Marieke Kuypers: ‘We moeten ruimte maken voor een nieuw soort journalist’
Nieuws | De VoorspellersMarieke Kuypers (27) is journalist en socialmediaspecialist en werd bekend met haar factchecks op TikTok. Ze werkt bij Pointer (KRO-NCRV), waar ze vanaf deze maand een factcheckserie voor maakt.
‘Ik pas niet zo goed in de traditionele mediastructuren en -hokjes. Andere journalisten vinden de combinatie journalist en social media vaak ingewikkeld. Nu ik bekend sta als iemand die haar weg weet op TikTok, zijn mensen verbaasd dat ik ook journalist ben. Terwijl ik het net zo goed heerlijk vind om journalistieke verhalen te maken. Ik verwacht dat daar verandering in gaat komen. De nieuwe generatie journalisten is niet zo bezig met dat onderscheid en neemt social media serieuzer.
Durven veranderen
We hebben het er in dit vak vaak over dat content jongeren moet aanspreken. Dan moet je ook breder denken dan traditionele mediavormen; durven veranderen. Het is belangrijk dat nieuwkomers in de journalistiek kunnen experimenteren, dat ze serieus worden genomen in hun plannen en ideeën. We moeten ruimte maken voor een nieuw soort journalist.
TikTok is mijn favoriete socialkanaal. Het draait niet om volgers, maar om het ontdekken van nieuwe dingen. Maak je iets goeds – en dat kan dus ook een journalistiek verhaal zijn – dan komt het vanzelf bij de juiste mensen terecht. Bovendien kun je er een persoonlijke band opbouwen met je publiek en inzicht geven in het proces van mediamaken. Dat werkt allebei minder goed op andere kanalen. Als de NOS nieuws brengt, dan moet dat via de presentator onpersoonlijk en objectief gebeuren, logisch. Maar deel ik een verhaal op TikTok en laat ik daarbij zien hoe ik het heb aangepakt, dan komt dat vaak beter binnen dan een droog nieuwsverhaal. Er zijn een paar journalisten die daar nu al slim mee bezig zijn. Sophia Smith Galer bijvoorbeeld, die van de BBC naar Vice vertrok. Hopelijk wordt die groep snel groter.
Het heeft niet zoveel zin om een complottheorie die alleen op TikTok rondgaat, te ontkrachten op de website van de NOS
Desinformatie heeft in het bijzonder mijn interesse. Het is makkelijker dan ooit om nepnieuws te verspreiden en op TikTok kan dat razendsnel gaan. Dat is dan weer het nadeel van hun algoritme. In die zin vind ik de kritiek van bijvoorbeeld Alexander Klöpping goed, ik ben zelf ook kritisch over de manier waarop TikTok modereert. Maar Klöppings oproep om TikTok te verbieden is een versimpeling van een genuanceerd probleem dat verder gaat dan deze ene app. De manier waarop we als samenleving met de enorme techbedrijven omgaan verdient een bredere en meer genuanceerde discussie.
Luisteren naar niet-journalisten
En desinformatie aanpakken moeten we vooral doen op de plek zelf. Het heeft niet zoveel zin om een complottheorie die alleen op TikTok rondgaat, te ontkrachten op de website van de NOS. Een 16-jarig meisje dat die theorie ziet op TikTok komt niet snel bij de NOS terecht.
Alleen de feiten delen is dus niet genoeg. Eigenlijk zou iedere nieuwsorganisatie een eigen desinformatie-expert moeten hebben, of een expert van buiten de organisatie moeten vragen om handvatten waarmee je desinformatie kunt herkennen en aanpakken.’
Illustratie: Gijs Kast
De voorspellers 2023
Wat staat de journalistiek in 2023 te wachten? Voor de zesde keer blikken we vooruit op een nieuw jaar. Twaalf journalisten, onderzoekers en andere mediakenners vertellen wat ze verwachten van 2023. Bekijk ze hier allemaal.