Reza Kartosen-Wong: ‘Journalisten van kleur voelen zich vaak niet thuis’

Reza Kartosen-Wong (49) is media- en cultuurwetenschapper aan de Universiteit van Amsterdam. Hij deed onderzoek naar mediaconsumptie en identiteitsvorming van Aziatische Nederlanders en houdt zich bezig met representatie, diversiteit en inclusie in media en cultuur.

‘Voor 2023 verwacht ik van nieuwsmedia dat ze het thema diversiteit en inclusie eindelijk serieus nemen. Redacties slagen er inmiddels wel beter in journalisten van kleur aan te trekken, maar tegelijkertijd is het verloop groot. De werkvloer is nog steeds niet inclusief. Journalisten van kleur voelen zich vaak niet thuis, niet gehoord en niet serieus genomen. Voor sommigen is dat een reden om na een of twee jaar weer weg te gaan. Dat is een vorm van kapitaalvernietiging.

Kwaliteit

Diversiteitsbeleid moet niet alleen gericht zijn op de mensen die je erbij wilt hebben, maar ook op de mensen die al op een redactie werken. Als ik hierover praat met redacteuren ervaar ik vaak weerstand. Ze proberen de verantwoordelijkheid voor het gebrek aan diversiteit en inclusie af te schuiven: mensen van kleur zouden bijvoorbeeld niet beschikken over de juiste kwaliteiten. Daarbij doen deze redacteuren alsof kwaliteit een objectief gegeven is. Terwijl het, net als smaak, een sociaal construct is. Ik mis de bereidheid van redacteuren om daarop te reflecteren. Evenals op hun eigen positie en hun eigen bewuste of onbewuste vooroordelen.

Van alle keren dat ik ben geïnterviewd over representatie, diversiteit en inclusie was Koffietijd een van mijn fijnste ervaringen

De publieke omroep hanteert verschillende waarden waarmee ze hun programma’s beoordelen. Een daarvan is diversiteit. Dan denk ik bijvoorbeeld terug aan een Nieuwsuur- uitzending over mensen die zich niet aan de corona-regels hielden. Een reportage waarin een presentatrice burgemeester Halsema van Amsterdam interviewde en maar blééf hameren op de Turkse achtergrond van die mensen, terwijl Halsema dat helemaal niet van belang vond. In dezelfde periode gingen witte mensen massaal op wintersport en carnaval vieren, maar toen ging het niet over culturele achtergrond. Zulke berichtgeving draagt bij aan stereotypering en stigmatisering van bevolkingsgroepen en voldoet dus niet aan de publieke waarde van diversiteit. Ik vind dat daar consequenties aan verbonden moeten worden.

Hoe het wel moet

Een voorbeeld van hoe het wél moet, vind ik De Nieuws BV. Ik ben een paar keer in de uitzending geweest om te praten over het belang van diversiteit in kinderboeken. Bij andere programma’s werd ik uitgenodigd en was het de bedoeling dat ik zou discussiëren met iemand die dat pleidooi onzin vindt. Daar heb ik voor bedankt. Het ging namelijk om mensen met een uitgesproken méning, geen standpunt gebaseerd op kennis van het thema. Dat gebeurt veel, ook bij talkshows, want conflict levert sensatie op. Maar het leidt ertoe dat mensen die pleiten voor meer diversiteit of gelijkheid worden ondermijnd of gedelegitimiseerd. Bij De Nieuws BV doen ze dat niet. Het zijn de presentatoren die mijn verhaal kritisch bevragen, ze laten dat niet over aan rechtse opiniemakers.

Een ander programma dat ik wil noemen is Koffietijd. Van alle keren dat ik ben geïnterviewd over representatie, diversiteit en inclusie was Koffietijd een van mijn fijnste ervaringen. De redacteur had zich goed ingelezen, stelde kritische, verdiepende vragen en stond open voor nieuwe kennis in plaats van vast te houden aan eigen assumpties of vooroordelen. Dat laatste maakte ik mee bij redacteuren van de Volkskrant, de VPRO en de NOS. En dat terwijl ik vooraf twijfelde ik of ik naar Koffietijd moest gaan, omdat ik dacht dat het geen ‘serieus’ programma was. Zo zie je maar, daar werd ik dus geconfronteerd met mijn eigen vooroordelen.’

Illustratie: Gijs Kast 

De voorspellers 2023

Wat staat de journalistiek in 2023 te wachten? Voor de zesde keer blikken we vooruit op een nieuw jaar. Twaalf journalisten, onderzoekers en andere mediakenners vertellen wat ze verwachten van 2023. Bekijk ze hier allemaal.