het publiek heeft een terechte vraag: waarom heb jij als journalist de waarheid in pacht? We moeten in 2021 nog meer uitleggen hoe we aan ons nieuws komen. Dat er bijvoorbeeld een redacteur is die de hele dag experts belt over de coronacijfers en dat ik mijn duiding baseer op ervaring die ik tijdens eerdere presidentschappen heb opgebouwd. Dat betekent niet dat je constant moet rechtvaardigen en verdedigen wat je doet. We moeten niet in een defensieve houding schieten, maar ‘we need to step up’ als journalisten. We moeten minder lui zijn, slimmer te werk gaan. Dat is onze plicht.

Nieuwe vormen

In 2021 wil ik nog meer verdieping zien. Minder voxpops, meer uitleg en diepgang. Wat er gebeurd is, hebben mensen al online gelezen, maar wij moeten uitleggen wat dat betekent. In verschillende vormen. Ik maak nu bijvoorbeeld ook een podcast en explainers voor de site. Mijn serie was ook een poging om mensen te benaderen die een nieuwsbehoefte hebben, maar bij wie de vorm van een nieuwsbulletin niet past. Nieuwe doelgroepen hebben nieuwe vormen nodig.’