Hoe lokale correspondenten voor Omroep West de ogen en oren in de regio werden

Meer verhalen uit de regio, dat wilde Omroep West. Dus heeft de omroep correspondenten gestationeerd op de redacties van verschillende lokale omroepen in Zuid-Holland en wisselen ze onderling producties uit. ‘Als West waren we te lang de omroep voor Groot-Den Haag. We wilden Zuid-Holland in. Een inwoner van Hillegom heeft net zoveel recht op een goede regionale omroep als een inwoner van Den Haag.’

‘Statiegeld op blikjes is overwinning voor Plastic Soup Surfer,’ kopt de NOS begin februari. Toch komt het bericht, dat over de petitie van de Leidse Merijn Tinga gaat, niet van een journalist van de landelijke omroep. Via Omroep West belandt het op de site van de NOS, terwijl het oorspronkelijk van lokale omroep Sleutelstad komt.

Het was tot een paar jaar geleden ondenkbaar: publieke omroepen die content van elkaar overnemen. ‘De NOS doet dat sinds een tijd steeds nadrukkelijker bij regionale omroepen’, vertelt Brian van der Bol, redactiechef bij Omroep West, dat daardoor in 2020 bijna 125 miljoen keer extra werd bezocht. ‘Ik klik vaak genoeg op berichten die dan van Omroep Gelderland blijken te zijn, of van Omroep Brabant, Friesland, ga zo maar door.’

En af en toe vindt dus ook een bericht van een lokale omroep zijn weg naar de NOS. In het geval van Sleutelstad is dat een positief gevolg van het Regionaal Nieuws Netwerk (RNN), een samenwerkingsverband van Omroep West met zo’n 15 lokale omroepen.

De regio in

‘Als West waren we te lang de omroep voor Groot-Den Haag’, zegt coördinator Van der Bol. ‘We wilden meer in de regio zijn, Zuid-Holland in. Een inwoner van Hillegom heeft namelijk net zoveel recht op een goede regionale omroep als een inwoner van Den Haag. Toen dachten we: hoe kunnen we dat doen, zonder dat we zelf tien of twintig nieuwe lokale correspondenten erbij moeten halen? Al snel kwamen we uit op een intensieve samenwerking met de lokale omroepen.’

De deelnemers van RNN, dat sinds 2017 bestaat, delen de content die ze maken met elkaar. Zo plukt Omroep West geregeld verhalen van omroepen als WOS en de Bollenstreek Omroep, en andersom. In de uitzending of op de website wordt nadrukkelijk naar de zogenoemde ‘mediapartner’ verwezen.

Ook is bij vijf van de partners een verslaggever van Omroep West gestationeerd. Die maakt als correspondent voor de betreffende regio verhalen en items voor beide omroepen. ‘Zij zijn de oren en ogen van West. We zijn hierdoor veel meer een regionale omroep geworden. Dat zagen we ook terug in een analyse: de berichtgeving uit die regio’s is sinds de start van RNN met tientallen procenten gegroeid.’ 

Uitgebreide reportages

Bij Sleutelstad, de lokale omroep van Leiden, zit sinds oktober 2019 zo’n correspondent. ‘Het is de bedoeling dat hij de grotere onderwerpen oppakt’, legt hoofdredacteur Chris de Waard uit. ‘Wij zijn nog steeds voor een groot deel een vrijwilligersorganisatie, dus komen lang niet aan alles toe. Het is mooi dat we die uitgebreide reportages en achtergrondverhalen nu vaker kunnen maken − en goed ook.’

Een groot voordeel van de intensieve samenwerking is volgens Haniff Harharah, die als correspondent bij Studio Alphen zit, dat de lijntjes heel kort zijn. ‘Ik vergader en overleg met mijn collega’s bij de lokale omroep. Dat scheelt soms bellen of mailen met West.’ Daarnaast helpt het dat hij in Alphen woont. ‘Ik weet wat er speelt, ken er de weg, en heb dus veel meer ingangen.’

Naast het uitwisselen van producties kent de samenwerking nog een ander aspect: opleiding en coaching. Voor de uitbraak van het coronavirus organiseerde West workshops, van radiopresentatie tot het schrijven van nieuwsberichten en het monteren van items. Daar konden alle vrijwilligers aan meedoen.

Een model als het Regionaal Nieuws Netwerk is dé manier om verschraling van de regionale en lokale journalistiek tegen te gaan

Ook is het de bedoeling dat de correspondent als voorbeeld fungeert en hulp biedt aan de medewerkers van de lokale omroep. Van der Bol: ‘Het zijn vaak toch journalisten die op een iets ander niveau werken dan de meeste collega’s van de lokale omroepen.’

De samenwerking met de circa tien omroepen waar geen correspondent zit, is een stuk beperkter. ‘Daar nemen we ongeveer maandelijks iets van over, soms zelfs minder, en dan gaat het vooral om online berichtgeving. Het blijven natuurlijk lokale omroepen. Niet alle berichtgeving is interessant voor het regionale publiek dat West bedient.’ 

Toekomst

Van der Bol ziet een model als het RNN als toekomst van de publieke omroepen. ‘Het is wat mij betreft dé manier om verschraling van de regionale en lokale journalistiek tegen te gaan.’ Vanaf mei komen door het hele land zestig nieuwe NOS-journalisten te werken, verspreid over lokale en regionale omroepen. De RNN-coördinator lachend: ‘Zo werken wij eigenlijk al jaren.’

‘Als belastingbetaler wil je dat je unieke verhalen krijgt. Je wil niet dat er bij een persconferentie van het Haagse college tegelijkertijd een camera van West en van Den Haag FM staat. Dat is gewoon zonde. Een van die verslaggevers zou dan de wijk in moeten om een item te maken over de vraag: waarom is die problematiek daar zo groot? Dan krijg je als inwoner van dit gebied waar voor je geld.’

Drie geleerde lessen van het Regionaal Nieuws Netwerk

Behandel de omroepen met respect

‘Er was in eerste instantie een soort wantrouwen ten opzichte van West. Zo van: de regionale omroep komt ons overnemen. Je moet voorkomen dat je daadwerkelijk zo overkomt. Dan jaag je ze tegen je in het harnas. Bij veel lokale omroepen zit heel veel kennis en kunde, benoem en roem dat openlijk. Het is dus belangrijk het gesprek met elkaar aan te gaan: zien jullie een samenwerking zitten? Zo ja, hoe zie je het voor je? Wat kun je bieden? En wat verwacht je van ons? Het is zinvol om bij de intensievere samenwerkingen afspraken schriftelijk vast te leggen, zodat er later geen misverstanden kunnen ontstaan.’

Je kunt niet met alle omroepen in de regio samenwerken

‘Het klinkt misschien hard, maar niet alle veertig mediaorganisaties in onze regio zijn professioneel genoeg. Als regionale omroep heb je een partner nodig die in ieder geval een bijna dagelijkse professionele bezetting heeft. Als je een volwaardige nieuwszender bent zoals West − met al onze beperkingen − zoek je omroepen die in ieder geval dat niveau ook nastreven.’

Niet alle verhalen zijn kant-en-klaar

‘Die illusie moet je loslaten. Dat geldt voor zowel online berichtgeving, radio als televisie. Vaak komt het neer op hermonteren en herschrijven, bij de een wat meer dan bij de ander. Sommige lokale omroepen kiezen bijvoorbeeld bewust voor wat langere tv-montages of radiobijdragen. En de journalistieke standaard ligt bij een regionale omroep doorgaans toch iets hoger. Daar moet je ook respect voor hebben: lokale omroepen zijn soms iets minder snel en leveren soms iets mindere beeldkwaliteit. Daarover klagen heeft geen zin. Wees blij met je samenwerking.’

Foto: verslaggever Lisa Janson, correspondent bij Omroep Bollenstreek